Hamas ile Fetih Arasında "Yeniden Anlaşmazlık" Endişeleri

NUR EBU IYŞE - Filistin'de Hamas ve Fetih hareketlerinin karşılıklı yaptığı sert açıklamalar, taraflar arasında yeniden anlaşmazlık yaşanması endişelerini de beraberinde getirdi.

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın Hamas'a yönelik olumsuz açıklamaları, Filistin Uzlaşı Hükümeti'nin Gazze'deki kamu çalışanlarının maaşlarında kesintiye gitmesi gibi faktörler Hamas ile Fetih arasında tansiyonun yükselmesine neden oldu.

Filistinli siyasi analistler, söz konusu gerilimi son günlerde yapılan uzlaşı girişimleri ve Hamas'ın Fetih ile görüşmeler için koyduğu şartlar ışığında AA muhabirine değerlendirdi.

Fetih Hareketi Hamas'a, "Ulusal Uzlaşı Hükümeti'nin Gazze'deki tüm görevleri devralması ya da Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) programını benimseyen ulusal birlik hükümeti kurulması, meclis ve başkanlık seçimlerinin yapılması" teklifini sunarken Hamas da Fetih Hareketi ile görüşmek için "Abbas'ın maaşlardaki kesinti kararından vazgeçmesi, Gazze'deki elektrik santrali için vergi alınmaması ve görüşmelere tüm Filistinli grupların katılması" şartını öne sürmüştü.

El-Eyyam gazetesi yazarı Talal Avkel, Hamas ile Fetih arasında son günlerde yaşanan gerginliğin yüzeysel kalacağını savundu.

"Tansiyonun yükselmesi, kapıların kapanacağı anlamına gelmez. Hamas'ın Fetih'le toplantı için koyduğu şartlar, krizin çözümü için kapalı kapıları açabilir." diyen Avkel, Fetih Hareketi'nin sunduğu tekliflerin idari değil, siyasi olduğunu Hamas'ın şartlarının ise Abbas tarafından kolay bir şekilde kabul edilebileceğini ifade etti.

Avkel, Hamas'ın şartlarının kabul edilmesinin, FKÖ programını benimseyen ulusal birlik hükümeti kurulması gibi Fetih'in tekliflerine onay verilmesine bağlı olduğunu savundu.

Hamas ile Fetih'in önümüzdeki dönemde ciddi diyalog içine girebileceğini ifade eden Avkel, bu diyalogların eskisi gibi olmayacağını, bir sonuca ulaşılacağını, Filistin uzlaşısı konusunda etkin bir boyut kazanacağını dile getirdi.

Birzeit Üniversitesi'nin eski öğretim görevlilerinden Cihad Harb da iki taraf arasındaki gerginliğin "geçici" olduğunu savundu.

Filistinli akademisyen Harb, "Her iki tarafın da taleplerinin en az bir kısmını kabul ettirebilmek için şartlarını artırdığı ve medya üzerinden gerçekleştirdiği bir gerginlik bu. Taraflar bu yolla diyaloğa başlama noktası oluşturacak." dedi.

Hamas'ın bazı gösteriler sırasında yaptıkları sert açıklamalar nedeniyle Abbas'tan önceki gece özür dilemesini de "gerginliği hafifletmek için atılan adım" şeklinde yorumlayan Harb, "Aynı şekilde Hamas ile Fetih'in önceki gün yaptığı ve henüz sonuçlarını bilmediğimiz görüşme de gerginliği hafifletmek ve görüşmelerin başlaması için sarf edilen çabalar kapsamındaydı." diye konuştu.

İki hareketin ilişkisinin seyrinin karşılıklı atacakları olumlu adımlar ve ayrılığın bitirilmesi konusunda edinecekleri vizyonlara bağlı olduğunu aktaran Harb, "Gazze'deki insani kriz büyüyor. Filistin yönetiminin gerginliği artıracak adımlar atması halinde sosyal kriz daha da büyür, patlama noktasına gelir." değerlendirmesinde bulundu.

