Kazakistan ve Uaek Arasında Uranyum Bankası Anlaşması

Kazakistan'ın Ankara Büyükelçisi Canseyit Tüymebayev, Kazakistan ile Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) arasında Uluslararası Düşük Düzeyde Zenginleştirilmiş Uranyum Bankası Kurulması Anlaşması ile ilgili basın toplantısı düzenlendi.

Kazakistan'ın Ankara Büyükelçiliğinde yapılan toplantıda konuşan Tüymebayev, Kazakistan'ın nükleer silah denemelerinden çok büyük zarar görmüş ülkelerden biri olduğunu vurgulayarak, Kazakistan ile UAEK arasında "Uluslararası Düşük Düzeyde Zenginleştirilmiş Uranyum Bankasının Kurulması" hususunda anlaşmaya varıldığını belirtti.

Tüymebayev, Kazakistan'ın doğusundaki Oskemen bölgesindeki Ulba Metallurgical Plant fabrikasının içinde konumlanacak bankada yakıt için kullanılan doğal uranyumun bulunacağını kaydederek, uluslararası standartlarda güvenlik önlemlerinin alındığını ifade etti.

Nükleer yakıtın yıllardır pek çok ülkede güvenli şekilde korunduğuna işaret eden Tüymebayev, bunun insan sağlığına ve çevreye zarar vermediğini söyledi.

Bankaya üye ülkelerin serbest piyasadan yakıt alma imkanı yoksa nükleer yakıt almak üzere bankaya başvurabileceğini dile getiren Tüymebayev, yakıt almak isteyen üye devletin imzaladığı sözleşmede nükleer yakıtın sadece enerji reaktörlerinde yakıt olarak kullanılacağı ve askeri amaçla nükleer silah yapımı için kullanılmayacağının açıkça belirtileceğini vurguladı.

"Kazakistan nu¨kleer silahlarından kendi iradesiyle vazgeçen ilk u¨lke"

Kazakistan'daki Semipalatinsk test alanında Sovyetler Birliği zamanında 1949-1989'da en az 460 kez bomba denemesi yapıldığını hatırlatan Tüymebayev, ülkenin kuzeydoğusunda test için patlatılan nükleer bombaların toplamının, Japonya'nın Hiroşima kentine atılan bombadan 2 bin 500 kat daha güçlü olduğunu kaydetti.

Tüymebayev, radyasyona maruz kalan kişi sayısının 1 milyonu geçtiğini ve nükleer denemelerin yapıldığı 300 bin kilometrekarelik alanın ekolojik felaket bölgesi olarak ilan edildiğini söyledi.

Semipalatinsk poligonunun 29 Ağustos 1991'de yapılan son denemenin ardından kapatıldığını söyleyen Tüymebayev, üçüncü en bu¨yu¨k uranyum u¨reticisi olan Kazakistan'ın Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra nu¨kleer silahlarından kendi iradesiyle vazgeçen ilk u¨lke olduğuna dikkati çekti.

Tüymebayev, doğuştan kolları olmayan Kazakistanlı ressam Karipbek Kuyukov'ın nükleer testlerin zararına ilişkin çizdiği resimleri göstererek, herkesi atom enerjisinden arındırılmış bir dünya kampanyasına katılmaya davet etti.

Kazakistan-Türkiye ilişkileri

Kazakistan-Türkiye ilişkilerine de değinen Tüymebayev, eylülde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katılması beklenen Türk Dili Konuşan Ülkeler Zirvesi'ne ilişkin bilgi verdi.

Tüymebayev, Astana Günü kutlamaları, Kazakistan'ın Dünya Ticaret Örgütü'ne üyelik müzakerelerinin sonuçlanması ve Kazakistan'ın Avrasya Ekonomik Birliği'ne katılması konuları ile "Geleceğin Enerjisi" başlığıyla Astana'da düzenlenecek EXPO 2017 dünya ihtisas fuarına da değindi.