Macron'un Fas Ziyareti İlişkileri Güçlendirecek

Fas Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Nebil Endülüsi, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un bugün başlaması beklenen Fas ziyaretinin ilişkilere yeni bir ivme kazandırmasının her iki ülkenin stratejik çıkarlarına hizmet edeceğini belirtti.

Fas Kralı 6. Muhammed, Macron'un 28-30 Ekim'de gerçekleşecek Fas ziyaretinden birkaç gün önce Meclis açılışında yaptığı konuşmada, Batı Sahra'ya Fas'ın egemenliği çerçevesinde "özerklik" verilmesini öngören önerinin Fransa tarafından desteklenmesinden övgüyle bahsetmesi dikkati çekti.

Fas Kralı, bunu Rabat ile Paris arasındaki ilişkilerin yeniden güçlendiğini teyit eden "olumlu bir gelişme" şeklinde nitelendirdi.

Fas hükümeti, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, Macron'un 6. Muhammed'in daveti üzerine gerçekleşecek ziyaretinin, "sağlam bir ortaklığa dayalı ikili ilişkilerin derinliğini" yansıtacağını belirtti.

Batı Sahra meselesinde yaşanan gelişmelerin yanı sıra Fas'ta özellikle ekonomi ve ticaret sektörlerinde Fransa karşısında İspanya ve Çin gibi rakiplerin ortaya çıktığı göz önüne alındığında, Rabat ile Paris'in aralarındaki sessiz gerilimi aşmaya çalıştığı gözlemleniyor.

Fas ile Fransa, kazan-kazan stratejisini benimseyebilir

Fas Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Endülüsi, Macron'un ziyaretine ilişkin AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, Fas-Fransa ilişkilerinin yeniden güçlenmeye başlamasının her iki ülkenin stratejik çıkarlarına hizmet ettiği görüşünü ifade etti.

Endülüsi, "Fas-Fransa ilişkilerindeki buzların erimesi her iki ülkenin stratejik çıkarlarına hizmet ediyor. Ayrıca ekonomi dahil olmak üzere ilişkilerinin güçlenmesine katkı sağlayacaktır." dedi.

"Fransa, Fas'ın Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanıyarak Rabat'la ilişkilerinde daha güçlü bir yol tesis etti." diyen Endülüsi, iki ülkenin Afrika pazarındaki rekabetin ise devam edeceğine dikkati çekti.

Endülüsi, bu konuda "Fas ile Fransa'nın Afrika pazarındaki rekabeti sona ermeyecektir fakat iki ülke, kazan-kazan stratejisi ile ekonomik iş birliği mekanizmalarını benimseyebilir." ifadelerini kullandı.

Faslı uzman ayrıca "Rabat ile Paris ilişkilerinin ekonomik boyutla sınırlı kalmayıp sosyal ve siyasi düzeyde de gelişme kaydetmesi bekleniyor." diye konuştu.

Batı Sahra ve tarihten gelen sorunlar

Fas'ın 1975'te eski İspanyol sömürgesi Batı Sahra'yı topraklarına katmasının ardından Cezayir'in destek verdiği bağımsızlık yanlısı Polisario Cephesi ile Rabat yönetimi arasında başlayan gerginlik devam ediyor.

Fas, bölgenin kendi egemenliğinde kalması gerektiğini savunurken, Polisario Cephesi ise Batı Sahra'nın bağımsız bir devlet olduğunu savunuyor.

Polisario Cephesi, 1991'de BM arabuluculuğunda varılan ateşkes anlaşmasına kadar Fas güvenlik güçlerine karşı silahlı mücadele yürütüyordu. Ateşkes anlaşmasından bu yana Batı Sahra'nın statüsüyle ilgili görüşmeler başarıya ulaşamadı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 25 Temmuz'da tahta çıkışının 25. yılı münasebetiyle Kral 6. Muhammed'e yazdığı mektupta, Fransa'nın, Fas egemenliği altındaki özerklik planını, Batı Sahra sorununun çözümü için uygun çerçeve olarak gördüğünü belirtmişti.

Cezayir, Fransa'nın Fas'ın Batı Sahra konusundaki özerklik planına destek vermesi kararından "büyük üzüntü duyduğunu ve güçlü bir şekilde kınadığını" açıklarken, 30 Temmuz'da Paris Büyükelçisini çekme kararı almıştı.

Cezayir ile Fas arasında Batı Sahra dışında çözüm bekleyen tarihi sorunlar da bulunuyor.

Bu sorunlar arasında, Fransız yetkililerin yıllardır vermeyi reddettiği Cezayir arşivi ve Paris'teki İnsan Müzesi'nde bulunan halk devrimi liderlerinin kafataslarının iadesi, Fransa'nın 1960 ve 1966 yılları arasında Cezayir çölünde gerçekleştirdiği nükleer denemelerin kurbanları için tazminat ödenmesi, Bağımsızlık Savaşı (1954-1962) sırasında kaybolan 2 bin 200 kişinin akıbetinin açıklığa kavuşturulması yer alıyor.