İsrail'de Haredi Partiler ve Zorunlu Askerlik Tartışmaları Sürüyor

İsrail Meclisi Dışişleri ve Savunma Komitesi Başkanı Yuli Edelstein, hükümet ortağı Ultra-Ortodoks Yahudi (Haredi) partilerin zorunlu askerlik yasasının çıkmaması nedeniyle koalisyondan çekilmesinin ardından bir kez daha asker kaçaklarına yaptırım uygulanması gerektiğini savundu.

İsrail devlet televizyonu KAN'ın haberine göre, zorunlu askerlik yasasını hazırlamaktan sorumlu Edelstein düzenlediği basın toplantısında, Haredi partileri koalisyonu dağıtmama ve müzakere masasına dönmeye çağırdı.

Edelstein, asker kaçaklarına yönelik yaptırımlar konusunda ısrarını dile getirerek "Yaptırımlar olmasaydı, bu bir yasa tasarısı değil, bir blöf olurdu." ifadesini kullandı.

"Hassas bir zamanda sağcı bir hükümeti devirme girişimini engelledim." diyen Edelstein, İsrail Meclisi'nin feshini önlemek için İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile birlikte çalıştığını belirterek Haredi partilere koalisyonu dağıtmama çağrısında bulundu.

Edelstein, dün istifasını açıklayan Birleşik Tevrat Yahudiliği ittifakı ile hükümetten istifa etmesi beklenen Şas Partisi'nin oluşturduğu Haredi fraksiyonlarıyla anlaşabileceklerini ileri sürdü.

Netanyahu'dan Haredilere mesaj

Öte yandan İsrail Başbakanı Netanyahu, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich işgal altındaki Batı Şeria'da Ürdün Vadisi'ndeki Haredi tugayını ziyaret ederek mesaj verdi.

Haredilerin askerliklerini "Haredi olarak yaptığını ve Haredi olarak ayrıldıklarını" iddia eden Netanyahu, Haredilerin askere gönüllü olarak gittiğini savundu.

Netanyahu, Haredi tugayında komutanlarla ve askerlerle görüştüğünü belirtti.

Haredilerin askere alınması tartışması

İsrail yasalarına göre 18 yaşını geçen herkesin zorunlu askerlik hizmetini yapması gerekirken Haredilerin askerlikten muaf tutulması yıllardır ülkede tartışılıyordu.

İsrail'in başta Gazze Şeridi olmak üzere 7 Ekim 2023'ten itibaren bölgede yükselen saldırganlığı nedeniyle asker ihtiyacının artmaya başlamasıyla Haredilerin askere alınması konusu gündeme gelmişti.

İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran 2024'te Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal dayanağının bulunmadığına ve askerliğe uygun olanların göreve alınması gerektiğine karar vermişti.

Hükümetin askere alınmaya uygun yaklaşık 80 bin Haredi erkekten yaklaşık 24 binine askerlik celbi gönderdiği, temmuz itibarıyla 2025-2026 askerlik yılı için "havuz" olarak tanımlanan grubun geri kalanına emir göndereceği kaydedilmişti.

Ultra Ortodoksların askerlikten muaf tutulmasını sağlayacak bir yasanın çıkarılmaması nedeniyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Haredi koalisyon ortakları meclisi boykot etmeye başlamış ve meclisin fesih oylamasına kadar varan bir siyasi krize neden olmuştu.

Sorunun çözülememiş olmasına rağmen fesih oylamasında yeterli çoğunluk sağlanamamıştı.

Edelstein'in son hazırladığı taslağın taleplerini karşılamadığını belirten Degel HaTorah ve Agudat Israel partilerinin oluşturduğu Birleşik Tevrat Yahudiliği ittifakı hükümetten istifalarını açıklamış, diğer bir Haredi parti Şas'ın da istifasının beklendiği aktarılmıştı.