İş Adamları Van'ı Konuştu

Van Aktif Sanayiciler ve İş Adamları Derneği (VASİAD) 250 Vanlı iş adamının davet edildiği bir toplantı düzenledi. Vali Yardımcısı Atay Uslu, Van İl Afet ve Acil Durumu Müdürü Cafer Giyik, KOSGEB Van Bölge Müdürü Bilal Emre Yörük ve VASİAD Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çiçeksay'ın konuşmacı olarak katıldığı toplantıya birçok meslek örgütü başkanı ve iş adamı katıldı. Toplantıda Van'ın mevcut sorunları ve çözüm önerileri konuşuldu.

Van Aktif Sanayiciler ve İş Adamları Derneği (VASİAD) Vanlı iş adamları ile özellikle deprem sürecinde faal olarak çalışan karar mercilerini düzenlediği toplantıda bir araya getirdi. Van'ın güncel sorunları ile ilgili konuların konuşulduğu toplantıya birçok Vanlı iş adamı katıldı. Toplantıya Vali Yardımcısı Atay Uslu, Van İl Afet ve Acil Durumu Müdürü Cafer Giyik, KOSGEB Van Bölge Müdürü Bilal Emre Yörük ve VASİAD Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çiçeksay konuşmacı olarak katıldı.

VATSO Yönetim Kurulu Başkanı Mirza Nadiroğlu, Van Ziraat Odası Başkanı Lütfü Özgökçe ve birçok iş adamı da mevcut sorunları dinlemek ve yetkili mercilerle paylaşmak için hazır bulundu. Açılış konuşmasını yapan VASİAD Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çiçeksay, "23 Ekim'de yaşanan felaketindin sonra geçtiğimiz süreç içerisinde gelişmeler yaşandı. Bu süreçte belki çok sık bir araya gelemedik.

Bizden bu sebepten dolayı ilimizin bu süreçle ilgili karar alan mercilerini iş adamlarımızı ile bir araya getirmek isterdik. Depremden sonra zaman zaman iş adamları ve esnafların bizim vasıtamızla bilgi alma talepleri de oldu. Fakat daha etkili olacağını düşünerek yetkili ağızlardan almak için böyle bir organizasyon tertip ettik." şeklinde konuştu.

Nadiroğlu: Deprem en çok esnafı etkiledi

Toplantıda söz alan ve bir konuşma yapan VATSO Yönetim Kurulu Başkanı Mirza Nadiroğlu, Van'ın dünyada eşi benzeri olmayan bir deprem felaketi yaşadığını, bu deprem felaketinden de en büyük zararı esnafın gördüğünü belirtti. Deprem şokunun atlatıldığını ve artık karamsarlığı bir kenara bırakmanın zamanı geldiğini söyleyen Nadiroğlu, bahar ile birlikte Van'da çok şeyin değişeceğini sözlerine ekledi.

Nadiroğlu konuşmasında şu sözlere yer verdi; "23 Ekim ve 9 Kasım'da iki büyük deprem yaşadık. Bu dünyada örneği olmayan bir deprem. Bu depremlerden en büyük zararı Van tüccarı ve esnafı gördü. Biz de esnafın mağduriyetinin giderilmesi için sürekli çabaladık.

5 aylık süreçte odamızın üst çatısı olan 11 meslek odasından oluşan Ekonomi Konseyi ile hem Van'da hem Ankara'da bütün çalışmaları yaptık ve dosyalar halinde bütün belgeleri 12 bakana sunduk. Bu çalışmalarımız kapsamında öncelikle Van'a gelen Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Van esnafından vergiler alınması konusunda bir talepte bulunduk. Zaten daha önce Kocaeli'de de benzer bir deprem felaketinden dolayı vergilerden muaf olmasıyla ilgili haberler basına yansımıştı."

"KOSGEB kredileri beklentilerimizi karşılamadı"

Van ilindeki tüccar, tacir ve sanayici mağduriyetinin had safhada olduğunun altını çizen Nadiroğlu konuşmasını şöyle sürdürdü; "KOSGEB kredileri beklentimiz doğrultusunda olmadı ama faydalanan esnafımız bu kredi ile bir nebze de olsa nefes alabildi.

