KOCAELİ Dilovası'nın hava kirliliği sorunu 'Akıllı Ulaşım Sistemi' ile çözülecek

Dilovası'nın hava kirliliği sorunu 'Akıllı Ulaşım Sistemi' ile çözülecek

KOCAELİ'nin Dilovası ilçesindeki hava kirliliğinin, TÜBİTAK tarafından desteklenen 'Akıllı Ulaşım Sistemi Uygulaması ile Dilovası Hava Kirliliğinin Azaltılması Senaryosu' ile azaltılması amaçlanıyor. Projenin ilk adımında, ilçedeki trafiğin hava kirliliğine olan etkisi incelendi.

Kocaeli'nin Dilovası ilçesinde yaşanan hava kirliliğini inceleyen uzmanlar, sorunun başlıca sebebinin ilçede yer alan sanayi tesisleri olduğu düşünülse de, bölgeden geçen yolların sebep olduğu kirliliğin de azımsanmayacak seviyede olduğunu tahmin etti. Dilovası'nda trafikten kaynaklanan hava kirliliğinin azaltılmasına yoğunlaşan akademisyenlerden oluşan bir ekip, TÜBİTAK tarafından Bilimsel ve Teknik Araştırma Alanında Avrupa İşbirliği Programı kapsamında desteklenen "Akıllı Ulaşım Sistemi Uygulaması ile Dilovası Hava Kirliliğinin Azaltılması Senaryosu" başlıklı bir projeyi yürütmeye başladı. Projenin ilk adımında bölgenin topografik yapısını inceleyen akademisyenler, Dilovası ilçesinin 3 tarafının rakımları 300 metreye ulaşan dağlarla çevrili olduğunu, ancak ilçe merkezinin deniz seviyesinden yaklaşık 10 metre yükseklikte kurulması sebebiyle bölgenin havasının rüzgarlarla yeterince karışmamasına ve zaman zaman ilçede atmosferik basınç oluşmasına sebep olduğunu belirledi. Basınç oluştuğu zamanlarda ilçe üzerinde gözle görülebilir derecede puslu hava katmanları oluştuğuna dikkat çeken akademisyenler, bölgenin topografik yapısı nedeniyle Dilovası Organize Sanayi Bölgesi ve yerleşim alanlarından kaynaklanan hava kirliliğinin dağılamadığını ve bölgede yaşayan insanların hava kirleticilerine maruz kalma sürelerinin arttığını belirledi.

DOĞRUDAN İNSANLARIN SOLUDUĞU HAVANIN KALİTESİ İNCELENDİ

Araştırma sırasında ilçede bir tanesi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na, bir tanesi Dilovası Organize Sanayi Bölgesi'ne ve iki tanesi Marmara Temiz Hava Merkezi'ne ait olan toplam 4 hava kalitesi izleme istasyonunun verilerine başvuruldu. Yapılan incelemeler sonrasında OSB'ler içerisinde yer alan diğer 3 istasyondan farklı olarak şehir merkezindeki Mehmet Zeki Obdan İlkokulu'nun bahçesinde yer alan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na ait hava kalitesi izleme istasyonunun verilerinin doğrudan Dilovası'nda yaşayan insanların soluduğu havayı analiz etmesi sebebiyle bu istasyonun verileri üzerine yoğunlaşıldı. İstasyonda 10 mikrometreden büyük partikül maddeler, kükürt dioksit, azot oksit, azot dioksit, nitrik oksit, karbon monoksit ve ozon parametrelerinin saatlik değişimleri ölçülerek, 1 Ocak 2014 ve 01 Ocak 2019 tarihleri arasındaki 5 yıllık süre boyunca yapılan ölçümler değerlendirildi. Tüm kirleticilerin zamansal dağılım grafikleri de çıkarıldı. Grafiklere göre tüm kirleticilerin hafta sonunda azalmaya başladığı, Pazar günlerinde ise çoğu iş yeri ve okulların kapalı olması sebebiyle en düşük seviyelerde olduğu ve özellikle egzoz emisyonu ile oluşan nitrik oksit kirliliği üzerinde ciddi bir azalma olduğu görüldü. Bu azalma şehir merkezindeki araç trafiğinin hava kirliliği üzerine katkısının boyutunu gösterdi.

TRAFİK YOĞUNLUĞU İLE KİRLİLİK GRAFİKLERİ BENZERLİKLER GÖSTERİYOR

Proje kapsamında Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından Dilovası'ndan D-100 Karayolu ve TEM Otoyolu'nu kullanarak transit geçen araç sayısı hesaplandı. Ortaya çıkan verilere göre yaz aylarında günde yaklaşık 40 bin aracın geçtiği Dilovası'nda, kış aylarında ise bu sayı günde yaklaşık 28 bin araca kadar geriliyor. Haftalık olarak incelenen trafik yoğunluğu verilerinde ise yoğunluğun en yüksek olduğu günün cuma günü olduğu ve hafta sonlarında yoğunluğun azaldığı belirlendi. Trafik yoğunluğu ile nitrik oksit kirliliğinin zamansal dağılımları karşılaştırıldığında ise ortaya çıkan grafiğin benzerlikler izlediği görüldü.

