İNGİLİZ KONSOLOS EVERETT'E 136 YIL ÖNCE YAPILAN SUİKASTIN KİTABINI YAZDI

ALMANYA'nın 14 yıl Erzurum fahri konsolosluğunu yapan Erzurumlu iş adamı, araştırmacı yazar, Dr. Sıtkı Yılmaz Kuşkay, kentte görev yapan konsoloslarla ilgili bir araştırma yaparken 136 yıl önce İngiltere'nin askeri konsolosu William Everett'e, Ermeni militan Mesrop tarafından düzenlenen suikastı tespit etti. Osmanlı ve İngiltere kayıtlarında yer almayan suikastı Everett'in günlüklerine ulaşarak kitaba dönüştüren Kuşkay, olayda Rusya'nın parmağının olduğunu ileri sürdü.

Almanya'nın 2003- 2017 yılları arasında Erzurum fahri konsolosluğunu yapan, Uluslararası İktisat üzerine doktorası bulunan Sıtkı Yılmaz Kuşkay, Osmanlı döneminde kentte bulunan konsolosluklarla ilgili çalışma yaparken, 136 yıl önce İngiltere askeri konsolosu William Everett suikastıyla ilgili İngiltere'de bir gazetede rutin bir haber okudu. Suikastla ilgili Osmanlı ve İngiltere kaynaklarında hiçbir bilgiye ulaşamayan Kuşkay, Ewerett'in torununun, günlük ve belgeleri Oxford Üniversitesi St Anthony Koleji Orta Doğu Merkezi arşivlerine bağışladığını öğrendi. İngiltere'deki yakınları aracılığıyla üniversitedeki belgeleri temin eden Kuşkay, onları Erzurum'a getirterek 136 yıl önce yaşanan suikastın kitabını yazdı.

Dr. Kuşkay'ın pandemide yaşanan kısıtlama günlerinde sayfalarca günlük ve belgeyi okuyarak kaleme aldığı 'Erzurum'da İngiliz Konsolosu Everett'e Ermeni Suikastı' kitabı yayınlandı.

ERZURUM'UN SAVUNMA RAPORUNU ÇIKARIYOR

Araştırmacı Yazar Dr. Sıtkı Yılmaz Kuşkay, Erzurum'a 1879 yılı sonuna doğru gelen Everett'in harita uzmanı olduğunu Rusya ve İran'la sınır tespit komisyonlarında görev aldığını, Erzurum'un savunma raporunu da hazırlayarak İngiltere'ye gönderdiğini ve kraliyet madalyasıyla ödüllendirildiğini belirtti.

Everett'in, kentteki görevi sırasında Ermenilerin silahlanma faaliyetlerini de tespit ettiğini kaydeden Kuşkay, "Ermenilerin silahlanma ve isyan çıkartma gibi faaliyetlerini de tespit ediyor ve ülkesine rapor ediyor. Bu Rusların dikkatini çekiyor. Rusların o dönem, Van ve Erzurum yöresinde birçok Ermeni asıllı konsolos ya da konsolos yardımcısı bulunuyor. Ruslar, Everett'in savunma sanayii, haritacılık yönünü bildikleri için çalışmalarını takip ediyor. Rusya'dan gelen Ermeni Katolik militan Mesrop, Everett'e suikasti gerçekleştiriyor. Suikast evinde eşinin yanında yapılıyor. Everett, ağır şekilde yaralanıyor. Suikastı yapan Ermeni militan Mesrop yakalanıyor ve 15 yıl ceza alıyor. Benim araştırmalarım sırasında suikastla ilgili sadece o dönem İngiltere'de yayımlanan Times gazetesinde rutin bir haberde, Everett'e suikast haberi vardı. İngiltere ve Osmanlı kaynaklarında bu konuyla ilgili bir bilgiyi bulamadım. Everett'in torunlarından Irma Bailey'in Oxford Üniversitesi'ne bağışladığı günlük ve belgelerine ulaşarak suikastı kitaplaştırdım" diye konuştu.

AVAM KAMARASINA SÖZDE SOYKIRIM TEPKİSİ

İngiliz Avam Kamarası'nın 9 Kasım'da sözde soykırımı onayladığını hatırlatan Kuşkay, şunları söyledi:

"Osmanlı'nın, yani Türklerin Ermenilere karşı soykırım yaptığı asılsız tezini kabul eden Avam Kamarası bu tasarıyı geçirdi. İngiliz Avam Kamarası, kendi tarih bilgilerini de inkar eden bir karar aldı. Şu anda İngiliz arşivlerinde bulunan Everett'in raporlarını İngiliz devletinin bilmemesi mümkün değil. Bütün İngiliz arşivlerindeki bilgilere rağmen 9 Kasım'da Avam Kamarası'ndan sözde soykırım yasasını geçirdiler. Everett, görev süresi içerisinde Ermeni ihtilal faaliyetlerini, gizli cemiyetleri, gizli derneklerin hepsinden haberi oluyor, hepsini tespit ediyor. Rusların Ermenileri kullandığını, onları tahrik ve provoke ettiğini tespit ediyor. Bu yüzden de bana göre, bu suikast olayı başına bu yüzden geliyor" dedi.