Maya Sandu, Gagauz Özerk Yeri'nin 30. Yılını Kutladı

Moldova Cumhurbaşkanı Maya Sandu, ülkesine bağlı Gagauz Özerk Yeri'nin kuruluşunun 30. yılını kutlayarak, Gagauz Türkçesi ve kültürünün korunması gerektiğine vurgu yaptı.

Sandu, sosyal medya hesabından Gagauz Özerk Yeri'nin kuruluşunun 30. yılı vesilesiyle görüntülü mesaj paylaştı.

Gagauzları tebrik eden Sandu, 23 Aralık 1994'te Moldova Parlamentosunda Gagauz Özerk Yeri'nin özel hukuki statüsüne ilişkin yasanın kabul edildiğine dikkati çekerek, "Bu karar, ortak başarı ve yüzyıllara dayanan iyi ilişkilerimizin geleneğini sürdürüyor. Gagauzlar, Moldova ailesinin bir parçası olmaktan gurur duyuyor." değerlendirmesinde bulundu.

Moldova ve Gagauz halklarının ortak kaderi paylaştığına işaret eden Sandu, şunları kaydetti:

"Moldova, zor bir dönemden geçiyor. Moldova vatandaşları, Ukrayna'da yaşanan acımasız ve haksız savaş nedeniyle barışın paha biçilmez olduğunun farkında. Karşılıklı anlayışın sürdürülmesi ve ülkenin güvenliğinin sağlanması gerektiğinin bilincinde. Maalesef dürüst olmayan siyasetçiler, bu zor koşullarda insanlar arasında kavgalar yaratıyor."

Sandu, Gagauz halkını her zaman desteklediklerini ve bölgeye önem verdiklerini dile getirerek, "Tek ülke olduk ve olacağız. Hem Moldova'nın hem de ayrılmaz parçası olan Gagauz Özerk Yeri'nin ekonomik kalkınmaya ihtiyacı var. Birbirinden ayrı olarak refah sağlanamaz. Refah ancak tüm ülke için sağlanabilir. Bu ortak hedefimiz. Bu sorunu ancak birlikte çözebiliriz." dedi.

Bölgenin Gagauz dili ve kültürünün korunması amacıyla kurulduğunu belirten Sandu, Gagauz Türkçesini konuşanların azaldığı, Gagauz yönetiminin ise bu soruna ilgi göstermediği eleştirisinde bulunarak, "Gagauz Özerk Yeri'nde, yabancı jeopolitik hedeflere değil, Gagauz dil ve kültürünün Gagauzlar arasında yayılmasına hizmet edilmeli. Bölgenin Gagauz dilinin öğretilmesiyle ilgili programa ihtiyacı var." şeklinde konuştu.

Sandu, aile içi anlaşmazlıkların olabileceğini söyleyerek, "Lakin önemli olan, Moldovalıların Gagauzları, Gagauzların da Moldovalıları ailenin bir parçası olarak görmesi. Bu en temel unsur. Siyasi ve jeopolitik durum ne olursa olsun, biz bir bütünüz, Moldova da ortak evimiz." ifadelerini kullandı.

Gagauz Yeri Özerk Bölgesi'nin kuruluşu

Moldova'nın güneyinde "Bucak" olarak adlandırılan bölgede yaşayan Gagauz Türkleri, Sovyetler Birliği'nin dağılması sürecinde 19 Ağustos 1990'da Gagauz Cumhuriyeti'ni ilan etmişti. Herhangi bir ülke tarafından tanınmayan cumhuriyet, kendi varlığını 1994'e kadar sürdürmüştü.

Gagauz Özerk Yeri ise 23 Aralık 1994'te Moldova Cumhuriyeti sınırları içerisinde kurulmuştu.

Toprak bütünlüğü olmayan bölge, başkent Komrat, Çadır Lunga ve Valkaneş olmak üzere 3 şehir ve 26 köyden oluşuyor.

Gagauzlar, 1994'te Türkiye'nin de katkısıyla kazandığı özerklik haklarını ve Gagauz Türkçesini zamanla kaybetme endişesi taşıyor.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından "Tehlikedeki Dünya Dilleri" listesine 2010'da alınan Gagauz dilinin korunması ve yaşatılması, Gagauz halkının varlığı için önem teşkil ediyor.

Oğuz boyundan gelen Hristiyan Gagauz Türkleri, stratejik ortaklık düzeyine taşınan Türkiye ve Moldova arasındaki ilişkilerde önemli bağ vazifesi görüyor.