Projenin ilerleyen adımlarında, Dilovası için güncel bir trafik emisyon envanteri oluşturulacak. Daha sonra bölgedeki hava kirliliği koşullarının nüfus üzerindeki sağlık etkileri tespit edilerek bunların maliyetleri hesaplanacak. Ulaşımın hava kirliliği üzerindeki etkisini azaltmak amacıyla, akıllı ulaşım sistemleri ile donatılmış alternatif güzergahlar, maliyet hesaplarıyla birlikte önerilecek.

'METEOROLOJİK ŞARTLAR NEDENİYLE KİRLİLİK DAĞILAMIYOR'

Çalışmayı yürüten akademisyen ekibinin üyelerinden olan İstanbul Teknik Üniversitesi, Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi, Meteoroloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, 'Dilovası tamamen bir vadi içerisinde yerleşmiş. Orada önce aslında sanayi tesisleri kurulmuş. Biz insanların aslında sanayi tesislerinin içerisine ev yapmamamız gerekiyor. Onun etrafına, yakınlarına ev yapmışız. İlçeden 2 tane önemli yol geçiyor. Dolayısıyla orada hem sanayiden çıkan kirleticiler var, hem yollardan, araçlardan çıkan kirleticiler var, hem de kışın evlerden ısınma amaçlı çıkan kirleticiler var. Tabii bu üçü bir araya geldiği zaman yanında topografik yapıya bağlı olarak oluşan meteorolojik şartlarla birlikte, örneğin rüzgar esmediği zaman veya bizim envarsiyon dediğimiz, sıcaklıktan ötürü havanın hareket edememesi gibi durumlarda bu kirleticiler dağılamıyor. İşte Dilovası'nda zaman zaman böyle durumlar yaşanabiliyor. Bunun için biz İTÜ'den, Ankara'da Sağlık Bakanlığı'ndan, sağlık üniversitelerimizden hocalarımızla beraber, 'Bu Dilovası'ndaki kirliliği önce bir analiz edelim ve burada nasıl bir çözüm önerebiliriz" sorusuz üzerine düşündük? dedi.

'OPTİMUM BİR ÇÖZÜM ÜRETMENİN PEŞİNDEYİZ'

Ulaşım sistemini akıllı sistemlerle donatarak başka güzergahlara yönlendirme fikri üzerine yoğunlaştıklarını belirten Prof. Dr. Toros, 'Bunlardan ilk aklımıza gelen, 'Acaba biz ulaşım sistemini, oradaki yolları meteorolojik şartlara bağlı olarak farklı güzergahlara yönlendirebilir miyiz" oldu. Şu anda araştırmamız bunun üzerinde. Çalışmaya başlayalı 1 yıl oldu. 1 yıl daha süremiz var. Şu anda verileri topluyoruz. Ondan sonraki süreçte, yılın hangi günlerinde kirlilik var? Oluştuğu günlerde meteorolojik şartlar nasıl? Oradaki emisyon şartları nasıl? Bütün bunları şu anda analiz ediyoruz. Buna optimum bir çözüm üretmenin peşindeyiz. Yani o bölgede, hava kirliliği nasıl en aza düşebilir? Bunun üzerinde araştırmalarımız devam ediyor. Önümüzdeki yılın Eylül ayına kadar bu verilerimiz oluşacak. Biz elde ettiğimiz bütün bilgilerle, üniversitelerdeki hocalarımızla beraber, bir rapor halinde TÜBİTAK'a sunacağız.? diye konuştu.

YAPAY ZEKA İLE METEOROLOJİK ŞARTLAR ÖNCEDEN HESAPLANACAK

En kolay çözümün trafiğin yönlendirilmesi olduğunu ifade eden Prof. Dr. Hüseyin Toros, şöyle konuştu:

'Dilovası özelinde şöyle bir sıkıntımız var, orası vadi olduğu için, çukur olduğu için rüzgar oluşmamış ise oradan çıkan kirleticiler dağılamıyor. Dilovası'nda da çoğu zaman rüzgar oluşmuyor. O zaman ya konutları başka bir yere taşımanız gerekiyor veya en kolay senaryo olarak bizim akıllı ulaşım sistemimizle, trafiğin yoğun olduğu saatlerde araçların kuzeydeki yeni yollara yönlendirilmesi ve bunu sistemin otomatik olarak şehir içerisindeki trafik yoğunluğuna, kirlilik değerlerine bakması ve trafiğin otomatik olarak yönlendirilmesiyle yapmayı planlıyoruz. Bu şekilde bölgenin hava kirliliğinin azaltılması senaryosu üzerinde çalışmalarımız devam ediyor. Tabii bu anbean sürekli izlendiği için, belki birkaç saat öncesinden, belki 1 gün öncesinden kirlilik değerlerinin nasıl olabileceğini önceden tahmin ederek, burada yapay zeka gibi bilgisayar teknolojilerini de kullanarak, algoritmalarla önceden oluşabilecek kirlilik seviyelerini tahmin etmek ve buna göre ulaşımı, trafiği başka güzergahlara yönlendirmek şeklinde projemizi önereceğiz.?