İran ile Nükleer Müzakerelerde Sağlanan Anlaşma

WASHINGTON (AA) – Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Susan Rice, İran ile P5+1 ülkeleri arasında sağlanan nükleer anlaşmaya ilaveten, İran ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) arasında Tahran'ın nükleer programının askeri boyutlarını ve bu boyutların geçmişini de içeren fakat kamuoyuyla paylaşılmayan "ek anlaşmaların" bulunduğunu doğruladı.

ABD Başkanı Barack Obama'nın Afrika turuna ilişkin basın mensuplarını bilgilendirmek üzere Beyaz Saray'ın günlük basın toplantısına katılan Rice, gazetecilerin İran ile varılan anlaşmaya ilişkin sorularını da yanıtladı.

Rice, nükleer anlaşmaya ilişkin tüm belgelerin ABD Kongresi'ne sunulduğunu bildirdi. Anlaşmayı gözden geçirecek Kongre'nin önünde iki aylık bir süre bulunduğunu belirten Rice, "Hazırladığımız tüm belgeleri ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (UAEA) bizimle paylaştığı tüm dokümanları Kongre'ye sunduk" dedi.

Yönetime verilip de kendilerinin Kongre'ye iletmediği herhangi bir belgenin bulunmadığının altını çizen Rice, bir soru üzerine, İran ile UAEA'nın arasında Tahran'ın nükleer programının askeri boyutlarını ve bu boyutların geçmişini de içeren ancak kamuoyuyla paylaşılmayan "ek anlaşmaların" bulunduğunu doğruladı.

Bu ek anlaşmaların duyurulmayacağını fakat bu anlaşmalar konusunda bilgilendirilen Obama yönetiminin de kapalı oturumda Kongre'ye aktarımda bulunacağını dile getiren Rice, "Bu bağlamda, bizim bilip de onların (Kongre) bilmeyeceği hiçbir şey yok" ifadesini kullandı.

İran ile UAEA arasındaki "ek anlaşmalar" Washington'da yönetim ile Kongre arasında nükleer anlaşmaya ilişkin son tartışma konusu oldu. Kongre'de Cumhuriyetçilerin başını çektiği nükleer anlaşmaya şüpheli yaklaşan Kongre üyeleri, yönetimi, kendilerine anlaşmaya ilişkin tüm belgeleri sunmamakla itham ediyor.

Cumhuriyetçi Parti Arkansas Senatörü Tom Cotton ile Kansas Milletvekili Mike Pompeo, bugün yaptıkları açıklamada, nükleer anlaşmanın içinde gizli iki ek anlaşma bulunduğunu, bunların da başka bir ulusla, ABD Kongresi ve kamuoyuyla paylaşılmayacağını öğrendiklerini söyledi. Cotton ve Pompeo, Obama yönetimin, Kongre'yi nükleer anlaşmanın tüm ekleriyle bilgilendirmesi şartını ihlal ettiğini dile getirdi.

Kongre'nin nükleer anlaşmayı gözden geçirmek için 2 aylık süresi var. ABD Dışişleri Bakanlığı, nükleer anlaşmayı hafta başında Kongre'ye sunduklarını duyurmuştu.

ABD Başkanı Obama, anlaşmanın başarılı bir şekilde uygulanmasını önleyecek Kongre'den çıkacak her türlü tasarıyı veto edeceğini açıkça ifade etmişti. Temsilciler Meclisi ve Senato'da çoğunluğu elinde bulunduran Cumhuriyetçilerin yanı sıra bazı Demokratlar da nükleer anlaşmaya şüpheli yaklaşıyor.

Kongre'den anlaşmayı reddeden bir tasarı geçerse de Obama, bu tasarıyı veto edebilecek. Daha sonra Senato'nun, Obama'nın vetosunun önüne geçmek için ret tasarısını üçte ikilik çoğunlukla, yani en az 67 senatörün desteğiyle kabul etmesi gerekiyor. Diğer bir ifadeyle Obama'nın, vetosunu korumak için 34 senatörü ikna etmesi yeterli olacak.

Kongre'de nükleer anlaşmanın eylül başlarında oylanması bekleniyor.