Hong Kong'da yargılanan medya patronu, ABD için yaptırım listesi hazırlattığı iddiasını reddetti

Çin'in Hong Kong Özel İdari Bölgesi'nde, kapatılan Apple Daily gazetesinin kurucusu ve imtiyaz sahibi Jimmy Lai, gazete çalışanlarına ABD'nin yaptırım uygulaması için Hong Konglu yetkililerin listesini hazırlattığı iddiasını yalanladı.

Muhalif medya patronu, 2019'da suçluların Çin ana karasına iade yasa tasarısına karşı yürütülen kitlesel protestolardaki rolü nedeniyle "halkı isyana teşvik" ve "dış güçlerle işbirliği" suçlamalarıyla yargılandığı davanın duruşmasında ifade vermeye devam etti.

Lai, yargılamanın ikinci gününde, savcılıkla işbirliği yapan bazı gazete yöneticileri ve editörlerin kendisi hakkındaki suçlamalarına yanıt verirken, ABD'nin yaptırım uygulaması için Hong Konglu yetkililerin listesini hazırlama talimatı verdiği iddiasını reddetti.

Kapatılan gazetenin Genel Yayın Yönetmeni Chan Pui-man ve bazı yöneticilerin Lai'nin kendilerine yolladığı bir mesajı kanıt göstererek yönelttiği suçlamaya karşı Lai, mesajı kendisinin yazmadığını, ABD yönetimine yakın bir isimden gelen mesajı içeriğini incelemeden bilgi için yöneticilerle paylaştığını savundu.

Dönemin ABD Başkanı Donald Trump'ın Hong Kong'un tercihli ticaret statüsünü kaldıran ve Washington yönetimine bölge yetkililerine yaptırım uygulama yetkisi veren başkanlık kararnamesini imzalamasından bir gün sonra, 15 Temmuz 2019'da atılan mesajın içeriğinde, "Bence sansürde payı olanlarla ilgili bir yaptırım listesi hazırlamalıyız, buna korkutmak da dahil." ifadeleri yer almıştı.

Genel Yayın Yönetmeni Chan, mahkemede her ne kadar eyleme geçilmese de bunu Lai'nin Apple Daily çalışanlarına yaptırım listesi hazırlama talimatı olarak gördüğünü ifade etti.

Lai ise mesajın Trump'ın başkanlık kararnamesiyle ilgili olduğunun farkında olmadığını, böyle bir talimat verme niyetinin bulunmadığını dile getirdi.

Meclis baskını ve telkin iddiası

Lai, bir grup protestocunun 1 Temmuz 2019'da bölgenin yasama organı olan Yasama Meclisi'ne baskın düzenlemesinin ardından gazete editörlerine "genç insanların düşüncelerine ışık tutun" diyerek telkinde bulunduğu iddiasına ise karşı çıkmadı.

Lai, bunun gazetecilere nadiren öneride bulunduğu örneklerden biri olduğunu, baskının hata olduğunu düşündüğünü, bu sebeple protestoculara kendilerini anlatma fırsatı tanıyarak yeniden halkın sempatisini kazanmalarını istediğini belirtti.

Hong Konglu medya patronu, "yayınları ve eylemleriyle halkı isyana teşvik ederek kitlesel protestoları kışkırttığı" ve "hükümet yetkililerine uluslararası yaptırım uygulanması için dış güçlerle işbirliği yaptığı" gerekçesiyle yargılanıyor.

Ulusal güvenliği ilgilendirdiği için Yüksek Mahkeme tarafından görülen davanın ilk duruşması 18 Aralık 2023'te yapılmıştı.

Olay

Hong Kong'da 2019'da suçluların Çin ana karası, Makao Özel İdari Bölgesi ve Tayvan'a iadesini kolaylaştıran yasa tasarısı, merkezi hükümetin bölgenin özerk hukuk sistemi üzerinde tahakkümüne yol açacağı gerekçesiyle muhalefetin tepkisine yol açmıştı.

Yasa görüşülürken mecliste yoğun tartışmalar yaşanmış, Haziran 2019'dan itibaren kent sokaklarında ve üniversite kampüslerinde binlerce kişinin katıldığı büyük çaplı kitlesel gösteriler düzenlenmişti.

Gösterilerin giderek yayılması üzerine yerel hükümet, temmuzda tasarının askıya alındığını açıklamış, gösterilerin kesilmemesi üzerine ise eylülde tasarının iptal edildiğini duyurmuştu.

Tasarının iptaline rağmen göstericiler, hükümetin istifası talebiyle protestolarına yıl sonuna kadar devam etmişti.

Ulusal Güvenlik Yasası

Protestoların ardından Çin yönetimi, Haziran 2020'de çıkardığı Ulusal Güvenlik Yasası ile "hükümeti yıkmaya teşebbüs, vatana ihanet ve ulusal güvenliği tehlikeye atan eylemleri" suç haline getirmiş, yasa Hong Kong Meclisince onaylanarak bölgede yürürlüğe girmişti.

İçeriği itibarıyla aslen demokrasi yanlısı protesto hareketini hedef alan yasanın yürürlüğe girmesiyle muhalif gazeteciler, siyasetçiler, iş insanları ve aktivistlerin "ulusal güvenlik" gerekçesiyle yargılanmalarının önü açılmıştı.

Yasa kapsamında 100'den fazla muhalif hakkında soruşturma başlatılırken, demokrasi yanlısı çok sayıda sivil toplum örgütü ve medya kuruluşu kapatılmıştı.

Ömür boyu hapis isteniyor

Hong Kong polisi, Ağustos 2020'de Apple Daily ile çatı şirketi Next Digital'in ofislerine baskın düzenleyerek Jimmy Lai ile 6 gazete yöneticisini, "ulusal güvenlik yasasını ihlal ettikleri" ve "dış güçlerle işbirliği yaptıkları" gerekçesiyle gözaltına almıştı.

Mal varlıkları dondurulan, yöneticileri ve editörleri gözaltına alınan gazete, Haziran 2021'de kapanmıştı.

Lai, şirketle ilgili yapılan soruşturmada kira sözleşmelerinde tespit edilen usulsüzlükler nedeniyle 5 yıl 9 ay hapis cezasına çarptırılmıştı.

Ulusal güvenlikle ilgili davada ise savcılık Lai için ömür boyu hapis cezası talep ediyor.

Davanın uluslararası yankıları

Lai'nin davası, Batılı ülkeler tarafından eski İngiliz sömürgesi olan bölgede demokratik özgürlüklerin ihlalinin sembolü olarak görülüyor.

İngiltere Başbakanı Keir Starmer???????, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile Brezilya'nın Rio de Janeiro kentinde düzenlenen G20 Zirvesi'nde yaptığı ikili görüşmede konuyu gündeme getirmişti.

ABD'nin seçilmiş başkanı Trump da seçim kampanyası sırasında Çin lideri Şi ile Lai'nin serbest bırakılmasını görüşüp görüşmeyeceği sorusuna, "Yüzde 100, onu dışarı çıkaracağım." yanıtını vermişti.