Korumalı İş Yerleri İçin Vergi Muafiyeti de Getirilecek

Yıldız Aktaş - Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile İŞKUR'un, engellilere istihdam oluşturulması için başlattığı "Korumalı İş Yerleri Projesi" kapsamında, iş yerlerini açacak kişilere vergi muafiyeti de getirilmesi için çalışılıyor.

Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürü Dr. Aylin Çiftçi AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Korumalı İş Yerleri Projesi"nin üzerinde yaklaşık bir yıldır çalıştıklarını belirterek, devlet sektöründe ve özel sektörde genellikle fiziksel engeli bulunan, görmeyen ve işitmeyenlerin çalışabildiğini ancak zihinsel engelli ve akıl hastalarının bu alanlarda işe girmesinin çok zor olduğunu söyledi.

Türkiye genelinde geçen yıl yaptıkları "İstihdam ve İş gücü Analizi Araştırması"sının sonuçlarının bu projenin ortaya çıkmasında yol gösterici olduğunu dile getiren Çiftçi, iş gücü anketinde, özel sektörde engellilerin ne kadar istihdam edildiği, bunu neden artırılamadığı, çalışma şartlarında ne gibi problemler olduğunun engelli ve işveren boyutundan araştırdığını vurguladı.

Toplam 2 bin 573 iş yerinde 430 bini aşkın çalışanla yapılan araştırmanın, zihinsel engelli ve akıl hastalarının iş bulamadığı sonucunu ortaya koyduğunu ifade eden Çiftçi, "Korumalı İş yerlerinin bu kişilerin istihdamında büyük bir alan açacağını düşündük" dedi.

Proje kapsamında, bu iş yerlerinde çalışacak zihinsel engelli ve akıl hastalarının istismarının önüne geçmek için özellikle engelliler alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarına (STK) destek verilmesinin amaçlandığını bildiren Çiftçi, "Esas olarak 'Korumalı İş Yerlerini' engellilik alanında faaliyet gösteren derneklerin, vakıfların, STK'ların işletmeleri olarak kurguladık. STK'larla çalışma yürütürsek bu suistimaller daha azalır diye düşündük. Aynı zamanda bu sayede STK'lara maddi anlamda destek de olunacak" diye konuştu.

Engellilerin normal iş sektörlerinde istihdam edilmesini istediklerini, sadece istihdamı zor olan bu hedef kitle için belli bir süre bu teşviğin verildiğinin altını çizen Çiftçi, belki 5 yıl sonra normal sektörlerde de bu kişilerin görülmesiyle teşviğe ihtiyaç duyulmayacağını ancak şu anda işverenlerin de zihinsel engellilerin de akıl hastalığı bulunanların da bu fikre hazır olmadığını söyledi.

Kaynağın, İŞKUR'un engelli çalıştırmayan işverenlere kestiği cezalar nedeniyle toplanan paralardan karşılanacağını aktaran Aylin Çiftçi, Ceza Fonu'nda 50-60 milyon liranın biriktiğini, buradaki paranın yaklaşık yüzde 10'unun bu proje kapsamında kullanılmasının planlandığını kaydetti.

Çiftçi, fondaki paranın bugüne kadar genellikle engellilerin meslek eğitimlerine yönelik faaliyetler için kullandığına dikkati çekerek, "Engelliler bilgisayar, muhasebe, takı kursu gibi bir sürü kursa gitmiş. Engellinin elinde 10 sertifika var ama halen iş bulamıyor. Eğer bu kaynağı korumalı iş yerinde kullanırsak, hiçbir işte çalışamaz denilen kişileri istihdam ederiz. Yani doğrudan bu kaynak hedefine ulaşır" diye konuştu.

Proje için bir rehber hazırladıklarını anlatan Çiftçi, STK'ların bir üniversite veya özel sektör kuruluşuyla başvuruda bulunabileceğini, proje sunabileceğini söyledi.

-Büyümek isteyene yeni destek verilecek-

Bu iş yerlerinde çalışacakların bir yıl boyunca maaşlarını ve sigortasını karşılayacaklarını bildiren Çiftçi, büyükşehirlerde 30, bunların dışındaki yerlerde 15 kişilik bir işletme kurulmasını hedeflediklerini bu iş yerlerine 150 bin liraya kadar kurulum sermayesi verileceğini dile getirdi.

