Hukuk Devleti Kavramı: Evrensel Temel İlkeleri" Konferansı

İstanbul Ticaret Üniversitesi (İTİCÜ) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Hatemi, anayasada yazmakla, sihirli ve büyülü kelime kullanmakla hukuk devleti sıfatının kazanılamayacağını belirterek, "Hukuk devleti, hukukun ortak temel evrensel ilkelerine bağlı olan devlettir" dedi.

Sakarya Üniversitesi (SAÜ) Kültür ve Kongre Merkezi'nde düzenlenen "Hukuk Devleti Kavramı: Evrensel Temel İlkeleri" konferansında konuşan Hatemi, hukuk devleti teriminin 18. yüzyılın sonlarında Fransız Devrimi'nden sonra ortaya çıktığını söyledi.

Hatemi, Türkiye'nin Alman Anayasasını temel ilkelerde örnek alarak, "hukuk devleti" terimini ilk defa 1961'de kullandığına dikkati çekerek, şöyle konuştu:

"Hukuk devleti terimini almış olmamıza rağmen darbenin sonuçları devam etti. Bu anayasanın oylanıp kabul edilmesinden kısa süre sonra hukuk devletinde olmaması, kurulmaması gereken mahkeme, anayasayı yürürlükten kaldıran darbe sonunda, anayasayı ihlal suçuyla 2 arkadaşıyla Adnan Menderes idam edildi. Çok gariptir ki ihlal edildiği ileri sürülen anayasayı da yürürlükten Menderes'i idama mahkum edenler kaldırmıştı.

Adaleti ne ölçüde gerçekleştiriyorsa o ölçüde hukuk devleti olur. Anayasada yazmakla, sihirli ve büyülü kelime kullanmakla hukuk devleti sıfatı kazanılmış olamaz. Hukuk devleti, hukukun ortak temel evrensel ilkelerine bağlı olan devlettir. Akılla tamamlanan Rabbin kelimeleri, evrensel temel hukuk ilkeleridir. 'Hukuk devleti' demek, 'yazılı kuralları olan devlet' demek değildir. Hukuk devleti, adalet, hakkaniyet ve hak devletidir."

Paralel devlet iddiası

Türk milletinin milli menfaatlerini tayin etme iddiasındaki kişilerin yurt dışından yönetildiğini savunan Hatemi, bireylerin haklarının bilincinde olması gerektiğini vurguladı.

"Bu günleri de bilinçle geçirmemiz ve tehlikeyi bertaraf etmemiz lazım" diyen Hatemi, sözlerini şöyle tamamladı:

"Birinci ilke, hukukun üstünlüğü ilkesinin anayasada ifade edilmesi ama evrensel hukuk ilkeleri başta gelmelidir. Pozitivist anlayışla hukukun üstünlüğü ilkesini anlarsak hiçbir faydası olmaz. Demokratik hukuk devleti gereklidir ve zorunludur yoksa demokrasi değil, demokrasi de demagojiye dönüşür. Demokrasi, hukuk devletinin aracıdır. Önemli olan hukuk devleti amacıdır." - Sakarya