İSTANBUL-ÖĞRENCİLER İÇİN "SAĞLIKLI DUYMA" TARAMASI

SAĞLIK Bakanlığı tarafından ilköğretime yeni başlayan çocuklara ücretsiz olarak okullarında yapılan işitme tarama testleri sayesinde, bazen ailelerin bile fark edemediği işitme kayıplarının erkenden önüne geçilmesi planlanıyor. Uygulamaya bu yıl İstanbul'da ilk başlayan ilçelerden Sancaktepe'de, Eylül ayından bu yana 7 bin 500'e yakın çocuğun tarama testi tamamlandı. Halk Sağlığı Uzmanı Dr. Nazan Önoğlu, ileride daha büyük sorunlara yol açabilecek enfeksiyona bağlı kronik işitme kayıplarını bu sayede erkenden tedaviye yönlendirdikleri gibi, daha önceden hiçbir şikayeti olmayan bir öğrencide taramalar sırasında beyin tümörü gibi çok daha ciddi bir sorunu da tespit ettiklerini söyledi.

Türkiye'de ilköğretime devam eden öğrenci sayısı 5 milyon 200 bini buluyor. Her yıl yaklaşık 1 buçuk milyon öğrenci ise ilkokul birinci sınıfa başlıyor. 2015 yılından bu yana Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü tarafından birinci sınıfa başlayan öğrencilerin tamamına, gittikleri okullarda işitme tarama testi yapılıyor. Böylece çocuklarda eğitim başarısını da olumsuz etkileyen işitme kayıplarının erkenden tespiti amaçlanıyor. İşitme tarama testlerine, bu yıl ilk kez dördüncü sınıflar da dahil edildi. 2023-2024 eğitim öğretim yılında ilköğretime başlayan miniklerin yanı sıra 2020 yılında okula başlayıp pandemi nedeniyle işitme tarama testine alınamayan dördüncü sınıf öğrencileri de taramalara alınıyor. İstanbul'da 1 ve 4'üncü sınıf öğrencisinin dahil edileceği taramaların, Türkiye genelinde milyonlarca öğrencinin dahil edildiği bir programla eğitim yılı bitinceye kadar tamamlanması planlanıyor. İşitme tarama testlerine İstanbul'da ilk başlayan ilçelerden Sancaktepe'de, toplam 17 bin 500 öğrenciden yaklaşık 7 bin 500'e yakınının testleri tamamlandı. Sancaktepe İlçe Sağlık Müdürü Dr. Gökhan İlhan ile Halk Sağlığı Hizmetleri Sorumlusu Dr. Nazan Önoğlu, ailelerin tarama testlerine onam vermekte yaşadığı tereddüde de dikkat çekerek bu testlerin çocuklar için önemini anlattı.

BU YIL İLK KEZ 4'ÜNCÜ SINIFLAR DA DAHİL EDİLDİ

Dr. Gökhan İlhan, ülkemizde 2008'den bu yana devam eden yeni doğan işitme tarama programının 2015 sonundan beri de okul çağı çocuklarında uygulandığını kaydederek, 'Okulların açılmasıyla beraber Milli Eğitim Müdürlüğü'nden birinci sınıfa kayıt yaptıran öğrencilerimizin verilerini istiyoruz. Gelen rakama göre onam ve bilgilendirme formları hazırlanarak okullara dağıtılıyor. Okul aracılığı ile ailelerimize bu formlar ulaşıyor; ailenin de onamıyla beraber ekiplerimiz okullarımıza giderek bu testi yapıyor ve işitme kaybı olan öğrencilerimizi tespit ediyor. 2022-2023 eğitim öğretim yılında sadece birinci sınıflara yapılmıştı. 2023-2024 eğitim öğretim yılında da hem birinci sınıflar, hem de pandemi döneminde yapılmamış olan şu anki dördüncü sınıflarımız dahil edildi" dedi.

YENİ DOĞAN DÖNEMİNDE BİNDE 2, OKUL ÇAĞINDA BİNDE 7

Ülkemizde her yıl 1 buçuk milyona yakın yeni bebek doğduğunu ve yapılan yeni doğan tarama testlerinde binde 3'ünde işitme kaybı tespit edildiğini vurgulayan Dr. İlhan, 'Sonradan geçirilen hastalıklar, aileden gelen genetik birtakım faktörlerin de etkisiyle o bebek okul çağına geldiğinde, bu oran binde 7'lere kadar yükseliyor. Geçen sene bizim ilçemizde yaklaşık 10 bin çocuk taradık ve 600'den fazla öğrencimiz birinci derecede riskli çıktığı için hastaneye sevk ettik. Yaklaşık bin 600 öğrencimizde de en azından tek taraflı işitme kaybı belirledik. Geçen sene çocuklarımızın yüzde 98'ini taramaya almışız ama yüzde 2'lik ailelerinden onam alamadığımız ve tarama yapamadığımız bir öğrenci grubumuz da maalesef var" diyerek sözlerini noktaladı.

