Hayatını kendisi gibi görme engellilere adadı

Doğuştan görme engelli 37 yaşındaki Mustafa Gürses, kendisi gibi görme engelli bireylerin sosyal hayata katılımlarını kolaylaştırmak için Bağcılar Belediyesi Feyzullah Kıyıklık Engelliler Sarayının kütüphanesinde kitap seslendirme, kabartma harflerle okuma ve bilgisayar kullanımı hizmetleri veriyor.

Halk arasında "tavuk karası", tıp dilinde ise "retinitis pigmentosa" olarak adlandırılan gece körlüğü hastalığıyla dünyaya gelen Gürses, 18 yaşına kadar aydınlık ortamlarda 1 metreye kadar görebilirken bastona ihtiyaç duymadan kendi işlerini kısmen yapabildi. Hastalığı ilerledikçe görme yetisini tamamen kaybeden Gürses, bu sebeple yaklaşık 5 yıl boyunca kendisini sosyal hayattan soyutlayarak içine kapandı. Bir süre sonra hayatın bu şekilde devam etmeyeceğini düşünen Gürses, görme engelliler için açılan bilgisayar kursunda eğitim almaya karar verdi.

Kamu Personeli Seçme Sınavı'na (KPSS) girdikten sonra bir hastanede devlet memuru olarak çalışmaya başlayan Mustafa Gürses, şu anda Bağcılar Belediyesi Feyzullah Kıyıklık Engelliler Sarayının kütüphanesinde kendisi gibi görme engelli bireylerin dünyasına ışık tutuyor.

Gürses, bir taraftan görme engellilere kitap seslendirme, kabartma harflerle okuma, sesli bilgisayar kullanımı gibi hizmetlerin verildiği kütüphanede çalışırken diğer taraftan cumartesi günleri onlara bilgisayar kursu veriyor.

Müziğe de büyük bir tutku duyan Gürses, Engelliler Sarayının Engelleri Aşalım Müzik Grubunda hem bağlama ve ney çalıyor hem de solistlik yapıyor.

İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Sosyoloji Bölümü 4. sınıf öğrencisi olan Mustafa Gürses, azmi ve başarısıyla kendisi gibi engelli bireylere örnek oluyor.

Görme engellilere "ışık" olan teknolojiler

Evli ve 1 kız babası Gürses, AA muhabirine, Engelliler Sarayının kütüphanesinde çok az gören ya da hiç göremeyen ile elini ve kolunu kullanamayan dezavantajlı gruplara yönelik bilgisayar kullanımı ve kitap okuma konusunda çeşitli donanım, ekipman, cihaz ve yazılımlarla hizmet verdiklerini söyledi.

Kütüphaneye gelen misafirlerin engellere yönelik akıllarındaki soru işaretlerini kaldırmaya çalıştıklarını dile getiren Gürses, engelli bireylere kütüphaneden en etkili şekilde faydalanmaları konusunda bilgi verdiklerini anlattı.

Profesyonel tarayıcı sayesinde yaklaşık 300 sayfalık bir kitabı 5-10 dakika içerisinde PDF formatına dönüştürdüklerini kaydeden Gürses, kütüphanede bulunan engellilerin yaşamını kolaylaştıracak teknolojilere ilişkin şunları aktardı:

"Görme engelli arkadaşlarımız için bu PDF'i sesli formata dönüştürerek mekanik sesten dinleyecekleri kitaplar sayesinde eğitim hayatlarının bir nebze olsun kolaylaşmasını sağlıyoruz. Anlık olarak bir basılı materyali 30 saniye içerisinde elektronik formata daha sonra da sesli formata dönüştürüp mekanik seste konuşan bir yazılımımız mevcut. Bu sayede bir kameranın altına alınan basılı materyal mekanik sesle okunabiliyor. Ellerini, kollarını kullanamayan arkadaşlarımız, bilgisayarımız sayesinde kişiyi özel gözlükle yazılıma entegre bir şekilde çalışıyor. Özel gözlüğü taktığı takdirde göz kırparak bilgisayarı yönlendirebiliyor."

Gürses, görme engellilerin rahatlıkla kullanabilmesi için bilgisayarlarda ekran okuyucu yazılımların olduğunu belirtti.

