İran ile Nükleer Müzakerelerde Anlaşma Sağlanması

WASHINGTON (AA) – ABD'de Kongre'nin Cumhuriyetçi ve Demokrat üyeleri İran'ın nükleer programı üzerine varılan tarihi anlaşmaya şüpheyle yaklaşıyor.

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı John Boehner, İran ile nükleer müzakerelerde anlaşmaya varılmasına ilişkin gazetecilere yaptığı açıklamada, Kongre'deki Cumhuriyetçilerin, söz konusu anlaşmanın iyi bir anlaşma olmadığına inanmaları halinde, Kongre'nin onaylaması gereken anlaşmayı bloke edebileceklerini söyledi.

ABD Başkanı Barack Obama yönetiminin müzakerelere başlanmadan önceki sözlerini yerine getirmediğine vurgu yapan Boehner, yönetimin, müzakereler öncesi İran'ın uranyum zenginleştirmesini önleyecek bir anlaşmanın yanı sıra yaptırımların, Tahran'ın nükleer programının teyit edilebilir standartları karşılayıncaya kadar yürürlükte kalacağını söylediğini hatırlattı.

Boehner, şunları kaydetti:

"Başkan Obama tüm bu hedeflerinden vazgeçtiği için bunun kabul edilemeyecek bir anlaşma olduğunu düşünüyorum. Nükleer faaliyetler için zemin hazırlanırken yaptırımların gevşetilmesiyle milyarlarca dolar tehlikeli bir rejimin eline veriliyor. Bu, Demokratlar veya Cumhuriyetçilerle ya da partizanlıkla alakalı bir durum değil. Bu, doğrunun yanlışa karşı olmasıyla alakalı. Detayları öğrenmek için elimizden geleni yapacağız ve eğer bu kötü bir anlaşmaysa ki şu an öyle olduğunu düşünüyorum, anlaşmayı durdurmak için her şeyi yapacağız."

"Anlaşma İran'ın konvansiyonel silah ve balistik füze edinme kapasitesini güçlendirecek"

Senato Silahlı Hizmetler Komitesi Başkanı Cumhuriyetçi Parti Arizona Senatörü John McCain, anlaşmanın İran'ın nükleer çalışmalarını durdurmayacağını iddia etti. McCain, yazılı açıklamasında, "Anlaşmanın detaylarını etraflıca gözden geçirirken, tüm işaretler bu anlaşmanın kötü bir anlaşma olduğunu gösteriyor" ifadesine yer verdi.

Birçok konuda İran'a imtiyazlar verildiğini ileri süren McCain, "İran, Ortadoğu'daki habis eylemlerinde en ufak bir değişikliğe gitmeden endüstriyel ölçekteki nükleer programını sürdürürken, korkarım bu anlaşma onların konvansiyonel silah ve balistik füze edinme kabiliyetini güçlendirecek" değerlendirmesinde bulundu.

Temsilciler Meclisi Çoğunluk Lideri Cumhuriyetçi Parti California milletvekili Kevin McCarthy de varılan anlaşma üzerinde Kongre'nin detaylı bir çalışma yapacağını kaydetti. McCarthy, "Kongre bu noktada bir role sahip olacak. Her türlü detaya, geleceğe ve kriterlere bakarak bir şey söyleyeceğiz" ifadesini kullandı.

Demokratlar da anlaşmadan şüphe duyuyor

Öte yandan Kongre'deki bazı demokratlar da nihai anlaşmaya kuşkuyla yaklaşıyor.

Demokrat Partili New York milletvekili Steve Israel, "Bu sürecin başında şüphelerim vardı ve şu anda da İranlılara karşı şüpheliyim. Sonbaharda bu anlaşma oylanacak ve benim yükümlülüğüm, anlaşmanın devam eden endişelerimi giderip gidermediğinden emin olmak için her bir kelimesini, cümlesini ve paragrafını gözden geçirmek" açıklamasında bulundu.

Senato Dış İlişkiler Komitesi'nin eski başkanı olan Demokrat New Jersey Senatörü Bob Menendez ise anlaşmanın, İran'ı en nihayetinde nükleer devlet olma seviyesine taşıyacağından dolayı kaygı duyduğunu dile getirdi.

Menendez, "Kırmızı çizgilerimizin yeşil ışığa dönüşmüş olmasından endişeliyim. Uluslararası toplumdan yaptırımları kaldırması istenirken, İran'dan nükleer programını elimine etmesi değil, programı sınırlandırması istenecek" şeklinde kaygısını aktardı.

Kongre, 60 gün içinde anlaşmayı gözden geçirecek

ABD Kongresi, anlaşmanın kopyasının kendilerine ulaşmasının ardından 60 gün içinde gözden geçirerek anlaşmayı oylayacak.

Obama, Kongre'nin gözden geçirip onaylamasından sonra yaptırımların aşamalı olarak anlaşmaya uygun şekilde kaldırılmasına yönelik eyleme geçebilecek. Ancak Kongre'nin daha önceden İran'a getirdiği yaptırımlar sadece Kongre tarafından gevşetilebilecek.

Eğer Kongre anlaşmayı reddeden bir tasarı geçirirse, Obama 12 gün süre içerisinde bu tasarıyı veto edebilir. Sonraki 10 gün içerisinde de Senato'nun, Obama'nın vetosunun önüne geçmek için ret tasarısını üçte 2'lik çoğunlukla, yani en az 67 senatörün desteğiyle kabul etmesi gerekiyor.

Bir başka ifadeyle Obama'nın, vetosunu korumak için 34 senatörü ikna edebilmesi yeterli olacak.