SADACE BİRKAÇ DAKİKA İÇİNDE TAMAMLANIYOR

İşitme tarama testlerinin okullara giden deneyimli ekiplerle yapıldığına dikkat çeken Halk Sağlığı Uzmanı Dr. Nazan Önoğlu ise sadece birkaç dakika süren taramaların çocuğa hiçbir zararının olmadığını vurguladı. Dr. Önoğlu, '2 kişilik ekipler şeklinde çıkıyorlar. Öğrencileri 5'er kişilik gruplar halinde sınıflardan çağırıyoruz, bir çocuğun testi 1-2 dakika sürüyor ve 5 çocuğun taraması 10 dakikada tamamlanıp sınıfına gönderilmiş oluyor. Derslerinden geri kalma, bütün gün süren bir uygulama söz konusu değil" dedi.

'BEYİN TÜMÖRÜ TESPİT ETTİĞİMİZ ÇOCUK BİLE OLDU"

Testlerinde risk gördükleri çocukları kulak burun boğaz (KBB) hastalıkları uzmanının bulunduğu bir kuruma sevk ettiklerini ve süreci takip ettiklerini de kaydeden Dr. Önoğlu, şunları söyledi: 'Çocuğun dikkat dağınıklığı vardır, derse odaklanamıyordur, uyumsuzluğu vardır, bu bile bazen işitme kaybından kaynaklanabiliyor. Biz daha çok orta kulak problemlerine bağlı işitme kayıplarına rastlıyoruz. Enfeksiyonu başlamış, kronikleşmiş ve aile bunun çok farkında olamayabiliyor. Yaşları küçük olduğu için çocuklar da bunu ifade edemeyebiliyorlar. Ama bunun dışında bazı genetik hastalıklar, kalıtsal bazı bozukluklar, bazı sendromlar, hatta beyin tümörüne kadar tespit ettiğimiz ciddi vakalar da oldu. Çocuğun bilinen bir rahatsızlığı yok, herhangi bir şikayet de dile getirmemiş veya aile fark etmemiş. İşitme testi sırasında işitme kaybı tespit ediliyor, KBB'ye sevk ediliyor ve süreç sonunda anlaşılıyor ki beyin tümöründen kaynaklanıyor."

'SINIF TEKRARI RİSKİ ARTIYOR, AİLELER BU TESTİ ÖNEMSEMELİ"

Basit enfeksiyonlara bağlı tek taraflı işitme kayıplarında bile çocuğun sınıf tekrarı riskinin yüzde 37'lere çıktığını anlatan Dr. Önoğlu, ailelere çağrıda bulunarak sözlerini şöyle noktaladı: 'Bu çok büyük bir oran ve o çocuğun, ailenin yaşadığı üzüntü, travma da cabası. Toplumumuzda aşılara, okullarımızda yapılan testlere, taramalara karşı bir önyargı, reddetme yönünde artış gözlemliyoruz. Bizim yaptığımız çok basit bir test. Çocuğa bir kulaklık takıyoruz, cihazdan belli frekanslarda sesler gönderiyoruz, duyup duymadığını soruyoruz. Herhangi bir enjeksiyon, uygulama, ilaç, girişimsel bir müdahale yok. Hatta çocuklar sıraya giriyorlar, onamı eksik olanı sınıfına geri yollamak zorunda kalıyoruz ve çocuk üzülüyor. Ailelerin bu konuya özen göstermesini istiyoruz. Ayaklarına kadar gelen bu ücretsiz hizmetten yararlanmalarını istiyoruz. Kendileri alıp götürüp bu testi yaptırmak istese ciddi bir zaman harcayacaklar, belki özel kliniklerde ücret de ödemek zorunda kalacaklar. Ayaklarına gelmiş bir hizmetten lütfen yararlansınlar. Hala da geç değil, başta onam vermeyen aileler tekrar okullarına bilgi verebilir. Şu an tarama testleri halen devam ediyor."