Bugün itibariyle piyasaya KOSGEB vasıtasıyla 150 milyon TL gibi bir para girdi. Buna ek olarak TOBB aracılığıyla il ekonomisine 25 milyon TL piyasaya sunuldu. Bunlar tüccarın nefes alabilsin diye, Giden 300 bin insan ile dönsün diye yapıldı.

Bir şey yapılmadı dersek haksızlık olur. Biz bunu çok iyi biliyoruz ki hükümetimiz çok samimi davrandı. Biz bunu oda olarak Ankara'da gördük. Başbakan ve bakanlar çok yakınlık gösterdi. Bizim karamsarlıktan çıkıp önümüzü görmemiz lazım. Baharın gelişi ile birçok şey olacak. TOKİ'ler, Tekstil Kent Projesi ve Büyük bir Hayvancılık Projesi başta olmak üzere 3 ayrı proje var. Bu projeler Van için çok önemli olan ve Van'da ekonomiyi canlandıracak olan projeler."

Van'a 1 yıllık imar durdurma kararı!

Van'ın acilen toparlanması ve canlanması gerektiğini belirten Nadiroğlu, buna rağmen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Belediye arasında yapılan anlaşma gereği Van'da imar çalışmalarının 1 yıl süreyle durdurulduğunu bunun Vanlıların toparlanması için büyük bir engel olduğunu kaydetti. Nadiroğlu; Çevre ve şehircilik bakanlığının imzaladığı 1 yıllık imar durdurma kararı var. Bu Van için çok da iyi olmayan bir karar. Biz konuyu konuşmak için Belediye Başkanı Bekir Kaya'dan randevu talep ettik.

Ve bu işlerin nasıl çözüleceği konusunu konuşmak istedik. 12 ayı durdurulmuş da ana ve ara caddelerde iş yeri yıkılan esnaf tüccar ve sanayici ne yapacak? Bu yüzden bugün bu toplantıda biz Belediye Başkanı Bekir Kaya'nın da katılmasını talep ediyorduk. Biz oda olarak hep diyoruz ki bu ilin geleceği için kesinlikle ilin Valisi başkanlığında ilin Belediyesi ve diğer meslek odaları başkanların hepsinin bir masa etrafında toplanması lazım. Biz bir türlü bunu başaramıyoruz. Belediye Valilik ve diğer örgütler bir türlü bir araya gelemedi." dedi.

" Bekir Kaya, Karaloğlu ile görüşecekti ama yapmadı"

Nadiroğlu, bundan bir süre önce Belediye Başkanı Bekir Kaya ile bir görüşme gerçekleştirdiklerini ve Kaya'nın Vali Münir Karaloğlu'ndan randevu talep etme düşüncesinin olduğunu belirtti.

Böyle bir görüşme düşüncesinin olmasına rağmen şimdiye kadar Kaya'nın hala Van ile ilgili çözümleri konuşmak için kimse ile diyaloğa girmediğini söyleyen Nadiroğlu şöyle konuştu; "Bu ilin belediye başkanı bir gün bile kapıdan içeri girip Van'ın geleceği için bir söz söylemedi. Biz geçtiğimiz günlerde VATBO Başkanı Feridun Irak ile Belediye Başkanı Bekir Kaya'yı çağırıp Van'ın geleceğini nasıl tayin edebiliriz diye konuştuk, görülerimizi bildirdik.

Başkan beyde bize hak verdi ve Sayın Valimiz'den randevu talep edeceğini söyledi. Hatta Vali ile görüştükten sonra Başbakan ile de görüşmek istediğini ve bu imkânı bulunması halinde çok iyi şeyler olacağını dile getirdi. Fakat 1 ay geçmesine rağmen henüz bir gelişme kat edilmedi. Tüm riskleri alarak ilde kalan tüccarın sorunlarını çözmek için biz Van'dayız. Başka türlü de yol alamayız."

