İsrail'de Haredi Askerlik Muafiyeti Krizi: Koalisyon Çatırdıyor

İsrail'de aşırı sağcı hükümetin Ultra Ortodoks (Haredi) ortaklarının, Haredileri askerlikten muaf tutacak yasa tasarısının gün sonuna kadar meclis gündemine getirilmemesi halinde iktidar koalisyonundan çekilmeye hazırlandığı bildirildi.

İsrail devlet televizyonu KAN'ın haberinde, Degel Hatorah Partisinin dini liderlerinden Moshe Hillel Hirsch ile Dov Lando'nun milletvekillerine mektupla bu akşama kadar yasa tasarısının İsrail Meclisinden geçmemesi halinde "derhal hükümetten çekilme" talimatı verdiği belirtildi.

Haberde, Haredilerin askerlikten muaf tutulması konusunda herhangi bir ilerleme kaydedilmeden meclisin 27 Temmuz'da yasama tatiline girecek olması sebebiyle Ultra Ortodoks Şas Partisi lideri Aryeh Deri'nin de partisini bir kaç gün içinde koalisyondan çekebileceği kaydedildi.

Ancak, Ultra Ortodoks partilerin koalisyondan çekilmesi, İsrail Meclisi'nin 27 Temmuz'da yasama tatiline girecek olması nedeniyle hükümetin doğrudan devrilmesine sebep olmayacak.

"Netanyahu'yu kurtarmak için son saatler"

İsrail'de yayın yapan Kanal 12'ye konuşan Birleşik Tevrat Yahudiliği bünyesindeki Degel HaTorah Partisi yetkilisi ise "Önümüzdeki birkaç saat kesinlikle başbakanı kurtarmak için son saatler. Son birkaç saat içinde bir yasa tasarısı sunulmazsa, karar verilecek." dedi.

Bir diğer Degel HaTorah yetkilisi ise, Kanal 12'ye Şas Partisi lideri Deri'nin de Birleşik Tevrat Yahudiliği'ne "koalisyondan derhal çekilmeleri için yoğun baskı uyguladığını" söyledi.

Yetkilisi, Deri'nin söz konusu baskıyı hükümeti deviren kişi olmamak adına yapmış olduğunu kaydetti.

Edelstein'ın yeni askerlik tasarısını gündeme almaması Haredilerin tepkisine yol açtı

İsrail Meclisi Dışişleri ve Savunma Komitesi Başkanı Yuli Edelstein, uzun süredir Haredilerin askerlikten muaf tutulmasına ilişkin yasa tasarısının meclise getirilmesini engelliyordu.

Edelstein, Netanyahu'nun talimatıyla koalisyon iktidarının devrilmesini engellemek için geçen ay meclisin feshi için sunulan yasa tasarısına ilişkin ön oylama öncesi hükümet ortağı Ultra Ortodoks partilerin temsilcileriyle uzun görüşmeler gerçekleştirmişti.

Şas ve Birleşik Tevrat Yahudiliği yetkilileriyle son dakika anlaşması yapan Edelstein, gündemdeki askerlik tasarısında değişiklikler yapmayı kabul etmişti.

Ancak Edelstein'ın Şas ve Birleşik Tevrat Yahudiliği yetkilileri ile üzerinde mutabık kaldıkları tasarının, komitenin bu haftaki gündeminden çıkarılması Ultra Ortodoks partilerin tepkisini çekmişti.

KAN, dün Şas Partisi lideri Deri'nin parti yetkililerine önümüzdeki günlerde hükümetten çekilip muhalefete katılmaya hazırlanmaları talimatını verdiğini bildirmişti. Haberde, bu adımın Birleşik Tevrat Yahudiliği ile koordineli olarak yürütüldüğü aktarılmıştı.

Bu durum, Netanyahu'nun 67 sandalyeli koalisyonunun 120 milletvekilinden oluşan mecliste çoğunluğu kaybetmesine yol açsa da, toplamda 18 milletvekili bulunan Şas ve Birleşik Tevrat Yahudiliği'nin hükümeti devirme çabalarına katılmayacağı bildiriliyor.

Netanyahu'nun hükümetin ayakta kalması için yasama tatilinde Haredilerin askerden muaf tutulması konusunda Ultra Ortodoks müttefikleriyle uzlaşması gerekecek.

Haredilerin askere alınması tartışması

İsrail yasalarına göre 18 yaşını geçen herkesin zorunlu askerlik hizmetini yapması gerekirken, Haredilerin askerlikten muaf tutulması yıllardır ülkede tartışılıyor.

İsrail'in başta Gazze Şeridi olmak üzere 7 Ekim 2023'ten itibaren bölgede yükselen saldırganlığı nedeniyle asker ihtiyacı da artmaya başladı.

Gazze Şeridi'nde ateşkesi bozarak saldırıların yeniden başlamasıyla bu ihtiyaç yeniden ciddi şekilde hissedilirken ordunun 7 bini savaş bölgelerinde görev alacak şekilde olmak üzere 12 bin askere ihtiyaç duyduğu ifade ediliyor.

Geçen sene asker ihtiyacının artmasıyla askerlikten muaf Ultra Ortodoks Yahudi gençlerin orduya alınmasına yönelik çalışmalar, İsrail'in en tartışmalı konularından biri haline gelmişti.

İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran 2024'te Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal dayanağının bulunmadığına ve askerliğe uygun olanların göreve alınması gerektiğine karar vermişti.

Nüfusun yaklaşık yüzde 13'ünü oluşturan Harediler, zorunlu askerliğe karşı çıkıyor ve hayatlarını Tevrat çalışmalarına adadıklarını belirtiyorlar.

Netanyahu'nun Haredi koalisyon ortakları, Başbakan'a Haredilerin askerlikten muaf tutulacağı bir askerlik yasası çıkarılması için baskı yapıyor.