İran'la Nükleer Müzakerelerde Anlaşmaya Varılması

CİHAN DEMİRCİ - Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) Uzmanı Mehmet Yegin, " İran'ın nükleer silahlar edinmesinin engellenmesi başarıya ulaşırsa Türkiye ve Orta Doğu açısından önemli bir gelişme olur. Aksi taktirde Orta Doğu'da birçok ülke nükleer silah üretme çabasına girişebilir. Bu gerçekten istenmeyecek bir tablo olur" dedi.

Yegin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, müzakerelere oyunun kurallarını belirleyecek ön protokol olarak bakılması gerektiğini söyledi. Müzakerelerdeki ön protokole göre batılı ülkelerin daha fazla yaptırım ortaya koyarak İran'ı sıkıştırmasının engellediğini belirten Yegin, şöyle konuştu:

"Nükleer çatışma ve nükleer tartışma bağlamında her iki tarafın bir adım geriye atıp orada durmaya söz verdiği bir süreç olarak değerlendirilebilir bu anlaşma. Her iki taraf da belirli tavizler veriyor. Fakat küçük tavizler bunlar. Özellikle ABD, İran'ın petro kimya alanında yaptığı ihracatlarda belirli gevşetmeler yapıyor. Yine altın alanında belirli gevşetmeler yapıyor. İran ise halihazırdaki zenginleşmeyi durdurmakla birlikte, zenginleştirdiği uranyumun bir kısmından vazgeçme taahhüdünde bulunuyor. Bunlar tabii geri adım."

"Her iki tarafın belirli kozları var"

Yegin, her iki tarafın kenarda tuttuğu belirli kozları olduğunu, İran'ın tesislerini tamamen ortadan kaldırmadığını söyledi.

ABD'nin bankacılık ve petrol ihracatının önemli bir kısmıyla ilgili uygulamalarının halen devam ettiğinini belirten Yegin, şöyle devam etti:

"Dolayısıyla her iki tarafın altı ay içerisinde anlaşamaması durumunda, tabii bu 6 ay her iki tarafın da anlaşmasıyla uzatılabilir, filmin başa saracağı bir tablo var. Öte yandan, İran'ın nükleer silahlar edinmesinin engellenmesi başarıya ulaşırsa türkiye ve Orta Doğu açısından önemli bir gelişme olur. Aksi taktirde Orta Doğu'da birçok ülke nükleer silah üretme çabasına girişebilir. Bu gerçekten istenmeyecek bir tablo olur."

Yegin, müzakerelerin başarıya ulaşmasının olumlu bir tablo olduğunu, ekonomik olarak Türkiye'nin kısa vadede yararlanabileceği bir durum oluştuğunu vurguladı.

Siyasi olarak özellikle Suriye bağlamında Türkiye'nin çok da mutlu olmayabileceği bir tablo da oluşabileceğini, İran ve ABD arasındaki anlaşmanın Suriye'de Esed'in kalmasının kapısını da aralayabileceğine dikkati çeken Yegin, şöyle konuştu:

"Ayrıca Orta Doğu bağlamında İsrail ve Suudi Arabistan rahatsız görünüyor. Bunlar sadece nükleer silah geliştirilmesi ya da geliştirilmemesi konuları değil. ABD ve İran arasındaki yakınlaşmadan rahatsızlar. Çünkü halihazırdaki denge iki ülkenin kendi çıkarlarını korumasını sağlayacak bir ortam sunuyordu."

"ABD, süreci devam ettirmek istiyor"

Yegin, ABD Başkanı Barack Obama'nın, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerde varılan anlaşmaya tepki gösteren İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu sakinleştirmek için aradığını söyledi.

ABD'nin, İsrail'in bütün çabalarına rağmen sürecin devam etmesini istediğini aktaran Yegin, şunları kaydetti:

"İsrail'in, ABD'deki kararlılık devam ettiği sürece, süreci engelleyebileceğini düşünmüyorum. Hem ABD'nin hem de İran'ın içerisinde bu anlaşmadan mutlu olmayan kesimler, çevreler var. Bunlar etkili çevreler ve 6 ay içerisinde bu süreci engellemek isteyebilirler. Dışarıda bazı ülkeler rahatsız. Süreç bunları atlatırsa bir yere ulaşır."

İran ile BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ve Almanya (5+1) arasında İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerde anlaşma sağlanmıştı. - Edirne