Çiçeksay: Belediye'nin toplantıda yer almasını isterdik

VATSO Başkanı Mirza Nadiroğlu'nun Belediye Başkanı Bekir Kaya'nın toplantıya çağrılmama sebebini sorması üzerine VASİAD Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çiçeksay Belediye'ye açık bir davette bulunmadıklarını, bunun da sebebini Belediye'nin depremden sonraki süreçte sergilediği tavrın olduğunu söyledi. Çiçeksay konu ile ilgili olarak; "Belediye ile ilgili konuya açıklık getirmek gerekirse biz belediye açık davette bulunmadık.

Bundan önce yaşanan süreçler bizi bu konuda yönlendirdi. Elbette ki toplantının göbeğinde belediye oturuyor. Açıkçası burada belediye ile ilgili konularda elbette ki onları da davet etmek zorundayız. Fakat belediye konusunda imar ile ilgili aldığımız karar gördükten sonra biz artık alınacak bir karar ya da mesafe söz konusu olmadığını gördük.

Ama tüm STK başkanı arkadaşlar ile birlikte imarın şehir merkezinde yılsonuna kadar bekletilmemesi için konuşuyoruz. Son olarak bu konuda aldığımız bilgilere göre 3-4 ay içerisinde bu sorun çözülecek ve şehir içinde imar açılacak. Belediyeyi de bu konuda yoğun çaba veriyor. Bayındırlığın bir an önce şehri imara kavuşturması gerekiyor." dedi.

Atay Uslu: Belediye doğru olanı yaptıVan'ın imar planı ile ilgili tartışmaların yanlış yorumlandığını dile getiren Vali Yardımcısı Atay Uslu, söz konusu imar planlamasıyla ilgili 12 aylık bir süreç söz konusu olduğunu fakat bu sürecin sadece imar değil, imar revizyonunun yapılması ile ilgili bir süreç olduğunu belirtti.

Belediye'nin imar planlama çalışmalarını Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na devrettiğini ve bu sayede imar planlamasının yapılmasının 12 aydan çok daha kısa bir sürede bitebileceğini sözlerine ekledi. Belediye'nin imar konusunda verilebilecek en doğru kararı verdiğini söyleyen Uslu, şunları kaydetti; Belediye imar planında yenileme yapmak zorundaydı çünkü Van'ın geçek jeolojik haritası yoktu. Yıllar süren çalışmalar imar ve benzeri çalışmalar karmaşık bir şehir ortaya çıkarmıştı.

Depremden sonra yeni binalar yapılması için ciddi bir çalışmaya ihtiyaç vardı. İmar konusunda yetkili olan Belediye bir karar almalıydı. Çevre Şehircilik Bakanlığı da bu süreç uzun bir süreç dedi ve biz yardımcı olabiliriz dedi. Belediye de bunu kabul etti ve işi bakanlığa devretti. Sürecin 12 ay olduğu doğru fakat bu süre değişebilir. Yani imar planının revizyonunun yapılması süresi toplamda 12 ay. Bu bazı mahallerde 3, bazılarında 5 ay sürebiliyor.

Bu değişen bir durum. Bunu en hızlı yapabilecek olan Şehircilik Bakanlığıydı, Belediye de bunu ona devretti. Onlar da bu işi çok hızlı bir şekilde yapıyor. Bildiğim kadarıyla bir kısmının jeolojik çalışmaları yapıldı ve haritalar çıkarıldı. Bundan sonra bazı mahalleler için izin çıkarılacak ve imar çalışmaları başlayacak. 1 yıl imar yapamama gibi bir durum yok olursa da bu Van'ı bitirir. İnşallah önümüzdeki günlerde bu sorun çözülecek. İmar konusundaki yetki hala belediyededir ve Belediye bu çalışmanın da her aşamasında vardır."

Kurumlar ve Askeri tesisler şehir dışına taşınıyorUslu sözlerini şöyle sürdürdü; "Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile ciddi çalışmalar yapılıyor. Bunlardan biri de geçen hafta yapılan bir toplantı idi. Biz Van belediyesi ve Bostaniçi belediyesinden yetkilileri de davet ettik.

Bizim Valilik olarak imar konusunda ki genel tavrımız iş makineli kurumları il dışına çıkarmak. Bunların çalışmaları tamamlanma noktasına geldi. İkincisi askeri tesislerin şehir dışına çıkarılması idi. Bu da önemli bir aşamada kat edildi. Bunun dışındaki kurumlar içinde yeni yerler belirleniyor.