Harb, iki hareketin görüşmelere başlamasının en azından "ulusal birlik hükümetinin kurulması, elektrik sorununun çözülmesi ve Filistin yönetiminin Gazze'deki sınır kapılarının kontrolünü ele alması" şeklinde sonuçlanabileceğini söyledi.

Hamas, "ayrılığın bitirilmesi, boyun eğdirerek olmayacak" mesajı veriyor

Siyasi analist Mustafa İbrahim de Hamas'ın, Fetih ile toplantı için "Abbas'ın maaşlardaki kesinti kararından vazgeçmesi, Gazze'deki elektrik santrali için vergi alınmaması ve görüşmelere tüm Filistinli grupların katılması" gibi şartlar öne sürmesinin, "ayrılığın bitirilmesi, boyun eğdirerek olmayacak" şeklinde bir mesaj taşıdığını söyledi.

"Ayrılığın bitirilmesi ve ulusal birliğin sağlanması, uzlaşı ile olmalıdır." diyen İbrahim, Filistin ulusal projesine yeniden hayat kazandırabilmek için her iki tarafın da bazı tavizler vermesi gerektiğini dile getirdi.

Mahmud Abbas'ın "birliğin sağlanması" gerekçesiyle Gazze'ye baskılarını artıracağı öngörüsünde bulunan İbrahim, "Uzlaşı için Hamas'a türlü baskı yolları var. Ancak bu baskı Gazze'deki insanlar ve sıkıntıları üzerinden yapılmamalı." ifadelerini kullandı.

Gerginliğin amacı, "siyasi hedeflere ulaşma"

Gazze'deki El-Ezher Üniversitesi Siyasal Bilgiler Öğretim Görevlisi Abdurabbu el-Anzi de Hamas ve Fetih arasındaki gerginliğin, "siyasi hedeflere ulaşma" amacı taşıdığını belirtti.

Hamas'ın Gazze'deki idarede Fetih ile görev dağılımı istediğini ifade eden Anzi, ortak görev dağılımının olmaması durumunda Fetih ile anlaşma yapmayı reddedebileceği görüşünü savundu.

İki hareketin ayrılığı bitirmek için getireceği çözüm önerilerinin önceki müzakerelerde sunduklarından farklı olmayacağını dile getiren Anzi, ayrılığı bitirmek üzere halihazırda yapılan girişimlerin öncekilere göre tek farkının, Abbas'ın yaptığı ve bölgedeki Arap ülkelerinin de üzerinde ittifak ettiği "Hamas'a baskı" şeklinde olduğunu kaydetti.

Abbas'ın Hamas'a baskı için maaş kesintileriyle yetinmeyeceğini, başka adımlar da atacağını ifade eden Anzi, Gazze idaresinde Hamas'a bazı imtiyazlar sunulması ve buna ilişkin bir Arap ülkesi ya da üçüncü bir Filistinli grup tarafından güvence verilmesi durumunda iki hareket arasındaki ayrılığın gerçekten bitebileceğini aktardı.

Filistin Uzlaşı Hükümeti, Hamas'a çağrıda bulunarak ayrılığın sona erdirilmesi için herhangi bir şart öne sürmeden Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın geçiş planına uyulmasını istemişti.

Gazze'deki Hamas Siyasi Büro Başkan Yardımcısı Halil el-Hayye, Abbas'ın Gazze Şeridi'ndeki memurların maaşlarında kesinti yapma kararından vazgeçmesi, Gazze'deki elektrik santralinin çalışması için gerekli yakıttan vergi alınmaması ve görüşmelere tüm Filistinli grupların katılması halinde Fetih heyeti ile bir araya gelebileceklerini söylemişti.

Gazze'deki Fetih Sözcüsü Fayiz Ebu Iyta ise Filistin Devlet Başkanı Abbas'ın görevlendirdiği 6 kişilik heyetin Hamas ile uzlaşı görüşmeleri yürütmek üzere yakında Gazze'ye geleceğini bildirmişti.