Heykel Tartışmasında Yetki Karmaşası

ULUS’taki Zafer Anıtı’nın sarıya boyanmasıyla ilgili tartışmalar devam ediyor. Yüklenici firmanın bir gecede boyadığı heykel, Belediye ekiplerinin iki gündür süren çalışmaları ile eski haline çevrilmeye çalışılıyor.

Konuyla ilgili görüşlerini açıklayan heykeltıraş Dr. Aylin Tekiner, heykelin 1927’de yapıldığı günden bugüne üzerinde çok fazla oynandığını söyledi. Tekiner, sarı boyanın sökülmesi esnasında heykelin göreceği zarara da dikkat çekerek şöyle konuştu:

“Ulus Zafer Anıtı, Ankara’nın üçüncü anıtıdır ve tarihi bir değerinin yanı sıra, belli bir koruma altındadır. İnsanlar artık bunu anlamalı. Boyanın kimyasal maddelerle söküldüğü söyleniyor. Bu kimyasal sökücüler heykelin orijinalliğine zarar veriyor. Bronz, malzeme olarak tarih öncesinden beri kullanılır. Belli bir renklendirme biçimi vardır ve belirli zamanlarda oksitlenir. Biz de ısıtma yöntemleriyle balmumu sürerek, tamamen doğal malzemelerle tekrar bronza bakım yaparız. Yani kimyasal madde kullanmayız. Çünkü kimyasal bir şey sürdüğünüzde etkileşime geçer. Sanırım kullandıklar malzeme sellozik tarzda, yani içinde tiner barındırıyor. Eğer böyle ise, heykel çok zarar görmüş demektir.”

İhmal mi var

Boya, bakım gibi işlerin de bir tür restorasyon olduğuna dikkat çeken Tekiner, heykelin belediyenin yetkisinde olmasına anlam veremediğini söyledi. Tekiner şöyle devam etti:

“Anıtın da bir tür restorasyonudur bu. Yeniden orijinal hale getirilme çabası, neden belediyeden iş bilmez kişilere ihale edildi? Bu Kültür Bakanlığı’nın sorumluluğunda değil mi? Türkiye’de belli anıtlar koruma altındadır. Ulus Zafer Anıtı da bunlardan biri. Her önüne gelen bakım yapamaz. Bakanlığın kendi bünyesinde Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü Plastik Sanatlar Daire Başkanlığı diye bir birimi var. Bilirkişler heykeller için atanır. Buradan destek almak yerine belediyeye ihale etmek ihmalden başka bir şey değil. İş işten geçmiş ne yazık ki. Anıt üzerinde çirkin, hak edilmeyen, bilinçsiz bir müdahale var.”

Hiç beğenmedik

Ankara Valisi Kemal Önal da heykel tartışmasına “Beğenmedik” sözleriyle katıldı. Önal, Ulus’taki Atatürk Anıtı’nı eski haline getirmek için kimya mühendislerinin kimyasal bir maddeyle boyayı çıkarma çalışmalarına başladığını bildirdi.

Heykelin boyanmış halini hiç beğenmediklerini, çünkü beğenilecek bir tarafı olmadığını ifade eden Önal, şunları söyledi:

“Belediyenin bir alt birimi... Tabii ki iyi niyetle oranın onarımı istenmiş, ‘buraya bir bakım yapın’ denmiş. O da bunu biraz fazla yorumlamış ve o manzara çıkmış ortaya. Derhal müdahale edildi. Akşam üzeri tekrar geçtim ve eski haline getirme çalışmaları devam ediyor. Kimya mühendisleri devreye girdi. Kimyasal bir maddeyle boya üzerinden kaldırılıyor. Esas tunç rengi çıkacak ortaya. Tabii ki bu tür heykellerin bakıma ihtiyacı var, ama bakım demek onu zevkimize göre boyamak değil.”

Bu açıklamalar üzerine gözler bakanlığa çevrilirken, Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürü Doç.Dr. Ayşenur İslam, 1927’de yapılan heykelin belediye envanterine kayıtlı olduğunu söyledi. Bu nedenle heykelle herhangi bir bağlantıları olmadığının altını çizen İslam, ancak belediye teknik destek isterse devreye girebileceklerini söyledi. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’ndan ise henüz bir açıklama yapılmadı.