Bizim hedefimiz depremden önce sıkışan bu yoğunluğu azaltmak. Geldiğim ilk günden beri bu şehir meydanındaki Hükümet Konağı fazla. Her kes bunu kalkmasını istiyor fakat dünyanı neresine giderseniz gidin şehrin ortasında Hükümet Konağı vardır. Bu Londra'da da böyle, Paris te de böyle. Biz önce şehri bir yere yığmışız Cumhuriyet Caddesi'ne sıkıştırmış fakat çözümü de Hükümet Konağı'nda arıyoruz.

Valilik kalkıyor, Adliye kalkıyor, hastane zaten yıkıldı. Bu kez de yeni bir planlama yapılması bunların gittiği yerde bir sıkışıklık olacak. Bu yüzden iyi bir planlama çalışması yapmak lazım. Özellikle bu konuda okulların bir bölgede toplanması ve bu mevcut alanlarda çalışmalar yapmak için uğraşıyoruz.

Valimizim belediye kökenli olmasından dolayı konuyu oldukça vakıf olması büyük bir avantaj. Kalecik ve Bostaniçi bölgesine doğru şehir genişleyecek. İleriye doğru düşündüğümüzde turizm çalışmaları olacak. Erciş ve Edremit'e kadar olan yerlerin turizm bölgesi olması çalışmaları var. Gevaş'ın çevre yoluna bağlanması çalışması var. Yeni bir artele kavuşacak Van'da bu sayede.

Tabi katılıyorum Mirza beye bir an önce sizin de orta hasarlı binaları onarmanız gerekiyor. Yeni binalar yapmanız gerekiyor. Biz de imarın önünü açılmasını istiyoruz. Bakanlık da belediye de bu işi hızlandırmalı. Belediye bu işin bir yıldan az sürede biteceğini bilerek bunu devretti. Ve iyi de yaptı. Bunlar bir günde yapılacak şeyler değil.

"Tek tip konut mevzuat gereği"

VATSO Başkanı Mirza Nadiroğlu'nun konutların 100 metre kare şeklinde yapıldığını ve bu konutların bölgenin aile kültür ve yapısına uygun olmadığını, kalabalık ailelerin kalması için müsait olmadığını belirtti. Konutların tek tip olarak 100 metre kare şeklinde yapılmasının sebeplerinin sorulması üzerine AFAD Müdürü Cafer Giyik durumun mevzuattan kaynaklandığını belirtti.

Giyik ayrıca; Afet mevzuatı bunu öngörüyor. 99 u geçmemesi lazım. Şehircilik bakanı ile bunu yükseltelim diye bir çalışma yapılmak istendi fakat şehirler buna müsait değil. Fakat köyler için 100, 135 ve 150 metre kare olarak tasarlandı. Vatandaşlara verilecek olan krediye göre asgari 100 metre kare yapılacak, kendi imkânları ile diye bunu 100'ün üzerine çıkarılabilecek.

Buna mevzuat izin vermiyor.

Konut sahibi olabilmek için ruhsat şart!Van'da yapımı süren TOKİ konutlarından faydalanma imkanlarının sorulması üzerine AFAD Müdürü Cafer Giyik şartları şöyle açıkladı; "Vatandaşın konutlarda hak sahibi olması için evin ağır hasarı ve yıkık olması lazım. Bunlar hak sahipliği komisyonu tarafından değerlendirdikten sonra ilan edilecek 15 günlük askı ve itiraz süreci olacak. Köy ve şehirlerde bu farklı işleyecek. Köylerde mülkiyet rabıtası, yoksa elektrik veya muhtarlıktan alınmış bir belge sunması yeterli.

Fakat il merkezinde kendine ait olmayan bir arsada ruhsatız ev yapanlar hak sahibi olamazlar. Bizim de şu ana kadar aldığımız başvurulara göre insanların çoğu hak sahibi olamayacak. Bunun dışında orta hasarlı olarak değerlendirdiği halde konutunu yıkıp yenisini yapmak isteyen de hak sahibi olacak. Eğer konutlar artarsa başta afetzede olmak üzere satılacak uygun koşullarda.

Konut ihaleleri neden Vanlılara verilmedi?

VASİAD Yönetim Kurulu Çiçeksay'ın konut ve diğer yapım işi ihalelerinden Vanlı iş adamlarının yeterince faydalanamadığı sözleri üzerine Vali Yardımcısı Atay Uslu; "TOKİ'ler ihaleleri Ankara'dan yapıyor. Onun dışında konteyner kentlerin altyapılarını da Ankara'dan yapıldı. Yine alımlarda da öyle.

Biz yalnızca küçük ihtiyaçların alımını yaptık ama bildiğim kadarıyla geçen haftalarda TOKİ'de Vanlı bir iş adamı iş aldı. Tabi Ankara'daki ihale sürecini bilemiyorum. İnşaat sektörünün buraya hareket kazandıracağı kesin. TOKİ'ye gittiğimde çalışanların çoğunun Vanlı olduğunu gördük bunların çoğu Vanlıydı. Bunlar da bu sektöre katkıda bulunuyor az da olsa. Yine iş adamlarına katkıda bulunacaktır.

Beton mazot yiyecek içecekler ebette ki Van'dan alınacaktır. Bu talepte haklısınız. TOKİ büyük iş adamları ile işbirliği yapabilir. Ama bu iş böyle olmayacak. İnşaat işinin verilmesi Van'da işin bittiği anlamına gelmiyor. Mutlaka ileride Vanlıların alacağı işler de olacaktır. Bir ilde 25 bin konut yapılacaksa bu büyük bir fırsattır. İleriki günlerde muhakkak birçok ihtiyaç olacaktır bu malzeme olur, eleman olur, taş olur. Mutlaka bu sürece etki edecektir." şeklinde konuştu

Hasar tespit çalışması artık yapılmayacak

Van Ziraat Odası Başkanı Soru Lütfü Özgökçe'nin depremden sonra ili terk etmelerinden dolayı bazı vatandaşların hasar tespit yaptıramadığını ve bu vatandaşlarının ev ve iş yerlerinin değerlendirilmeye alınmaksızın orta veya ağır hasarlı olarak rapor edildiğini belirtti. Özgökçe'nin hasar tespiti yapmayan vatandaşların durumunu sorması üzerine AFAD Müdürü Giyik; "Kanun afetten sonra kamu binaları dâhil her yeri kapsayan bir çalışma yapmayı gerekiyor.

Kesin hasar tespitleri bittikten sonra 30 gün süre ile ilan edilir. Bunda bir sorun olursa vatandaş gelip itiraz etmek zorundadır. Bunu kaçıran vatandaşlar asker yurtdışı ve hasta ile tekrar itiraz edebiliyor ve tekrar bunları gözden geçiyor.

Bunu da kaçırması halinde ise mahkeme kararı ile bunu tekrardan yaptırabilir. Buna rağmen biz yine süreci 10 gün uzattık ve vatandaşın mağdur olmaması için. Biz mağduriyeti gidermek için 81 ile de yazı gönderdik vatandaş duyması için biz her türlü çalışmayı yaptık.

Şu ana kadar yıkılan konut sayısı 300!

Giyik Van'daki yıkım çalışmaları ile ilgili şu sözlere yer verdi; "Van'da şu ana kadar 300 e yakın bina yıkıldı. Biz bunu ihale usulü yaptık normalde bunu bina sahiplerini yapması lazım ama biz Valilik olarak güvenlik gerekçesiyle bunu gerçekleştirdik. Şehir merkezi bittikten sonra mahalle ve köylerdeki binalar sırasıyla yıkılacak. Ancak kendisi yıkmak istiyorsa yine biz gerekli güvenlik tedbirleri almasını sağlayarak, yıkmasına izin veriyoruz.

Tüm minareler yıkıldı. Erciş'te 150 bina yıktık. İlk zamanlarda bunu ihale ederken kamu bütçesinden bir miktar para harcamak zorunda kaldık. Fakat şu anda ihale yaparken para alarak yapıyoruz. Yıkımdan sonra kalacak olan malzemeleri de göz önünde bulunduraraktan en fazla ücreti ödeyen yüklenicilere yıkım işini veriyoruz.

Açık eksiltme veya açık arttırma süreci ile yapıyoruz. Vatandaşın binasını yıktırmasını kabul etmesi lazım. Bazen bir bloktaki insanlar bunun iznini vermiyor. Biz ise devlet olarak ilk etapta acil olarak yıkılması gereken binaları yıkma karı aldık ve bunların tamamını yıktık. Bizim ulaşamadığımız bina sahiplerinin de bize ulaşmasını istiyoruz. Müracaat edilmesi ve bina yıkılma talebinin alınması halinde biz hemen müdahale edip yıktırıyoruz."

Yörük: "Zor bir süreci başarı ile yönettik"

Van'ın depremden sonra en çok konuşulan konusu olan KOSGEB kredileri ile ilgili birçok soruyu cevaplayan KOSGEB Van Bölge Müdürü Bilal Emre Yörük, bankalarda yaşanan sorunların kendilerinden kaynaklanmadığını, KOSGEB'in de eleştirildiği gibi yavaş çalışmadığını belirtti.

Bankalardaki gecikmenin KOSGEB'ten kaynaklandığı soruları üzerine Yörük şöyle konuştu; "Bizlerin KOSGEB olarak bankaları eleştirme gibi bir lüksümüz yok. Çünkü biz bankalar ile Van için bir anlaşma yaptık. Bunun da temel amacı daha güzel bir Van'dı. Bu yüzden bizim bankalar paydaşlarımızdır.

Van ekonomisi için birlikte bir süreci yönetiyoruz. Yine KOSGEB'in hızlı çalışmadığı gibi bir konu var. Normal şartlarda 3 uzman olmak üzere 6 kişilik bir kadro ile hizmet veriyorduk. Biz bir afet kuruluşu değiliz. Bizim normal şartlardaki amacımız KOBİ'lerin rekabet şartlarının artırılması ve esnafın şartlarının iyileştirilmesi. Biz 6 kişilik bir ekiple depremin hemen ertesinde konteynerlerde hizmet vermeye başladık."

"Eleştirirken tarafların doğru belirlenmesi lazım"Yörük ayrıca; "Ben şunu açık ve net bir şekilde altını çizerek söylüyorum ki; Açılan kredi programına KOBİ işletmelerinin sevkinin yapılması. Bu da esnafın KOBİ'ye kaydının yapılıp bankalardan kredi almasının sağlanması. Şu ana kadar ben KOSGEB'e gidip kaydımı yaptıramadım diyen bir esnafın olduğunu zannetmiyorum.

Bizim temel görevimiz KOBİ'lerin açılan krediye başvurusunu sağlamaktı. Biz esnafın tüm müracaatını sağladık. Elbette ki eksiklikler vardır. Kredi programının geçmişi: Bankalar ile yapmış olduğumuz bir kredi anlaşması var. Bugün açılan pakette tamamını KOSGEB vermiyor. Bir ortaklık yapıldı. KOSGEB'in temel amacı kendi sistemine kaydolan esnafın bankadan alacağı kredinin faizini desteklemek.

Yani KOSGEB burada tamamını bankalar üzerinden kullandıran bir mekanizma değil. Biz esnafın faiz yükünü yüklenen bir kuruluştur. Bizim tek güvencemiz ve garantimiz, esnafa zor gününde faiz yükünü üstlenmek. Kurallar çok basit ve düzgün. Bankalar kendi kredilendirmelerine göre kullandırmak zorundadırlar. Bankaları sorumlu tutmak da doğru değildir. Tarafların doğru belirlenmesi lazım." dedi.

VASİAD'ın düzenlediği toplantı Van'daki Meslek Kuruluş temsilcilerinin ve katılımcı iş adamlarının konuşmacılar arasında gerçekleşen karşılıklı soru cevap ile devam etti. Vanlı STK yöneticileri ve iş adamlarının tüm soruları cevaplandı. Toplantı VASİAD'ın katılımcılara teşekkür etmesi ile son buldu.