İsrail'de Haredilere Askerlik Muafiyeti Tartışması: Yuli Edelstein Görevden Alındı

İsrail'de Ultra-Ortodoks Yahudilerin (Harediler) askerlikten muaf tutulması konusunda ayak direyen Başbakan Binyamin Netanyahu liderliğindeki Likud Partisi milletvekili Yuli Edelstein, Meclisteki "kritik" komite başkanlığı görevinden alındı.

Yedioth Ahronot gazetesinin haberine göre, Likud Partisi milletvekillerinin yaptığı oylamada Edelstein, Meclis Dış İlişkiler ve Savunma Komitesi başkanlığı görevinden alınarak yerine milletvekili Boaz Bismuth getirildi.

Likud Partisi milletvekillerinden 29'u Edelstein'ın görevden alınması lehinde oy kullanırken, yalnızca 4 milletvekili aleyhte oy verdi.

İsrail basını, Edelstein'ın görevden alınmasını Netanyahu'nun hükümetten çekilen Haredi partileri koalisyona döndürmek için attığı adımlardan biri olarak değerlendirdi.

Edelstein'ın zorunlu askerlik ısrarı Haredi partilerin hükümetten çekilmesine yol açmıştı

İsrail Meclisi Dışişleri ve Savunma Komitesindeki başkanlık görevinden alınan Yuli Edelstein'ın Haredilerin zorunlu askerlikten muaf tutulması yönünde Ultra-Ortodoks partilerden gelen yasal düzenleme talebine karşı çıktığı biliniyor.

Haredilerin askerlikten muafiyetini sağlayacak yasal düzenleme yapılmaması halinde istifa edeceklerini duyuran Ultra-Ortodoks partilerin temsilcileriyle geçen hafta Mecliste bir araya gelen Edelstein, yeni bir yasal düzenleme taslağı sunmuştu.

Haredi partiler Şas ve Birleşik Tevrat Yahudiliği, yeni taslağın taleplerini karşılamadığını belirterek hükümetten istifa etmişti.

Bu kararla, Netanyahu hükümeti, 120 sandalyeli Mecliste 50 milletvekilinin desteklediği azınlık hükümeti konumuna düşmüştü.

Edelstein ise hükümet ortağı Haredi partilerin zorunlu askerlik yasasının çıkmaması nedeniyle koalisyondan çekilmesinin ardından Haredilerin askere alınması ve kaçaklara yaptırım uygulanması gerektiği yönünde açıklamalarda bulunmuştu.

Haredilerin askere alınması tartışması

İsrail yasalarına göre 18 yaşını geçen herkesin zorunlu askerlik hizmetini yapması gerekirken Haredilerin askerlikten muaf tutulması yıllardır ülkede tartışılıyordu.

İsrail'in başta Gazze Şeridi olmak üzere 7 Ekim 2023'ten itibaren bölgede yükselen saldırganlığı nedeniyle asker ihtiyacının artmaya başlamasıyla Haredilerin askere alınması konusu gündeme gelmişti.

İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran 2024'te Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal dayanağının bulunmadığına ve askerliğe uygun olanların göreve alınması gerektiğine karar vermişti.

Hükümetin askere alınmaya uygun yaklaşık 80 bin Haredi erkekten yaklaşık 24 binine askerlik celbi gönderdiği, temmuz itibarıyla 2025-2026 askerlik yılı için "havuz" olarak tanımlanan grubun geri kalanına emir göndereceği kaydedilmişti.

Haredilerin askerlikten muaf tutulmasını sağlayacak bir yasanın çıkarılmaması nedeniyle Netanyahu'nun Haredi koalisyon ortakları Meclisi boykot etmeye başlamış ve Meclisin fesih oylamasına kadar varan bir siyasi krize neden olmuştu.

Sorunun çözülememiş olmasına rağmen fesih oylamasında yeterli çoğunluk sağlanamamıştı.