İngiltere ve İspanya Arasındaki Cebelitarık Krizi

Ahmet Gürhan Kartal/Haber Analiz - İngiltere, İspanya ve Cebelitarık hükümetleri arasında geçtiğimiz yaz başından beri devam eden kriz, İspanyol yetkililerin Cebelitarık-İspanya sınırında İngiltere'ye ait diplomatik bir çantayı açması ve İngiltere Dışişleri Bakanlığının da bu hafta resmi bir diplomatik nota ile olayı protesto etmesi ile yeniden alevlendi.

İngiltere son gelişmeyi uluslarası diplomatik ilişkileri düzenleyen Viyana Konvansiyonu'nun "ciddi bir ihlali" olarak niteledi. İngiliz Dışişleri Bakanlığı resmi notada "Birleşik Krallık'ın Viyana Konvansiyonu tarafından güvence altında bulunan haklarının bu şekilde ihlalinin hiçbir haklı sebebi bulunmamaktadır" dedi. İngiltere'nin notası, bir İspanyol araştırma gemisinin Cebelitarık sularını ihlal etmesini müteakip İspanya'nın Londra Büyükelçisinin Dışişleri Bakanlığına çağrılmasından sadece bir hafta sonra geldi.

Milattan Sonra 711–718 yılları arasında General Tarık bin Ziyad tarafından fethedildikten sonra onun isminden türetilen ismi ile Cebel-i Tarık (Tarık Dağı) bölgesi, dünyanın ele geçirilmek üzere en çok savaşılan bölgelerinden biri olarak İngiltere ve İspanya arasında derinleşen krizin tam ortasında yer almakta.

Avrupa Birliği üyesi İngiltere ve İspanya arasında bir İngiliz kolonisi (British Overseas Territory) olan Cebelitarık konusunda ortaya çıkan bu alışılmışın oldukça dışında kriz, ilk kez geçtiğimiz yaz baş gösterdiğinde hiçkimse bu krizin ya da bazı siyasi analizcilerin söylediği gibi "bir bardak suda kopan fırtınanın" bu kadar uzun sürmesini beklemiyordu.

Haziranda Cebelitarık kıyılarında biyolojik yaşamı zenginleştirmek amacıyla denize atılan kayaları, İspanyol balıkçıların kendi yollarını tıkayacağını öne sürerek protesto etmesi ile başlayan sorun şimdiye kadar Cebelitarık, İngiliz ve İspanyol hükümetleri, devlet kurumları, AB ve hatta BM'nin gündemine geldi.

İspanyol hükümetinin bir sonraki adımı sınırdaki gümrük denetimlerini daha detaylı ve uzunca bir hale getirmesi ile ve sınırda çok uzun kuyrukların oluşmasına sebep oldu. Madrid hükümeti aynı zamanda Cebelitarık'ın uluslarası havaalanına yapılan uçuşlar için ekstra ücreti ve hatta yasaklamayı bile düşünmesiyle daha da alevlenirken İspanyol Dışişleri Bakanı Jose Manuel Garcia'nın Cebelitarık'ı kastederek alaycı şekilde "parti sona erdi" demesi ile tırmanırken, İngiltere hükümeti sınırdaki bıktırıcı İspanyol kontrollerini Avrupa Birliği kurumlarına şikayet etti.

Öte yandan Avrupa Komisyonu konuyu yerinde inceleyerek yayınladığı raporda, sınır kontrollerinde herhangi bir ihlal bulamadığını ancak durumu izlemeye devam edeceğini söyleyerek taraflara bir dizi tavsiyede bulunarak 6 ay sonra durum değerlendirmesi yapacağını bildirdi.

İspanya, Cebelitarık'ın bir kaçakçılar cenneti ve vergi denetimlerinin zayıf olduğu bir para aklama merkezi olduğu düşüncesiyle sıkça bu konularda eleştiri getirirken, İngiltere son dönemde yaşanan olayların, bölgenin egemenlik hakkını hala eline almak isteyen İspanyolların siyasi hamlesi olarak değerlendiriyor.

Cebelitarık'ın egemenlik ve yönetim hakları 1713 yılında İspanya tarafından Utrecht Anlaşması ile İngiltere'ye bırakılmıştı. 1967 ve 2002 yıllarında yapılan halk oylamalarında Cebelitarık halkının büyük çoğunluğu Madrid tarafından yönetilmeye 'hayır' demişti.

Cebelitarık'ta demokratik seçimlerle iş başına gelen hükümet ve 17 milletvekilinin görev yaptığı özerk bir parlamento bulunuyor. - Ankara