Haftanın Tarihine Bakış

Kıbrıs'ta "cumhuriyet" ilan edilmesine giden adım, Türkiye Başbakanı Adnan Menderes ve Yunanistan Başbakanı Konstantin Karamanlis arasında, 5-11 Şubat 1959'da Zürih Konferansı'nda varılan anlaşmayla atıldı.

Kıbrıs'ta gerginliğin artması üzerine Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ile Yunan Dışişleri Bakanı Averof, 18 Aralık 1958'de Paris'te yapılan NATO toplantısında ilk temasta bulundu. Daha sonra 5 Şubat'ta Menderes ve Karamanlis arasında Zürih'te yapılan görüşmelerde, Kıbrıs'ta bağımsız bir devlet kurulmasını öngören anlaşma imzalandı. Zürih Konferansı'nda alınan bu bağımsız Kıbrıs devleti kararı ve anayasa ilkeleri, İngiltere'nin de kabul şartı nedeniyle 11 Şubat'taki ortak bildiride yer almadı.

Zürih'ten sonra, ilki 1955'te yapılan Londra Konferansı'nın ikincisi toplandı. İngiltere Başbakanı Macmillan, Menderes ve Karamanlis'in yanı sıra Kıbrıs'taki toplum liderleri Dr. Fazıl Küçük ile Makarios'un da katıldığı görüşmelerde Zürih'te varılan anlaşmalar, İngiltere'yi ilgilendiren bazı hükümlerin eklenmesiyle 19 Şubatta kabul edildi.

Zürih ve İkinci Londra Konferanslarında kurulması öngörülen inceleme komisyonunun çalışmalarını tamamlamasının ardından da 16 Ağustos 1960'ta "Kıbrıs Cumhuriyeti" ilan edildi.

Belli başlı öteki olaylar

2 Şubat

1918- ABD, I. Dünya Savaşı'na girdi.

1928- Ankara Çimento Fabrikası açıldı.

1935- Kız Teknik Öğretmen Okulu kuruldu.

1938- