Havzadan Tarlaya Su Kaynakları Yönetiminde Güncel Yaklaşımlar

Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü ev sahipliğinde ve Meteoroloji 10. Bölge Müdürlüğü katkıları ile "Havzadan Tarlaya Su Kaynakları Yönetiminde Güncel Yaklaşımlar" konulu çalıştay düzenlendi.

OMÜ Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi'nde yapılan ve 1-5 Temmuz tarihleri arasında gerçekleştirilecek çalıştaya Samsun Vali Yardımcısı Mustafa Özer, OMÜ Rektörü Prof. Dr. Hüseyin Akan, Tarım Reformu Genel Müdür Yardımcısı Metin Türker, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölüm Başkanı Prof. Dr. Yusuf Demir, Meteoroloji 10. Bölge Müdürü Murat Asar, Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Kadir Güven, OMÜ Rektör Yardımcıları, ABD Tuzluluk Sulama Enstitüsü Müdürleri Dr. Steve Evet, Dr. Donald Suarez ve Dr. Prasanna Gowda, kamu, özel sektör ve üniversite bilim adamları ile öğrenciler katıldı.

"TÜRKİYE'DE 110 MİLYAR METREKÜPÜN ÜZERİNDE SU KAYNAĞI POTANSİYELİ VAR"

Katılımcı bilim adamı ve araştırmacılara su yönetimi ile ilgili bilgi vereceklerini belirten Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölüm Başkanı Prof. Dr. Yusuf Demir, "Su, dünyada insanoğlunun geleceği ile ilgili en önemli maddelerden bir tanesidir. Türkiye'de su ile ilgili ciddi anlamda sıkıntılarımız ve problemlerimiz var. Türkiye'de kullanılan suyun yüzde 75'inin tarımda kullanıldığını düşündüğümüzde, tarımda kullanılan suyun doğru yönetimi suyun gelecekte daha iyi kullanımı ve insanoğluna hizmeti konusunda çok önemli bir kavramdır. Türkiye'deki su yönetiminde ciddi problemlerin olduğunu biliyoruz. Su yönetimin daha doğru kullanılabilmesi, gelecek nesillere suyun daha güzel aktarılabilmesi için, su yönetimi yapan kurumların yöneticileri araştırıcılarına yönetimin nasıl olması gerektiği, suyun daha doğru nasıl kullanılabileceğini anlatmak istiyoruz" dedi.

Türkiye'de toplam 110 milyar metreküpün üzerinde su kaynağı potansiyeli olduğunu ifade eden Organizasyon Komite Başkanı Doç. Dr. Eyüp Selim Köksal, "Yapılan alt yapı çalışmaları yatırımlarla birlikte bunun yaklaşık yüzde 40'ı kontrol altına alınmıştır. Kontrol altına alınan su kaynaklarının ise ülkemizde yüzde 75'i tarımda sulama amacıyla kullanılmaktadır. Devlet yatırımları ile birlikte günümüze kadar 6 milyon hektar arazi sulamaya açılmıştır" diye konuştu.

"SU ÖNÜMÜZDEKİ SÜREÇLERDE ALTINDAN DAHA DA DEĞERLİ OLACAK"

Dünyada konuşulan 3 gündem konusu olduğunu ve bunların gıda, su ve enerji olduğunun altını çizen Tarım Reformu Genel Müdür Yardımcısı Metin Türker, "Ülkemizde tarım sektörü hem 75 milyon nüfusun gıda ihtiyacını karşılarken aynı zamanda 30 milyon turisti de beslemektedir. Buna ilave olarak 16 milyar dolarlık bir ihracat geliri söz konusudur. Su kıymetlidir. Belki önümüzdeki süreçlerde altından daha da değerli olacak, bunu görüyoruz. O nedenle bir damla suyun israf olmaması için gerekli alt yapıyı kurmak zorundayız. Bakanlık olarak kırsal yatırımları destekleme programları kapsamında modern sulama sistemlerini yağmurlama ve damlama sulama sistemlerini destekledik ve bu desteklerimiz devam ediyor. Bugüne kadar 4 milyon dekarlık bir alanda modern sulama sistemleri ile ilgili çalışmayı tamamlamış durumdayız. Önümüzdeki süreçte bu desteklerimiz artarak devam edecektir" şeklinde konuştu.

"GUİNNESS REKORLAR KİTABI'NA GİRDİK"

2008 yılında yapılan proje ile Guinness Rekorlar Kitabı'na girdiklerini belirten Türker şöyle devam etti: "Atatürk Barajı'ndan su Harran Ovası'na verildikten sonra ilk yıllardaki kontrolsüz ve bilinçsiz su kullanımından sonra yüksek taban suyu zeminin özelliklerinden de kaynaklanarak aşırı su kullanımlarından dolayı su tablosu yükseldi. Bunun sonucunda üretim kayıpları ve 150 bin hektarlık alanın 50 bin hektarında yüksek taban su sorunu yaşadık. 2008 yılında hazırlamış olduğumuz bir proje ile 55 bin hektarlık bir alanın ıslahı ile ilgili projeyi ihale ettik, çalışmayı başlattık ve bugüne kadar 6 bin kilometre drenaj borusunu döşemek suretiyle sorunları temelden çözmüş bulunmaktayız. 25 bin hektarlık bir alanda da çalışmalarımız devam ediyor. Onlar da tamamlandığında bölgeye çok ciddi bir üretim potansiyeli sağlamış olacağız. Yaptığımız çalışmanın ilk yılında 300 kilogram pamuk alan çiftçi drenaj borularının döşenmesinden sonraki ilk yılın sonunda verimini 2'ye katladı ve 600-700 kilogram pamuk aldılar. Bunun olumlu yansımalarını çiftçilerden çok güzel alıyoruz. Bu çalışmamızı Guinness Rekorlar Kitabı'na başvurduk ve uygun buldular. Dünyada 3 yıl gibi bir süre içersinde bu kadar drenaj borusunun döşendiği bir proje olmamasından dolayı 'bu proje Guinness Rekorlar Kitabı'na uygundur' dediler. Beratımıza yakın bir tarihte aldık."

"TÜRKİYE'Yİ SU ZENGİNİ BİLİRDİK MEĞERSEM DEĞİLMİŞ"

Suyun yönetiminin çok önemli olduğunu ifade eden OMÜ Rektörü Prof. Dr. Hüseyin Akan şunları kaydetti: "Çocukken tarlalarda ve bahçelerde suyun serbest akışı ve toprakların çaba ile getirilerek yönlendirilmesi ise bahçeler sulandırılıyordu. Daha sonra biraz büyüdüğümüzde şehirlerarası otobüsle giderken yağmurlama tabir edilen sulamayı gördük. Son olarak da damlama sulama ile sulamanın yapıldığını fark ettik. Bu sanıyorum suyun israfını önlemesine yönelik bir gelişmedir. Yıllar önce 'bir New York'lu günde 400 litre su kullanıyor. Dolayısıyla bunlar gelişmiş ülkedir. Türkiye'de ise 60 - 70 litre kullanılıyor, henüz geri bir ülkeyiz' diye bir şey okumuştum. Ama sanıyorum bugün geldiğimiz noktada 'aman 400 litre su kullanmayın, mümkün olduğunca tasarruf edin' denmeye başlandı. Yıllardır biz Türkiye'yi su zengini bilirdik meğersek su zengini değilmiş. Aslında suyun ne kadar önemli olduğunu daha doğrusu suyun yönetiminin ne kadar önemli olduğunu böylece bizlerde fark etmiş olduk."

Tarım arazilerine yönelik taleplerde oluşan sıkıntıları dile getiren Vali Yardımcısı Mustafa Özer, "Türkiye'deki ciddi bir sıkıntı çeşitli kamu yatırımlarının yapılabilmesi için tarım arazilerine yönelik bir talep var. O talebi de bizler karşılıyoruz. İl yöneticilerine inisiyatif veriliyor. Genelde şehir merkezlerine yakın olan tarım alanlarına talep oluyor. Kamu yatırımı olup çiftçinin kullandığı arazi okul, cami, baz istasyonu gibi olarak uygun yer görülüp talep oluyor. Bununda yasalarla verilip verilemeyeceği çok net olarak belirtilmemiştir. Bu da il yöneticilerini hem sıkıntıya düşürmektedir hem de talep edenleri teşvik etmektedir. Bu nedenle benim önerim, üniversitelerimiz Tarım Bakanlığı ile işbirliği yaparak bu mevzuatta biraz daha bilimsel olarak değişikliklere gidilmesi konusunda ülkemiz içinde tarım sektörü için yararlı olacaktır" ifadelerini kullandı.

Açılış konuşmalarının ardından programa Amerika'dan katılan ABD Tuzluluk Sulama Enstitüsü Müdürleri Dr. Steve Evet, Dr. Donald Suarez ve Dr. Prasanna Gowda'a plaket verildi.

OMÜ Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi'nde 4 gün sürecek çalıştay sonunda katılımcılara sertifika verilecek. - SAMSUN