Hong Kong'da muhalif medya patronu Jimmy Lai, yargılandığı davada ifade verdi

Çin'in Hong Kong Özel İdari Bölgesi'nde kapatılan Apple Daily gazetesinin kurucusu Jimmy Lai, "halkı isyana teşvik" ve "dış güçlerle işbirliği" suçlamalarıyla yargılandığı davada ifade verdi.

Muhalif medya patronu, 2019'da suçluların Çin ana karasına iade yasa tasarısına karşı yürütülen kitlesel protestolardaki rolü nedeniyle yargılandığı davanın bugün yapılan duruşmasında söz aldı.

Lai, o dönemde eski ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, eski ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve bazı senatörlerle görüşmelerinde Washington yönetimini protestoların bastırılmasında rolü olan Çinli ve Hong Konglu yetkililere yaptırım uygulamaya ikna etmeye çalıştığı iddiasını reddetti.

Lai, 2019'da ABD'ye yaptığı ziyarette dönemin Başkan Yardımcısı Pence ile görüştüğünü, ondan Hong Kong'a desteğini dile getirmesini istediğini fakat herhangi bir eylemde bulunmasını talep etmediği belirtti.

Aynı gezide dönemin Dışişleri Bakanı Pompeo ile de görüştüğünü, onunla da Hong Kong'un durumuna ilişkin benzer meseleleri konuştuğunu söyleyen Lai, avukatı Steven Kwan'ın "ABD yönetiminden bir şey yapmasını istediniz mi?" sorusuna "Bir şey yapmalarını değil bir şey söylemelerini istedim; Hong Kong'a desteklerini dile getirmelerini." yanıtını verdi.

Amerikalı yetkilileri Tayvan lideri ile buluşturdu

Öte yandan Lai, Tayvan'ın önceki lideri Tsai Ing-wen'in, ABD'li eski yetkililer Paul Wolfowitz ve Jack Keane ile görüşmesine aracılık ettiğini doğruladı.

"Yakın dostum" dediği Tsai'nin o sırada başkan olan Donald Trump yönetiminin düşünce yapısını daha iyi anlamak için görüşmeyi istediğini ifade eden Lai, Tayvan'ın "Çin halkının tek demokrasisi" olduğunu, bu yüzden onların ABD ile nasıl daha iyi anlaşabileceklerini anlamalarına yardım etmek istediğini söyledi.

Lai, medya dünyasına "özgürlüklerin kazanılmasına katkı sağlamak" için girdiğini, Apple Daily'nin Hong Kong halkının temel değerleri olan özgürlük, hukukun üstünlüğü ve demokrasi arayışının savunucusu olduğunu ancak hiçbir zaman Hong Kong'un bağımsızlığını savunmadığını, bunun gazetede dile getirilmesine izin vermediğini vurguladı.

Kapatılan gazetenin patronu Lai, "yayınları ve eylemleriyle halkı isyana teşvik ederek kitlesel protestoları kışkırttığı" ve "hükümet yetkililerine uluslararası yaptırım uygulanması için dış güçlerle işbirliği yaptığı" gerekçesiyle yargılanıyor.

Ulusal güvenliği ilgilendirdiği için Yüksek Mahkeme tarafından görülen davanın ilk duruşması 18 Aralık 2023'te yapılmıştı.

Olay

Hong Kong'da 2019'da, suçluların Çin ana karası, Makao Özel İdari Bölgesi ve Tayvan'a iadesini kolaylaştıran yasa tasarısı, merkezi hükümetin bölgenin özerk hukuk sistemi üzerinde tahakkümüne yol açacağı gerekçesiyle muhalefetin tepkisine yol açmıştı.

Yasa görüşülürken mecliste yoğun tartışmalar yaşanmış, hazirandan itibaren kent sokaklarında ve üniversite kampüslerinde binlerce kişinin katıldığı büyük çaplı kitlesel gösteriler düzenlenmişti.

Gösterilerin giderek yayılması üzerine yerel hükümet, temmuzda tasarının askıya alındığını açıklamış, gösterilerin kesilmemesi üzerine ise eylülde tasarının iptal edildiğini duyurmuştu.

Tasarının iptaline rağmen göstericiler, hükümetin istifası talebiyle protestolarına yıl sonuna kadar devam etmişti.

Ulusal Güvenlik Yasası

Protestoların ardından Çin yönetimi, Haziran 2020'de çıkardığı Ulusal Güvenlik Yasası ile "hükümeti yıkmaya teşebbüs, vatana ihanet ve ulusal güvenliği tehlikeye atan eylemleri" suç haline getirmiş, yasa Hong Kong Meclisince onaylanarak bölgede yürürlüğe girmişti.

İçeriği itibarıyla aslen demokrasi yanlısı protesto hareketini hedef alan yasanın yürürlüğe girmesiyle muhalif gazeteciler, siyasetçiler, iş insanları ve aktivistlerin "ulusal güvenlik" gerekçesiyle yargılanmalarının önü açılmıştı.

Yasa kapsamında 100'den fazla muhalif hakkında soruşturma başlatılırken, demokrasi yanlısı çok sayıda sivil toplum örgütü ve medya kuruluşu kapatılmıştı.

Ömür boyu hapis isteniyor

Hong Kong polisi, Ağustos 2020'de Apple Daily ile çatı şirketi Next Digital'in ofislerine baskın düzenleyerek Jimmy Lai ile 6 gazete yöneticisini, "ulusal güvenlik yasasını ihlal ettikleri" ve "dış güçlerle işbirliği yaptıkları" gerekçesiyle gözaltına almıştı.

Mal varlıkları dondurulan, yöneticileri ve editörleri gözaltına alınan gazete, Haziran 2021'de kapanmak zorunda kalmıştı.

Lai, şirketle ilgili yapılan soruşturmada kira sözleşmelerinde tespit edilen usulsüzlükler nedeniyle 5 yıl 9 ay hapis cezasına çarptırılmıştı.

Ulusal güvenlikle ilgili davada ise savcılık Lai için ömür boyu hapis cezası talep ediyor.

Davanın uluslararası yankıları

Lai'nin davası, Batılı ülkeler tarafından eski İngiliz sömürgesi olan bölgede demokratik özgürlüklerin ihlalinin sembolü olarak görülüyor.

İngiltere Başkanı Keir Starmer, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile, Brezilya'nın Rio de Janeiro kentinde düzenlenen G20 Zirvesi'nde yaptığı ikili görüşmede konuyu gündeme getirmişti.

ABD'nin seçilmiş Başkanı Trump da seçim kampanyası sırasında Çin lideri Şi ile Lai'nin serbest bırakılmasını görüşüp görüşmeyeceği sorusuna, "Yüzde 100, onu dışarı çıkaracağım." yanıtını vermişti.