Gönüllü okuyucular görme engeliler için kitap seslendiriyor

Gönüllülerin görme engelliler için kitap okuduğu bir sistemin de olduğuna işaret eden Gürses, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Görme engelli arkadaşlarımız elbetteki bilgisayardan elektronik formatlarda eriştikleri kitapları mekanik sesle okuyabiliyor fakat duygu, vurgu, tonlama bakımından insan doğallığında bir kaliteyi yakalayamıyor. Bu sebeple kütüphanemizdeki 2 kabinimizde gönüllü okuyuculuk sistemini yürütüyoruz. 7'den 70'e tüm kitap okumayı seven gönüllü okuyucularımız haftanın bir günü bize ve kendisine uygun olan saatleri belirledikten sonra geliyor ve belirli periyotlarda kitapları bölüm bölüm okuyarak bitiriyor. Bu sesli kitapların daha önceden seslendirilmemiş olması gerekiyor. Daha sonra bu sesleri montajlayarak görme engelliler için dinlemeye hazır sesli kitap haline getiriyoruz ve entegre şekilde çalıştığımız Boğaziçi Üniversitesi Görme Engelliler Teknoloji ve Eğitim Merkezi (GETEM) sitesine yüklüyoruz. Görme engelliler bilgisayardan ya da telefonlarından oluşturduğumuz sesli kitapları dinleyebiliyorlar."

Kütüphanedeki kabartma yazıcı sayesinde Latin alfabesiyle yazılmış bir kitabı görme engelliler için Braille alfabesine çevirebildiklerini aktaran Gürses, şekil baskı cihazıyla ise bir cismi 3 boyutlu hale getirebildiklerini kaydetti.

Mustafa Gürses, cumartesi günleri görme engelliler için NVDA ekran okuyucusu ve Windows işletim sistemiyle temel bilgisayar eğitimi verdiğini söyledi.

"Engellilerin kafasında hiçbir engel yok"

Engelliler Sarayında oluşturulan müzik organizasyonu içerisinde de yer aldığını dile getiren Gürses, "Bir görme engelli neler yapabilir, bunu az çok insanlara göstermek ve ön yargılarını kırmak adına bir resim çizmeye çalışıyoruz. Görme engelli bir bireyin bağlama çalamayacağını düşünüyordum. Daha sonra bu ortama girince çalmaya başladım. Hocamızın da etkisiyle belli bir noktaya geldim. Yaklaşık 4 yıldır bağlama çalıyorum. Son 1-2 yıldır da ney üflemeye başladım." diye konuştu.

Grubun adının "Engelleri Aşalım Müzik Grubu" olduğunu aktaran Gürses, "Müzik organizasyonunun başında bulunan Zafer Çakmak arkadaşımızın albümü çıktı. Albümümüzün de hit parçası Engelleri Aşalım. Bu yüzden grubumuza bu adı verdik. Engellilerin kafasında hiçbir engel olmadığını düşünüyoruz." dedi.

"Bir göz, bir el, bir bacak için ne kadar zengin olduğunuzu düşünün"

Gürses, topluma engellilere yönelik ön yargılarını kafalarından çıkarmaları çağrısında bulunarak, şunları kaydetti:

"Engel kafalarda başlıyor ve her birey bir engelli adayı. Toplumda engellilere yönelik bazı noktalarda geri düşünceler mevcut. İnşallah bunlar tamamıyla ortadan kalkar. Tüm topluma şöyle bir mesaj vermek istiyorum. Siz çok zengin bir yapıdasınız, çünkü sizin tüm uzuvlarınız çalışıyor. Her bir uzuv milyonlarca lirayla ölçülemeyecek değere sahip. Bizim görme engelimiz var, bazılarımızın çeşitli engel gruplarından dolayı uzuvları eksik. Bu uzuvları elde etmek adına milyonlarca lirayı bulsak bile maalesef bazı şeylerin tedavisi mümkün olmuyor. İnsanlar bir göz, bir el, bir bacak için ne kadar zengin olduklarını taahhüt ederlerse tüm sıkıntılarını unutacaklarını, sıkıntılarının engellerin yanında sıkıntı olmadığını anlayacaklarına inanıyorum."

Görme Engelli Mustafa Gürses, "Tüm engelli kardeşlerimizin hedefleri, idealleri olmalı. Bu ideallerin peşinde sabırla, hırsla, istekle koşmanız gerekiyor. İlla ki engeller olacaktır gerek ailemizden gerek kendimizden gerekse çevreden ama yılmadan, sabırla bu işin üstesinden gelip o yolda ilerlerseniz başarıya ulaşacaksınız." değerlendirmesini yaptı.