Kütahya'da Siyanür Alarmı

Kütahya'daki gümüş üretimi yapılan Eti Gümüş A. Ş, 'ye ait tesisteki üç kademeli siyanür barajındaki setlerden birinin çökmesi beraberinde siyanürlü suyun çevreye yayılması endişesini gündeme getirdi. Ankara'dan gelen uzman ekiplerin tesislerde inceleme yaptıkları belirtilirken şirketin de baraj setlerine dolgu yapma çalışmalarını sürdürdükleri kaydedildi. Civar köylerde oturanlar, "Baraj patlarsa bu bölgede hiçbir bitki ve hayvan kalmaz" diyor.

Kütahya'nın kent merkezine 34 kilometre uzaklıkta Gümüş Köyü yakınlarında bulunan Eti Gümüş A. Ş. şirketindeki siyanürlü su atıklarının depolandığı 3 kademeli barajın birinci kadamediki sette dün öğle saatlerinde çöküntüler oluşmuştu. Çökme ile birlikte ikinci kademe setin de zarar gördüğü, siyanürlü suların üçüncü kademedeki set tarafından tutulduğu belirtildi. Tesislerde üretimin akşam saatlerinde barajların bulunduğu yere giderek incelemelerde bulunan Kütahya Valisi Kenan Çiftçi'nin talimatıyla durdurulduğu açıklandı.

GERGİNLİK YAŞANDI

Civar belde ve köylerde oturan kadınlı-erkekli yaklaşık 200 kişi bugün Eti Gümüş A. Ş. önünde toplandı. Şirket yetkililerini gerekli önlemleri almamakla suçlayan belde ve köy sakinlerinden bazıları tesislerin önündeki güvenlik kameralarının kapatılmasını isteyerek, "Kameraları kapatın. Bizim de yakınlarımız burada çalışıyor. Bizi görüp yakılarımızı işten çıkarmayın" dedi. Bazı vatandaşlar ise siyanürün tarlalarına zarar verdiğini söyleyerek tesislerin tamamen kapatılmasını istedi. Tesislere girmek isteyen kalabalığa ize özel güvenlik görevlileri izin vermedi. Kalabalık ile, özel güvenlik ve jandarmalar arasında bu yüzden gerginlikler yaşandı. Eti Gümüş A. Ş. tesislerine yakın yerleşim yerleri olan Aliköy beldesi Gümüş, Kızılcakaya, Dulkadir ve Karaağaç köyleri barajda yaklaşık bir milyon metreküp siyanürlü suyun olduğunu öne sürdüler. Belde ve köy sakinleri, "Baraj 30'ar metre derinliğinde 3 büyük havuzdan oluşuyor. Öğrendiğimiz kadarıyla üçüncü sette her 2 saatte bir santimetre kayma oluyor. Bu baraj patlarsa bölgede ne bir bitki kalır ne bir hayvan. Hatta evlerimiz de siyanürlü su altında kalır. Aldığımız bilgilere göre baraj sekterinde bir ay önce sızıntı olmuş. Buraya 4-5 metrelik set ilavesi de yapmışlar" diye konuştu.

VALİLİK KRİZ MASASI OLUŞTURDU

Yaşanan gelişmeler üzerine dün akşam saatleride tesislere gelerek işletme yekililerinden bilgi alan ve verdiği talimatla üretimi durduran Kütahya Valisi Kenan Çiftçi, konuyla ilgili olarak kriz maması oluşturduklarını bildirdi. Çiftçi, tesislerde halen Ankara'dan gelen uzman ekibin incelemelerde bulunduğunu, şirket yetkililerinin de gerekli önlemlerin alınması için çalışmalarını sürdürdüklerini kaydetti.

15 MİLYON METRE KÜPE YAKIN ATIK VAR

Vali Kenan Çiftçi ile birlikte dün akşam tesislerde incelemelerde bulunan MHP Kütahya Milletvekili Ali Işık, tesislerde üretimin durdurulduğunu söyledi. Barajın 25 milyon metreküp atık kapasitesine sahip olduğunu, bunun yaklaşık 15 milyon metre küpünün halen dolu olduğunu kaydeden Işık, "Yaptığımız görüşmeler sonucunda üretim durduruldu. Baraja gelen besleme kaynağı da kapatıldı. Şirket yetkilileri gerekli önlemi almaya başladılar. Önlemler tamamlanana kadar üretim yapılmayacak. Köylülerin tedirgin olması doğal. Ancak şuanda besleme kaynağı kesildiği için tehlike görünmüyor" dedi.

Siyanürlerin barajının olduğu Eti Gümüş A.Ş. tesislerinde Ankara'dan Çevre ve Orman Bakanlığı'ndan gelen uzman ekiplerin tek incelemeleri sürdürdükleri öğrenildi. Alınan bilgilere göre uzmanlar bir yandan incelemelerini sürdürürken şirket yetkilileri de baraj setlerini güçlendirme ve dolgu çalışmaları yapıyor.

SİYANÜR BARAJI 110 HEKTARLIK ALANI KAPLIYOR

Eti Gümüş A. Ş. tesislerinde gümüş üretiminin Açık ocaktan cevher İstihsali, Kırma-Eleme, Öğütme ve Çözündürme, Filtrasyon ile Rafinasyon olmak üzere 5 aşamadan geçiyor. Gümüş üretimi sırasında ortaya çıkan atıklarda ise doğal bozundurma yöntemi uygulanıyor. Tesislerde atık baraj projelendirmesi ise bir Kanada firması olan Knight and Pièsold firması tarafından gerçekleştirildi. 3 dev havuzdan oluşan baraj 110 hektarlık alanı kaplıyor. Koruma bantları ile birlikte bu alan 150 hektara çıkıyor. Sistemde katı halde ve suda çözünmeyen siyanür bileşikleri havuzda çökelerek depolanıyor. Baraj sahasındaki yatay ve düşey hareketlerin kontrolü için geoteknik ölçümle kontrol ediliyor. Bunun için de 16 adet piezometre ve 20 adet da sabit nokta tesisi kuruldu. Baraj sızıntısının olup olmadığını kontrol etmek üzere ayrıca DSİ'nin açtığı 2 adet kontrol kuyusu bulunuyor. Tesislerin temeli, 1985 yılında dönemin başbakanı Turgut Özal tarafından atıldı ve 2 yıl sonra da yine Turgut Özal tarafından açıldı.