Her Çocuk İçindeki Tutkuyu Keşfetme Şansına Sahip Olmalı!

Dünyanın ilk ve en büyük sosyal girişim ağı Ashoka ile Başka Bir Okul Mümkün Derneği'nin ortaklaşa düzenlediği ''Farkyaratan Eğitim Zirvesi''; Sabancı Vakfı'nın ana desteğiyle Sakıp Sabancı Müzesi'nin ev sahipliğinde İstanbul'da gerçekleşti

Eğitim ekosisteminin dönüşümü için öğretmenlerin etkin ve karar alıcı olması; çocukların süreçte pasif değil aktif bir özne olması istendi, ''İçlerindeki gücü ve tutkuyu keşfetmelerine yardımcı olmalıyız ki dünyayı dönüştürebilsinler'' dendi

Dünya değişiyor hem de çok hızlı değişiyor. Her şeyin değişimden geçtiği bir dünyada belki de en yavaş değişen belki de değişmeyen değişse de sancıları hep süren bir sistem var ki; o da eğitim. Peki ya 21. Yüzyıl'da hala neden eski yüzyılın eğitim kalıplarını uyguluyoruz? İşte bu soruya epey zamandır kafa yoranlar; Ashoka ve Başka Bir Okul Mümkün Derneği'nin girişimiyle İstanbul'da bir araya geldi.

Öğretmen ve çocuklar etkin ve karar alıcı olmalı

Sabancı Vakfı'nın ana desteğiyle düzenlenen ''Farkyaratan Eğitim Zirvesi''nde ''Eğitim ekosisteminin dönüştürülebilmesi için öğretmenlerin ve çocukların süreçte daha etkin ve karar alıcı olması; öğretmenlerin sorumluluklarının artırılması; kuralların ise çocuklarla birlikte konması gerektiği''nin altı çizildi. Çocukların değişen dünyanın sorunlarına çözüm geliştirebilecek eşitlikçi, güvenli ve yaratıcı eğitim ortamlarına kavuşturulabilmesi; içlerindeki tutkuyu keşfetme şansına sahip olabilmesi için yeni eğitim yaklaşımlarının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması gerektiği vurgulandı.

Zirvenin evsahipliğini yapan Sabancı Vakfı Genel Müdürü Zerrin Koyunsağan yeni eğitim modellerine ihtiyaç duyulduğunu belirterek "Sabancı Vakfı olarak sadece okul yapmıyor, kaliteli eğitimin nasıl olması gerektiğine dair çalışmaları da destekliyoruz. Fark Yaratanlar Programı ile toplumsal sorunlara çözüm üreten kişilerin hikayelerini anlatıyoruz, bu program bize aslında öğretmenlerin toplumsal dönüşümdeki rolünü çok güzel anlatıyor" dedi.

Türkiye'den Başka Bir Okul Mümkün Derneği adına Burak Ülman ve Küresel Öğretmen Ödülü'nü alarak dünyanın 50 öğretmeni arasına seçilen Sabancı Vakfı Fark Yaratanı Dilek Livaneli'nin konuşmacı olarak katıldığı zirvede ülkelerinde sosyal sorunların çözümlenmesi için eğitim devrimi yapılması gerektiğini savunan veya yenilikçi eğitim modelleri geliştiren Bart Weetjens, Jelmer Evers, Ross Hall, Aleta Margolis gibi konuşmacılar yer aldı.

Yenilikçi bir eğitim topluluğu benimsendi

Farkyaratan Eğitim Zirvesi'nin sonucunda ''yenilikçi bir eğitim topluluğu''nun oluşturulması benimsendi. Zirve katılımcılarıyla birlikte oluşan bu topluluk; ''Yeni açılımda nasıl bir eğitim şeması izlenmeli'', ''Bu şemada öğretmenin ve öğrencinin yeri, rolü ne olmalı'' ''Okulların gerçek yaratıcılığı teşvik etmesi için ne yapmalı?'' gibi sorular odağında eğitim ekosisteminin dönüştürülmesi için çalışmaların sürekli hale getirilmesi ve yaygınlaştırılması için fikir alışverişini sürdürecek.

''İçinizdeki sese kulak verin, o sizi değişime götürecektir''

TED konuşmaları 500 binden fazla izlenen, Ashoka fellow'larından Bart Weetjens farelere olan merak ve tutkusu sayesinde bugün Afrika'da tüberküloz salgınının yüzde 40 önlenmesini sağlayan başarı hikayesini anlatırken ''Değişim insanın kalbinde başlamalı. Benim çocukluk yıllarımdan bu yana kalbimde Afrika ve kemirgenlere yönelik sevgi vardı. Bu tutku sayesinde başardım. İnsanın içine dönüp bakması gerekiyor; acaba dünyanın hangi meselesi sizi rahatsız ediyor. İçinizdeki o sese kulak verin'' dedi.

