İstanbul Bölgesi Organ Nakli Koordinatörleri Toplantısı

İstanbul İl Sağlık Müdürü Prof. Dr. Selami Albayrak, "Canlıdan organ nakillerine çok sevinemiyorum açıkçası. Eğer kadavradan nakil imkanı olmasaydı sevincimiz daha fazla olurdu. Bu kadar sağlam organı toprağa gömdükten sonra yaşayan insanların organını almışsınız çok heyecanlandırmıyor beni" dedi.

Albayrak, İstanbul Bölgesi Organ Nakli Koordinatörleri Toplantısı'nda yaptığı konuşmada, organ nakli konusundaki bilgi ve düşüncelerini sahada hayata geçiremediklerini söyledi.

Bu konuda güzel hedefler belirlediklerini ancak organ naklinin çetin bir iş olduğunu anlatan Albayrak, "Konuya iki ayrı pencereden bakmaya çalışıyorum ve hangi pencereden bakarsam bakayım aynı fotoğrafı görüyorum. Sorunlarımız var ama baş edemiyoruz. İnsanlarımız her nedense sağlam organlarını alıp toprağa götürmekten geri durmuyorlar. Bundan bir türlü vazgeçiremiyoruz" dedi.

Albayrak, "Canlıdan organ nakillerine çok sevinemiyorum açıkçası. Eğer kadavradan nakil imkanı olmasaydı sevincimiz daha fazla olurdu. Bu kadar sağlam organı toprağa gömdükten sonra yaşayan insanların organını almışsınız çok heyecanlandırmıyor beni" diyerek, şunları kaydetti:

"Olaya sadece İstanbul değil Türkiye olarak bakmak lazım. Ülkemizde 74 böbrek, 46 karaciğer, 17 kalp, 12 kalp kapakçığı, 5 akciğer, pankreas, ince bağırsak, kornea nakil merkezlerimiz var. Esasen nakil merkezlerimizin daha az sayıda ama daha yüksek kapasiteli, insan kaynağı açısından daha zengin merkezler halinde olmasını hayal ediyorum. Eğer organ naklinde bizim başarılarımız çok iyi olursa, şüphesiz bağışçı sayımız da artacaktır. Şu an biliyoruz ki akciğer naklinde çok ciddi mortalite oranları var. Bu kadar ciddi mortal seyreden organ nakline bağışçı da bulmanız zor olabilir. Göğüs hastalıkları uzmanlarının bu nakil için hasta vermekte tereddüt ettiklerini de biliyorum. Esasen bir yıl içinde ortalama 30 ya da daha fazla nakil yapabilen merkezlerde bu konuyla alakalı tecrübeler birikebilir. Fakat ülkemizde yılda 3-8 vakayla bir yılı tamamlayan merkezlerimizden biz bu konuda tecrübe biriktirmelerini bekliyoruz. Bu doğru değil, mümkün de değil."

Albayrak, içerisinde organ naklini ilgilendiren her alandan donanımlı ve birbirini alternatif edebilecek personellerin bulunduğu merkezlere ihtiyaç duyulduğunu dile getirerek, organ naklinin Türkiye ve İstanbul'da stratejik planlama noktasında, hangi organ nakil merkezlerinin hangi sayıda olması gerektiği konusunda bir çalıştaya ihtiyaç olduğunu, şu an bu detaylı analiz yapılmadan organ nakli ruhsatının verildiğini söyledi.

"Dünyadaki grafikler kadavradan nakillerin çok olduğunu gösteriyor"

Selami Albayrak, 2011'den 2015'e bakıldığında organ nakli koordinatörlerinin gayretleriyle beyin ölümü tespit sayılarının artığı, 2015'te bin 969 beyin ölümünün tespit edildiğini belirterek, şöyle devam etti:

"Bunlardan donör olanlar ne yazık ki aynı hızda çok da artamamış. 2011'de 333 donör varken, 2015'te 472 donör elde edebilmişiz. İstanbul'da da bu iyileşme olmuş. 2011'de 268 beyin ölümü bildirilmişken, 2015'te 395. İstikrarlı bir artış görüyoruz. Donör sayımızda da benzer artışı görebiliyoruz. Beyin ölümünün Türkiye'de 2011'den 2015'e gittikçe önemli bir rampa çıktığını görüyoruz, donör sayılarında da bu kadar olmasa da artığını görebiliyoruz. İstanbul verilerine baktığımızda veriler paralel gidiyor. Ama artış oranı Türkiye genelindeki kadar fazla değil. Toplam nakil sayımız 2015'e bakacak olursak 4 bin 896. Ama ne yazık ki bunun sadece bin 491'i kadavradan nakil. Ancak dünyadaki grafikler kadavradan nakillerin çok olduğunu gösteriyor. Akıl da bunu emrediyor zaten. İstanbul'da da oranlar birbirine çok benziyor."

Organ nakli konusunda oranlara bakıldığında Türkiye'nin kat etmesi gereken çok yol olduğunu vurgulayan Albayrak, "Şu an bulunduğu yeri Türkiye'ye yakıştıramıyoruz aslında. Burada medyaya da çok iş düşüyor. Ancak insanlarımıza buradan ulaşabiliyoruz. Bu noktada medyanın bu lana çok daha fazla girmesini bekliyoruz" diye konuştu.

Albayrak, Türkiye'nin, canlıdan donör sayısında dünyada birinci sırada olduğunu anlatarak, konuşmasını şöyle tamamladı:

"Bu bir başarıdır ama bizim başarısızlığımız kadavradan bağışlardadır. Bunu yükseltmemiz gerekiyor. Dikkatlerimizi buraya yönlendirmemiz gerekiyor. Bu bizim ulusal bir sorunumuz ama dünyada da aynı şeyler yaşanıyor. Çünkü insanlar benzer biyolojik yapıya sahipler. Bütün diğer etkenler bu konudaki belirleyenler oluyor. Bakanlığımızın 2013-2017 stratejik planına bakacak olursak bu konu birinci satıra çekildi. Bu konu bayağı da bir ivme aldı. Daha yapmamız gereken çok iş var."

"Biz yeteri kadar beyin ölümü tespiti yapamıyoruz"

İstanbul Bölge Koordinasyon Merkezi Sorumlusu Dr. Ali Demirel de İstanbul'un bağış oranlarına bakıldığında Türkiye'dekinin üzerinde bir ortalamaya sahip olduğunu ifade etti.

Demirel, diğer bölgelere erişebilmek için daha fazla gayret etmeleri gerektiğini belirterek, şöyle devam etti:

"İstanbul'un potansiyeli oldukça fazla. Biz yeteri kadar beyin ölümü tespiti yapamıyoruz. Bunun neticesinde yeteri kadar kadavra donörü tespit edilemiyor. Sorunlarımız var. Öncelikle yönetmeliğimiz. Şahsımca bu konudaki çözüm organ nakli koordinasyon sistemini değişmesi, revize edilmesi. Sağlık dinamiklerinin bir araya gelmesi, yoğun bakım işleyişinin düzelmesi.

Medipol Mega Üniversite Hastanesi Organ Nakil Merkezi Direktörü Prof. Dr. Hamdi Karakayalı da Türkiye'de aşamalı olarak nereden nereye gelindiğini bizzat görenler arasında yer aldığını söyledi.

Organ naklinin bir takım işi olduğuna işaret eden Karakayalı, "Bu işte inanmadan başarıya ulaşmak mümkün değil. Ama önümüzde kat etmemiz gereken çok yol daha var" dedi.

Karakayalı, Amerika ve Avrupa'daki organ bağışına yönelik bilgi verdiği konuşmasında, "O ülkelere yetiştiğimizde sorunumuz tam olarak çözülecek mi evet belki çözülmeyecek. Ama bir takım şeylerin üstesinden gelmiş olacağız. Canlı donörden alınan organ nakillerine ihtiyaç devam edecek gibi görünüyor. Bundan vazgeçmemiz çok zor çünkü hastalar bir tarafta hayatlarını kaybediyorlar. Yani bir merkeziz ama bu sürede 90 karaciğer nakli ameliyatı gerçekleştirdik. Yüzde 85'inde canlı donörleri kullandık" değerlendirmesinde bulundu.