İşletmecinin ilk yıl zarar etmeyeceğini, ürettiğinin karını alacağını ifade eden Çiftçi, "Bir yıl sonra işletmeci büyümek istiyor, 30 kişi çalıştırıyorken 50 kişi çalıştırmaya karar veriyorsa tekrar proje sunup destek alabilecek. Onun önünü kapatmıyoruz. Bir de 5 yıl sürdürülebilirlik arıyoruz. Eğer sürdüremezse engellinin hakkını korumak adına geri ödeme istiyoruz. Yani başvuracak olanlar bu işi ciddi şekilde düşünmeli" dedi.

Bazı ülkelerde "Korumalı İş Yerleri"nin devlet tarafından işletildiğini ve bunların uzun ömürlü olmadığını kaydeden Çiftçi, buralarda fason, defolu ürünler üretildiğini, kendilerinin ise bu işletmelerde piyasada gidecek, satışı, pazarı bulunan ürünlerin üretilmesini, işlerin sürekliliğinin olmasının ve engellilerin normal ürünler üretmesini istediklerini vurguladı.

-Kanun değişikliği hazırlanıyor-

5 yıl sürdürülebilirliği sağlamanın önemine dikkati çeken Çiftçi, "Bu sürdürülebilirliği sağlamak için 150 bin liralık teşviğin yanında bir de kanun değişikliği teklifi hazırladık. Bu da şu anda hazır, bizden çıkma aşamasında. Bu değişiklikte korumalı iş yerinin işletmecisine vergi muafiyetini içeriyor. Çok kapsamlı, ciddi bir vergi muafiyeti. Öyle olunca işletmecinin muafiyet dolayısıyla piyasa ile rekabet şansı olacak. Evet üretim belki düşük olacak ama vergi muafiyeti sayesinde onu telafi edecek. Maliye ön görüşmeleri yapıldı, büyük ihtimalle kabul edilecek. Bu değişikliğinde Mart ayında çıkmasını bekliyoruz" şeklinde konuştu.

-Amaç kalıcı bir sistem kurmak-

Amaçların kalıcı bir sistem kurmak olduğunu belirten Çiftçi, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Amacımız bugünü kurtarmak değil. Bu çocukların aileleri 'çocuklarımıza biz öldükten sonra ne olacak' kaygısı içindeler. Bu endişeyi taşıdıkları için biz de bu proje ile 'onlar kendi ayakları üzerinde duruyorlar' demek istiyoruz. Onun için çalışıyoruz. Şimdiye kadar hep eğittik sonra, iş aradık başarılı olamadık. Bir sürü sertifikamız var ama iş bulamıyoruz. İŞKUR ile bu yanlış bir yöntem diye düşünüyoruz. Şimdi diyoruz ki iş belli olsun, marangoz mu, dokuma mı ne ise buna göre eğitim verelim, yani iş başı eğitimi yapalım. İş başı eğitim konusunda İŞKUR zaten iş verenleri destekliyor. Bu anlamda biz mesleki eğitimleri iş başı eğitime dönüştürmek niyetindeyiz."

-Başvuracaklara öneriler-

150 bin lirayı işletmecilerin kira bedeli, elektrik, su, doğal gaz giderleri, usta öğretici maaşları ve sarf giderleri için kullanabileceğini ancak ham madde giderleri için kullanamayacağını kaydeden Çiftçi, projeye başvuracakların konuyu çok iyi bilmeden başvuruda bulunmamasının istedi.

Başvurudan önce, hazırlanan rehberin mutlaka incelenmesi gerektiğinin altını çizen Çiftçi, şöyle devam etti:

"Ciddi cezalar var, çünkü işi iyi bilmeliler. İyi bildiğiniz iş alanı ve hakim olduğunuz engel grubu. Bu ikisi buluşursa bu iş müthiş neticelere ulaşır. Hem dernekler hem özel sektör kazanır hem de engelli faydalanır. Satış, pazar analizini iyi yapsınlar. Çünkü satış ve pazar işletmeciye ait. İşi çok iyi bilen bir profesyonel, engelliyi çok iyi bilen bir STK bir araya gelince çok iyi sonuçlar verecektir."

Yayıncı: Tolga Özgenç - ANKARA