İsrail'de Netanyahu'nun iktidarını bitirebilecek Meclis'in feshi kararına Haredi partilerden destek artıyor

İsrail'de Başbakan Binyamin Netanyahu'nun iktidar koalisyonu ortağı Ultra Ortodoks (Haredi) Şas Partisi'nin İsrail Meclisi'nin feshedilmesi yoluyla erken seçime gidilmesine destek verme kararı aldığı bildirildi.

Israel Hayom gazetesinin haberinde, Şas Partisi lideri Arye Deri'nin hükümetin Tevrat kurslarında (Yeşiva) eğitim alanların askerlikten muaf tutulmasına ilişkin yasal düzenleme yapmaması nedeniyle Birleşik Tevrat Yahudiliği'nin meclisin feshedilmesi kararını destekleyeceği kaydedildi.

Deri'nin parti milletvekilleriyle bugün düzenlediği acil istişare toplantısında, "Maalesef başka seçenek kalmadı. Bundan hoşlanmıyoruz ancak Meclis'in feshini desteklemek zorundayız." ifadelerini kullandığı aktarıldı.

Haaretz gazetesine konuşan ismi açıklanmayan bir Şas Partisi yetkilisi, meclisin feshedilmesi için sunulacak tasarıya destek vereceklerini ve ülkeyi erken seçimlere götüreceklerini vurguladı.

Netanyahu, Haredilerin askerlikten muafiyetine ilişkin görüşme gerçekleştirdi

Başbakan Binyamin Netanyahu, iktidarını sona erdirebilecek meclisin feshi kararına destek açıklamalarının ardından Tevrat okullarında okuyan Haredilerin askerlikten muafiyetine ilişkin yasal düzenlemeyi ele almak üzere Dışişleri ve Savunma Komitesi Başkanı Yuli Edelstein'la toplantı yaptı.

Edelstein'ın Haredi öğrencilerin askerlikten muaf tutulmasına karşı çıktığı biliniyor.

İsrail Başbakanlık Ofisinden yapılan açıklamada, Netanyahu ile Edelstein'ın toplantıda, askerlikten muafiyet konusunda "boşlukları kapatmanın bir yolu olduğunun açıklığa kavuşturulduğu" belirtildi.

Netanyahu'nun yarın Edelstein, Şas Partisi'nden Ariel Atias ve Kabine Sekreteri Yossi Fox'un katılımıyla söz konusu çözüme ilişkin adım atmak için bir toplantı planladığı bildirildi.

Yedioth Ahronot gazetesi ise İletişim Bakanı Shlomo Kahri'nin karşı karşıya kalınan krizi sona erdirmek için Yuli Edelstein'ın Dışişleri ve Savunma Komitesi Başkanlığı görevinden alınıp yerine kendisinin atanmasını Netanyahu'ya teklif ettiğini yazdı.

Muhalefet meclisin feshi için tasarı sunacak

Öte yandan, muhalefet partileri İsrail Meclisi'nin (Knesset) feshi için gelecek hafta bir tasarı sunacaklarını açıkladı.

Yair Lapid liderliğindeki ana muhalefet partisi Gelecek Var Partisi, Avigdor Liberman liderliğindeki İsrail Evimiz Partisi ve Yair Golan liderliğindeki İşçi Partisi tasarıya destek vereceklerini duyurdu.

İsrail Meclisi'nin feshedilmesine ilişkin yasa tasarısının yürürlüğe girmesi için yapılacak üç oylamadan ve Meclis Komitesi'nin onayından geçmesi gerekiyor.

Birleşik Tevrat Yahudiliği'nden İsrail Meclisi'nin feshedilmesine destek

Birleşik Tevrat Yahudiliği Partisi liderlerinden Moshe Gafni'nin "zorunlu askerlik" meselesi çözülmezse hamlelerini sertleştirecekleri yönündeki açıklamasının ardından, gece Dışişleri ve Savunma Komitesi Başkanı Yuli Edelstein, Hükümet Sekreteri Yossi Fox ve Haredi temsilciler arasında bir görüşme gerçekleştirilmişti.

Görüşmelerde kayda değer bir ilerleme sağlanamaması üzerine, Birleşik Tevrat Yahudiliği'nin dini lideri olan hahamlar, koalisyondan çekilme ve meclisi feshetme seçeneklerinden ikisini de desteklediklerini belirten bir açıklama yayımlamıştı.

Koalisyon hükümetinin ortakları Haredi partileri Şas ve Birleşik Tevrat Yahudiliği, Tevrat kurslarında (Yeşiva) eğitim alanların askerlikten muaf tutulmasına ilişkin yasal düzenleme yapılmaması nedeniyle meclis oylamalarını bir aydır boykot ediyor.

Haredilerin askere alınması tartışması

İsrail yasalarına göre 18 yaşını geçen herkesin zorunlu askerlik hizmetini yapması gerekirken, Haredilerin askerlikten muaf tutulması yıllardır ülkede tartışılıyor.

İsrail'in başta Gazze Şeridi olmak üzere 7 Ekim 2023'ten itibaren bölgede yükselen saldırganlığı nedeniyle asker ihtiyacı da artmaya başladı.

Gazze Şeridi'nde ateşkesi bozarak saldırıların yeniden başlamasıyla bu ihtiyaç yeniden ciddi şekilde hissedilirken ordunun 7 bini savaş bölgelerinde görev alacak şekilde olmak üzere 12 bin askere ihtiyaç duyduğu ifade ediliyor.

Geçen sene asker ihtiyacının artmasıyla askerlikten muaf Ultra Ortodoks Yahudi gençlerin orduya alınmasına yönelik çalışmalar, İsrail'in en tartışmalı konularından biri haline gelmişti.

İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran 2024'te Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal dayanağının bulunmadığına ve askerliğe uygun olanların göreve alınması gerektiğine karar vermişti.

Nüfusun yaklaşık yüzde 13'ünü oluşturan Harediler, zorunlu askerliğe karşı çıkıyor ve hayatlarını Tevrat çalışmalarına adadıklarını belirtiyorlar.

Netanyahu'nun Haredi koalisyon ortakları, Başbakan'a Haredilerin askerlikten muaf tutulacağı bir askerlik yasası çıkarılması için baskı yapıyor.

Haredi partileri, bu kapsamda bir aydır meclis oylamalarını boykot ederek hükümetin karar almasının önüne geçiyor ve Netanyahu'yu sık sık hükümeti devirmekle tehdit ediyor.