Kayıt Dışı İstihdam Sorunu Emeklilik Sistemini Etkiliyor

HAK İşçi Sendikaları (HAK-İŞ) Konfederasyonu Genel Başkanı Mahmut Arslan, " Türkiye'nin emeklilikle ilgili en temel sorunu kayıt dışı istihdamdır. Elimizde 2023 yılı verileri var. Toplam baktığınız zaman Sosyal Güvenlik Kurumumuzun (SGK) prim alacaklarının rakamı 600 milyarı buluyor. 600 milyarlık bir priminiz olsa, bugünkü emekli maaşlarını yüzde 50 artırma şansınız var" dedi.

HAK-İŞ Konfederasyonu Genel Başkanı Mahmut Arslan, HAK-İŞ Konfederasyonu Genel Merkezi'nde 'Emeklilik Sisteminin Güncel Sorunları ve Çözüm Önerileri Raporu'nu açıkladı. Arslan, sosyal güvenlik sisteminin aktüel dengesini, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ve emekli maaşlarının bozduğu yönünde kamuoyunda algı olduğunu belirterek, "Bu doğru değil. Aslında aktörler dengemizi 2 tane temel konu bozuyor. 1'incisi kayıt dışı istihdam. Türkiye hala OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü) ülkelerinin 2 katı; OECD ortalamalarını yüzde 15 esas kabul edersek, ülkemiz yüzde 30 kayıt dışı istihdam sorunuyla karşı karşıya. Kayıt dışı istihdam demek, prim almamak demektir, vergi almamak demektir. Dolayısıyla Türkiye'nin emeklilikle ilgili en temel sorunu emekli maaşları değil, en temel sorunu kayıt dışı istihdamdır. Elimizde 2023 yılı verileri var. Toplam baktığınız zaman SGK prim alacaklarının rakamı 600 milyarı buluyor. 600 milyarlık bir priminiz olsa, bugünkü emekli maaşlarını yüzde 50 artırma şansınız var. Üstelik ciddi bir kayıt dışını ortadan kaldırmayı da koyduğunuz zaman bu rakamlar 1,5 trilyonu bulan rakamlar oluyor. Dolayısıyla sosyal güvenlik sistemimiz, kayıt dışı istihdamı ortadan kaldırırsak veya asgariye indirirsek, prim alacaklarımızı tahsil edersek, aslında SGK'nın kamuoyunda, 'Kötüdür, batmıştır, yok olmuştur' gibi algılarını da değiştirmiş olacağız" ifadelerini kullandı.

'1,82 ÇALIŞANIMIZ, 1 EMEKLİYİ FİNANSE ETMEK ZORUNDA'

Arslan, emeklilik sistemindeki aktif pasif dengesine işaret ederek, "Dünyadaki primli sistemlerde aktif pasif dengesinin, 4 çalışanın 1 emekliyi finanse ettiği bir modelden bahsediyoruz. Fakat dünyanın hiçbir yerinde bu model, 4'te 1 değil. Olsa bu ideal bir şey. 4 tane çalışanın 1 emekliyi finanse ettiği sistem, en ideal sistem. Fakat biz, bunu hiçbir zaman yakalayamadık. Bugün de sistemden önce; yani bu EYT uygulaması yapılmadan önce 2020 yılında aktif pasif dengemiz 2,37'ydi. Yani 2,37 çalışan bir emekliyi finans ediyor. 2023 yılında bu 1,82'ye düşüyor. EYT'den kaynaklı olduk. Dolayısıyla bizim 1,82 çalışanımız 1 emekliyi finanse etmek zorunda. Bu da aslında işte çanların çaldığı ciddi bir sıkıntıyı işaret ediyor" diye konuştu.

Haber: Gizem ÇORLU/ANKARA,