Kemah'ta 1000 Yıllık 'Türk Mahallesi' Gün Yüzüne Çıktı

Erzincan'ın Kemah İlçesi'nde Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın katkıları ile sürdürülen kazı çalışmalarında 1000 yıllık Türk mahallesi, gün yüzüne çıkarıldı. Kazı çalışmalarında Bey Camii ve hamamın bulunmasından sonra sivil mimariye yöneldiklerine işaret eden Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Prof.Dr. Hüseyin Yurttaş, Evliya Çelebi'nin seyahatnamesinden yola çıkarak kazı yaptıklarını belirtti. Prof.Dr. Yurttaş, "Kemah'taki kazıda Türk dönemine ait yaklaşık 1000 yılık bir Türk Mahallesini ortaya çıkardık" dedi.

Prof.Dr. Hüseyin Yurtaş yönetimindeki Kemah İlçesi'ndeki Kele'de 2010 yılında başlatılan kazı çalışmalarında Atatürk Üniversitesi'nden Prof.Dr. Hüseyin Yurttaş, Prof.Dr. Haldun Özkan, Prof.Dr. Süleyman Çiğdem, Yrd.Doç. Dr. Zerrin Köşklü, Araştırma Görevlisi Muhammet Lütfü Kındığılı ile Gazi Üniversitesinden Prof. Dr. Nurşen Özkul Fındık katılıyor. Atatürk ile Gazi Üniversitesi Sanat Tarihi ve Arkeoloji bölümlerinde lisans, yüksek lisans, doktora öğrencilerinin de katıldığı kazı çalışamalarında, ilk önce Bey Camii ve hamamı bulundu. Daha sonra sivil mimariye yöneldiklerini anlatan Prof.Dr. Yurttaş, Evliya Çelebi'nin 'Seyahatnamesi'nden yola çıkarak kazı yaptıklarına dikkati çekti. Türkler'in Anadolu'ya kesin olarak yerleşmeleriyle birlikte kurulan Mengücekliler'in başkenti konumundaki Kemah'ta böylesi sivil mimarinin ortaya çıkarılmasının Türk yerleşimine ışık tutması açısından önemli olduğunu vurgulayan Prof.Dr. Hüseyin Yurttaş şunları söyledi:

"Evliya Çelebi'nin Kemah'dan bahseden yazılarından yola çıkarak Bey Cami olarak adlandırılan yapıyı ortaya çıkardık. Kalenin sur duvarlarının yanında yer alan bir hamam kalıntısı ile kazı çalışmalarını tamamladık. Ardından özellikle sivil mimari örneklerin nasıl olduğu anlamak ve ortaya çıkarmak içinde yine Evliya Çelebi'nin eseri seyehatnameden yararlandık. Evliya Çelebi'nin 'Kale içerisinde yaklaşık 600 kadar ev var. Bu evlerin birinde bahçe var diğerleri birbirine bitişik olarak inşa edilmiş' tanımlamalarından yararlanarak kazı çalışmalarına kalenin kuzey batı kesiminde başladık. Yaklaşık 2 yıldır bu alanda çalışıyoruz. 700- 800 metrekarelik bir bölüm ortaya çıkarıldı. Evlerin sadece yarım ile bir metre arasındaki temelden itibaren duvarlarının mevcut olduğunu tespit ettik. Evliya Çelebi'nin bahsettiği gibi evlerin birbirine bitişik olduğu, 1-2 sokakta sıralandığı, kimi evlerde tandırların bulunduğunu gördük. Aşağı Kemah'ta mevcut olan yerleşim alanlarındaki evlerin mevcut yapıları, sokak dokuları tıpkı kale'deki kazı çalışmaları sonucunda ortaya çıkan sivil mimari örneklerinde de sokak dokusuyla duvar yapısıyla bire bir örtüşen bir yapılanmanın olduğu anlaşıldı. Kemah'taki kazıda Türk dönemine ait yaklaşık 1000 yılık bir Türk Mahallesini ortaya çıkardık. Bundan sonraki yapacağımız çalışmalarda konunun biraz daha aydınlığa kavuşacağını ümit ediyoruz. Çünkü Kemah bölgede en önemli Türk yerleşim alanlarındanda birini oluşturmaktadır. Kemah kalesinde ilk kazı çalışmalarımızın sırasında ortaya çıkarılan Bey Cami büyük bir ihtimalle Mengücekli dönemine ait bir eser. Kzı çalışmaları sırasında bulduğumuz bir takım alçı parçalarındaki süslemeler de Mengücekli Dönemi'ne işaret ediyor." - Erzurum