Hatay Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen Törenle Anıldı

Hatay'ın ilk ve tek Cumhurbaşkanı olan Tayfur Sökmen, ölümünün 35'inci yıldönümünde düzenlenen bir törenle anıldı.

Havanın yağışlı olması nedeniyle Hatay Valiliği binasında düzenlenen anma törenine Vali Ercan Topaca, Garnizon Komutanı Kurmay Albay Mehmet Ali Tuna, Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı CHP'li Lütfü Savaş, MKÜ Rektörü Prof. Dr. Hasan Kaya, İl Jandarma Alay Komutanı Albay Hasan Koçyiğit, İl Emniyet Müdürü Ali Doğan Uludağ ile Tayfur Sökmen'in akrabaları, daire amirleri ve öğrenciler katıldı.

Vali Topaca'nın Atatürk ve Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen'in anıtına çelenk bıraktığı törende Sökmen'in hayatını anlatan konuşmalar yapıldı. Bir öğrenci tarafından Tayfur Sökmen için yazılan şiir okundu, ardından Vali Ercan Topaca konuklarını Abdurrahman Melek toplantı salonunda ağırladı. Vali Topaca burada yaptığı konuşmada, Atatürk ve Tayfur Sökmen'in isimlerinin yaşatılması ve unutulmaması için çalışacaklarını, onların emanetine sahip çıkacaklarını söyledi.

İLK VE TEK CUMHURBAŞKANI

Bir yıllık cumhuriyetin ilk ve tek cumhurbaşkanı ise Tayfur Sökmen oldu. 1892 yılında Gaziantep'te doğan Sökmen, Kırıkhan Rüstiyesi'ni bitirdikten sora özel eğitim gördü. I. Dünya Savaşı'nda istihbarat görevlerinde çalıştı. İskenderun sancağındaki Fransız işgaline karşı direniş hareketinin örgütlenmesinde ön ayak oldu.

20 Ekim 1921'de TBMM Hükümeti ile Fransa arasında imzalanan Ankara Antlaşması'yla İskenderun sancağı, Fransız mandası altındaki Suriye'ye özerk bir yönetim birimi olarak bağlandı. Fransız manda yönetimi Arapları ve Hıristiyanları kayıran bir tutum izleyince direniş yeniden başladı. Tayfur Sökmen, gıyabında ölüm cezasına çarptırılınca Adana'ya kaçtı.

1924-26 arasında Viyana'da kalan Tayfur Sökmen, Hariciye Vekaleti'nin girişimiyle Fransa'dan İskenderun sancağına giriş izni aldı. Buna karşın baskıya uğradı ve 1927'den sonra Gaziantep, Adana ve İstanbul'da yaşamak zorunda kaldı.

1935'te Antalya bağımsız milletvekili seçilerek TBMM'ye girdi. 1936'da Fransa'nın Suriye ve Lübnan'a bağımsızlık vermesi üzerine, Mustafa Kemal (Atatürk) İskenderun sancağını da bağımsızlığa kavuşturmak için girişimlere başladı. Ocak 1937'de İskenderun sancağına, Dışişlerinde Suriye'ye bağlı, ama kendi anayasasıyla yönetilen yarı bir sancak statüsü tanındı. Sancağının adı da Hatay olarak değiştirildi. Aynı yıl Türkiye'nin verdiği nota üzerine Fransa sorunun Milletler Cemiyeti'nde çözülmesini istedi. Uluslararası koşulların da dayatması sonucunda varılan anlaşmayla, Milletler Cemiyeti 19 Mayıs 1937'de Hatay için bir anayasa kabul etti. Uzun süren görüşmelerden sonra, Türk ve Fransızlardan oluşan bir kurulun gözetiminde Hatay Cumhuriyeti'nin kurulduğunu ilan etti. Cumhurbaşkanlığına da Tayfur Sökmen'i seçti.

Hatay Cumhuriyeti 29 Haziran 1939'da Millet Meclisi kararıyla Türkiye Cumhuriyetine katıldı. Cumhurbaşkanlığı görevi sona eren Sökmen, 1950'ye kadar Antalya, 1950-54'de Hatay milletvekili olarak TBMM'de yer aldı. 1969'da kontenjan senatörü olarak Cumhuriyet Senatosu'na girdi. 1975'te etkin siyasal yaşamdan çekildi. Tayfur Sökmen, 3 Mart 1980'de İstanbul'da öldü. Sökmen, "Hatay'ın kurtuluşu İçin Harcanan Çabalar" (1978) adlı kitabında Hatay sorununu ayrıntılarıyla ele almıştı.