Jacob Benda'dan Tarihi Org ile Konser

Ünlü org virtüözü Jacob Benda, Boğaziçi Üniversitesine 112 yıl önce bağışlanan Norman ve Beard yapımı orgun restorasyonu sonrası konser verdi.

Boğaziçi Üniversitesi Güney Kampüs'te yer alan Albert Long Hall'da gerçekleştirilen "Seslerin Kutlaması" adlı resitalde besteci J.S. Bach, Stephen Paulus, George Thalben Ball, Charles-Marie Widor, Charles Tournemire ve Camille Saint-Saens'in eserlerine yer verildi.

Konser sonrasında AA muhabirine açıklamalarda bulunan Jacob Benda, 6 yaşında piyano çalmaya başladığını ve hayatı boyunca piyanist olmak istediğini söyledi.

Piyanist olmak için üniversiteye gittiğini dile getiren Benda, "Üniversitenin son yılında borulu orgla tanıştım ve çok sevdim. Bu yüzden mezun olduktan sonra org peşinde koşmaya karar verdim. Ardından org performansı alanında yüksek lisans derecemi aldım. O zamandan beri konserler veriyorum. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki St.Thomas Üniversitesi'nde ders veriyorum." şeklinde konuştu.

Türkiye'de ilk defa konser verdiğini, restorasyonu yapılan orgla üç gün geçirdiğini ve orgla neler yapılabileceği üzerine çalıştıklarını ifade eden sanatçı, "Bu akşam buradaki katılım beni çok etkiledi. Çok enerjik bir dinleyici kitlesiydi. Sonra doğaçlama yaptığım bazı Türk ezgilerini ve ardından Johann Sebastian Bach ve Charles Tournemire adında bir Fransız bestecinin müziklerini ekledim. Bu org 1913 yılına ait ve orgun yapımcısı İngiltere'dendi. O dönemde inşa edilen organların güzel bir temsili. Bu kadar eski ve çalınabilir bir orga sahip olmak gerçekten harika." değerlendirmesini yaptı.

"Böyle bir orgla çalarken insan biraz gergin oluyor"

Sahnede sanatçıya eşlik eden İstanbul Kilise Orgları Ekibi baş teknisyeni ve kurucusu Tarkan Şendal ise eğitime ilk önce piyano çalarak başladığını belirterek, "Sonra 'Piyanonun içinde neler oluyor?' diye merak ederek piyano teknisyenliğini öğrendim. Sonra org çalmaya başlayınca 'Orgun içinde neler oluyor acaba?' diyerek Polonya ve ABD'de org teknisyenliğini öğrendim." ifadelerini kullandı.

Tarihi bir orgla çalmanın zor tarafları olduğuna değinen Şendal, "Açıkçası böyle bir orgla profesyonel anlamda çalarken insan biraz gergin oluyor. Çünkü orgun bütün içini dışını tetkik etmiş ve görmüş birisi olarak ekipçe bazı anlarda orgun bu ağır kullanımı karşısında yüreğimiz ağzımıza geliyor. Çünkü orgumuz kırılgan, 112 yıllık. Takdir edersiniz ki o yüzden biraz gergin geçti benim için." diye konuştu.

"Seslerin Kutlaması" başlığıyla gerçekleşen dinletide org virtüözü Jacob Benda, J.S. Bach'tan bir barok dönem klasiği olan "Toccata and Fugue in E BWV 566" ile açılışı yaptı.

Ardından Stephen Paulus'un Baron Suiti'nden "A Refined Reflection Blithely Breezing Along" ile devam ederek George Thalben-Ball'dan ve Paganini'nin pedal solo çeşitlemelerinden örnekler sundu.

Daha sonra sırasıyla Charles-Marie Widor'un org senfonisinden "No: 9 II. Andante Sostenuto", Charles Tournemire'den "Victimae Paschal Laudes" üzerine koro doğaçlaması ve Camille Saint-Saens'in "Hayvan Karnaval" da Jacob Benda yorumuyla icra edildi. Benda, konserde sürpriz olarak "Üsküdar'a Gider İken" parçasını ve "İstiklal Marşı"nı da çaldı.

Boğaziçi Üniversitesine 1913 yılında bağışlanan org, belirli dönemlerde restorasyona uğradı. Son olarak 2024'te tarihi orgun kapsamlı bir ekspertizi yapılarak enstrümanın hava sistemi, göğüsleri, boruları, swell ve choir odaları, elektrik ve pnömatik sistemleri incelendi. Yapılması gereken çalışmalar sıralandı.

Restorasyonun ardından tüm mekanizma ayarlamaları, entonasyon ve akord kontrolleri ile estetik kontrolleri yapılarak kullanıma hazır hale getirildi.