İİT-Arap Birliği Zirvesi'nde Filistin Sorunu Gündemde

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)-Arap Birliği Olağanüstü Ortak Zirvesi kapsamında, yarın İİT-Arap Birliği Dışişleri Bakanları Toplantısı'na iştirak edecek.

Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, bu yıl gerçekleştirilecek zirvede, 2023'te alınan kararların uygulanmasının takibinin yapılması ve İsrail'in Gazze başta olmak üzere Batı Şeria, Lübnan ve diğer bölge ülkelerine yönelik saldırılarını durdurması yönünde somut kararlar alınması bekleniyor.

Geçen yılki zirvenin en önemli çıktılarından biri, Türkiye, Suudi Arabistan, Mısır, Ürdün, Katar, Filistin, Endonezya ve Nijerya'dan oluşan Gazze Temas Grubu'nun kurulması olurken, Temas Grubu, Gazze'deki savaşın durdurulması ve iki devletli çözüme ulaşılması amacıyla çalışmalarını sürdürüyor.

Dışişleri Bakanı Fidan'ın da katılımıyla Gazze Temas Grubu bugüne kadar pek çok ülkeyi ziyaret etti ve uluslararası kuruluşların yetkilileriyle görüşmelerde bulundu. Temas Grubu'nun çalışmalarıyla Filistin konusundaki farkındalığın artması sağladı.

İİT-Arap Birliği Olağanüstü Ortak Zirvesi'nin ilk toplantısı, İsrail'in Filistin halkına yönelik saldırganlığını ele almak üzere Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da gerçekleştirilmesi öngörülen Arap Birliği Zirvesi ile 8. Olağanüstü İslam Zirvesi'nin tek çatı altında birleştirilmesi sonucunda 11 Kasım 2023'te Riyad'da yapılmıştı.

Geçen yılki zirve sonunda yayınlanan ortak bildiride, üye devletlerin İsrail'e karşı siyasi, diplomatik ve yasal baskı uygulamaları ile diğer caydırıcı önlemler almaları çağrısında bulunulmuş ve Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyinin ateşkes kararı alması talep edilmişti.

Öte yandan, bildiride, BM Güvenlik Konseyinin İsrail'in Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasını engellemesini kınayan ve bunların savaş suçu olduğunu ortaya koyan ayrı bir karar alması, ayrıca İsrail'e silah satışının durdurulması, Filistinli siviller için uluslararası koruma mekanizması oluşturulmasına yönelik BM Genel Sekreterinin belirli öneriler sunması çağrısında bulunulmuştu.

Kapsamlı barış süreci için uluslararası konferans düzenlenmesi ve barış sürecinin aşamalandırılarak uluslararası garantiler getirilmesi talep edilen ortak bildiride, İsrail'in Gazze'de kimyasal silah kullanımına yönelik Kimyasal Silahların Yasaklanması Teşkilatı nezdinde soruşturma başlatılması çağırısında bulunulmuştu.

Bildiride, Uluslararası Ceza Mahkemesi Savcısının, İsrail'in işlemekte olduğu savaş ve insanlık suçlarına yönelik soruşturmasını hızlandırması istenmiş, BM İnsan Hakları Konseyi başta olmak üzere tüm ilgili olabilecek uluslararası insani kuruluş ve oluşumlarda ortak hareket edilmesi yönündeki ortak irade kaydedilmişti.

İİT kapsamında, Gambiya'nın başkenti Banjul'da 4-5 Mayıs'ta düzenlenen İİT 15. Zirvesi ve Kamerun'un başkenti Yaounde'de 29-30 Ağustos'ta gerçekleştirilen 50. İİT Dışişleri Bakanları Konferansı vesilesiyle Filistin'e olan destek bir kez daha vurgulandı.

İİT 51. Dışişleri Bakanları Konseyi toplantısı 2025'te Türkiye'nin ev sahipliğinde İstanbul'da gerçekleştirilecek. Türkiye, bir yıl süreyle Dışişleri Bakanları Konferansı Dönem Başkanlığı'nı üstlenecek.

İslam İşbirliği Teşkilatı

Eski adı İslam Konferansı Örgütü (İKÖ) olan İslam İşbirliği Teşkilatı, İsrail işgali altındaki Doğu Kudüs'te Mescid-i Aksa'nın ateşe verilmesine tepki olarak 25 Eylül 1969'da Fas'ın başkenti Rabat'ta düzenlenen zirvede kuruldu.

Türkiye, İİT'in kuruluşunda yer alan 25 üyeden biri olurken, İİT nezdindeki Daimi Temsilcilik 24 Temmuz 2015'te Suudi Arabistan'ın Cidde şehrinde faaliyete başladı.

İİT'de Rusya, Bosna-Hersek, Tayland, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ve Orta Afrika Cumhuriyeti olmak üzere 5 ülke gözlemci statüye sahip.

57 üyeye sahip olan İİT, BM'den sonra ikinci en büyük hükümetler arası siyasi teşkilat ve dünyadaki tüm Müslümanları temsil eden tek resmi yapı olma özelliği taşıyor.