'Sistem odaklı eğitim insan odaklı eğitime dönüşmeli'

Başka Bir Okul Mümkün Derneği gönüllüsü Burak Ülman ise ''Hepimiz eğitimin dönüşmesi gerekliliğinde hemfikiriz'' diyerek 'sistem odaklı eğitim'in terkedilmesi gerektiğine dikkat çekti: ''Temel soru şu olmalı 'Neye dönüşmeli, nasıl dönüşmeli?' Sistem çocuğa şöyle yaklaşıyor: 1. Çocuk eksik bir insandır. 2. Çocukların hepsi aynıdır. 3. Çocuklar pasif nesnelerdir. Çocukların hepsine aynı hızda aynı modelde eğitim vermeyi öngören; 'biz daha iyi biliriz' diyen bu 'sistem odaklı eğitim'in 'insan odaklı eğitim'e dönüşmesi gerekiyor. Peki bunu nasıl yapacağız? Çok kolay. Çocuklara soralım. ''Sınıf ortamı nasıl olur, öğrenme yöntemleri ne olmalı'' en güzel en yaratıcı fikirler onlardan geliyor. Her çocuk bir bireydir. Kendi hayatına dair süreçlere pasif bir nesne değil aktif bir özne olarak katılmalıdır. Farklı farklı alanlarda insan odaklı eğitimde buluşabilirsek eğitimi dönüştürebiliriz.''

'Öğretmenler dikte eden değil ilham veren olmalı'

Washington'da kurduğu İlham Verici Öğretim Merkezi ile dünyanın dört bir yanından ziyaretçi akınına uğrayan Öğretmen Aleta Margolis; ''Öğretmenlerin sadece bilgi aktardığı; öğrencilerin pasif dinleyici olduğu öğretim sistemi kolaydır, rahatlıktır; güvenlidir, çünkü tahmin edilebilir. Şimdi bütün öğretmen arkadaşlarıma sormak istiyorum. Öğretmenler sistemin onlara biçtiği geleneksel rollerinden sıyrılıp düşünceleri kışkırtan, çocuklara ilham veren bir rol üstlenseler nasıl olur? Bir çocuk nedir ve ne yapabilir nosyonumuzu değiştirmeliyiz'' diye konuştu.

''Bir öğretmenin hedefi mutlu çocuk yetiştirmek olmalı''

Samsun Kumköy'de mucize yaratarak dünyanın ilk 50 öğretmeni arasına seçilen Dilek Livaneli; sadece okulu değil köy hayatını nasıl dönüştürdüğünü anlatarak şöyle dedi: ''Bir öğretmenin en büyük hedefi mutlu çocuk yetiştirmek olmalı. Bir çocuk mutluysa nasıl olsa öğrenir. Sahip olmadıklarımla değil sahip olduklarımla ne yapabilirim diye yola çıktım. Öğretmenin çok büyük bir güç olduğuna ve mıknatıs etkisi yarattığına inanıyorum. Ben çok güçlüyüm ve o gücü çocuklarımdan aldım. Onların gözlerinin içine bakın. Sebepsiz mutluluk ve sürekli bir şeylerle mutlu olabilme yetenekleri size çok şey öğretecektir. ''

''Sistemi tepetaklak etmeli ve tepesine öğretmeni koymalıyız''

''Flip the System'' (Sistemi Tersine Çevir) kitabının yazarı Jelmer Evers ise sistemi analiz etti: ''Sistem öğretmenlere çocukları nasıl eğiteceğini söylüyor. Neo liberal eğitim sistemleri dünyaya yayılıyor ve eğitimi adeta bir excel tablosuna dönüştürerek daraltıyor. Bu, çocuklarımıza zarar veriyor. Sistemi tepetaklak etmeliyiz. Eğitim ekosisteminde fark yaratmak istiyorsak öğretmen sistemin en tepesinde olmalı. Sorumluluk sistemin değil öğretmenin olmalı. Kurallar ise çocuklarla birlikte konmalı.''

''Bu global bir hareket, dönüşüm politikacılara bırakılamaz''

Hızla artan şehirleşme, göç, açlık, fakirlik, kirlilik, şiddet ve depresyonla birlikte daha önce hiç görülmemiş bir değişim döneminde yaşadığımıza dikkat çeken Ross Hall ''Değişim şart. Biz dünyayı değiştirmek istiyoruz. Bunu da eğitim sistemlerini değiştirerek yapacağımızı biliyoruz. Bu büyümekte olan global bir hareket. Yalnız değilsiniz. Bir insanın yaşam kalitesi diğerine bağlı. Biliyoruz ki gençler, çocuklar hakkındaki perspektifimizi değiştirmeliyiz. Onların kendilerini güçlü kılmalarına, özerkliklerini ve hayatlarındaki amaçlarını bulmalarına yardımcı olmalıyız ki bu gidişi değiştirebilsinler. Ve biliyoruz ki eğitimdeki dönüşüm politikacılara bırakılamaz. Öğretmenler bu dönüşüme bizzat dahil olmalı. Gençler bu dönüşümün sesi, ruhu ve kalbi olmalı'' dedi.