Kadife ördek, artık türkiye'de üremiyor

Kadife ördek, artık Türkiye'de üremiyor

Dünyada soyu tehlikede olan 'kadife ördek' Türkiye'de de görülmez oldu. 2018 yılında kadife ördek bulmak için proje başlatan Kuzey Doğa Derneği, 7 ilde 7 bin kilometreden fazla yol katetti. 69 gün, 16 göl ve sulak alada 152 kuş türünden 36 bin kuş sayan Kuzey Doğa Derneği üyeleri, kadife ördekten bir ize rastlayamadı.

Kuzey Doğa Derneği, son yıllarda görülmeyen kadife ördekle ilgili Doğu'da bir çalışma başlattı. Dünya Doğa Koruma Vakfı'ndan (WWF) da destek alan Kuzey Doğa Derneği, 2018 yılında 42 günlük bir arazi çalışması gerçekleştirdi. Bölgedeki sulak alanları tek tek gezen dernek üyeleri, kadife ördeği bulamadı. 2019 yılında kadiye ördeği aramayı sürdüren dernek üyelerinin çabaları sonuçsuz kaldı. İki yılda, 7 ilde 7 bin kilometreden fazla yol katederek 16 göl ve sulak alanı inceleyen dernek üyeleri, 152 kuş türünden 36 bin kuş saymasına rağmen tek bir kadife ördeğine rastlamadı.

Kuzey Doğa Derneği Başkanı Doç. Dr. Çağan Şekercioğlu, 2 yıldır Doğu Anadolu'da soyu tehlikede olan Kadife ördeği arıyoruz. Bu kuş çok önemli bir tür, çünkü buzul çağında çok daha yaygın olan bir tür iken buzul çağının bitmesiyle bu kuşun çoğu İskandinavya'ya çekildi. Çünkü soğuk suda üreyen bir ördek türü. Doğu Anadolu platosunda ve Kafkaslarda soğuk bir iklim olduğu için burada izole bir popülasyon kalıyor. ve bu popülasyonun soyu küresel çapta tehlike altında. Biz, Kuzey Doğa Derneği olarak yıllardır kadife ördeğini sürekli sayım yaptığımız göllerde görmediğimizi fark ettik ve bunun üzerine bir proje yaptık. WWF Türkiye'de Türkiye'nin Canı projesi kapsamında 2018 yılında destek verdi. Sistematik olarak kadife ördeği bütün Kuzey Doğu Anadolu'da 7 ilde aradık. Proje 2018 yılında bitti, biz kadife ördeği bulamadık. Fakat 2019 yılında kendimiz tekrar ilkbahar, yaz, sonbahar yani 3 mevsim bütün bu alanlarda tekrar aradık. 7 ilde 16 alanda 69 gün aradık. Toplam 7 bin kilometreden fazla yol kat ettik. 152 tür kuş kaydettik, fakat kadife ördeği bulamadık. 52 türden 36 bin kuş saydık, fakat kadife ördek maalesef yoktu. Bunun üzerine çıkardığımız sonuç, kadife ördeğin Türkiye'de soyunun tükendiğidir diye konuştu.

Kadife ördeğinin üreyen popülasyonunun yok olmasının iki temel sebebinin olduğunu kaydeden Şekercioğlu, şunları ifade etti

Bunlardan biri sulak alanların hayvancılık dolayısıyla giderek bozulması ve yok edilmesidir. Örneğin, Erzurum'un Şenkaya yaylalarında kadife ördeğin kaydı olan birçok ufak göl ve göletin aşırı hayvancılıktan dolayı yok olmanın eşiğine geldiğini ve çok bozulduğunu gözlemledik. İkincisi kadife ördek soğuk iklim kuşudur. Çoğu zaten İskandinavya'da ürüyor. Bizim tahminimiz küresel ısınma ve iklim değişikliğinden dolayı da kadife ördeğin birçok yaşam alanının eski kalitede olmadığıdır. Bunun için daha fazla araştırma lazım. Ama soğuk iklim türü olduğu için hem aşırı otlatma ve büyükbaş hayvanların bu sulak alanları bozması hem de iklim değişikliğinden etkileniyor olmasıdır. Bu sebeplerden dolayı Doğu Anadolu Bölgesi'nde üremediğini düşünüyoruz. Kadife ördek zaten küresel çapta soyu tehlikede olan bir tür. Soğuk iklimlerde Kafkaslarda yüksek irtifa temiz ve soğuk dağ göllerinde yaşadığı için aynı zamanda bir gösterge türdür. Yani soğuk, sağlıklı, dağ sulak alan sistemlerinin göstergesi bir tür. Kadife ördeğinin bu alanlardan Doğu Anadolu'dan tamamen yok olması, bu bölgedeki yüksel dağ, göl ve sulak alan ekosistemlerinin de bozulduğunun göstergelerinden biridir. Bunda hem hayvancılık etkisi var hem de iklim değişikliği etkisi var. Bunun için de daha detaylı ve uzun süreli araştırmaların yapılması lazım.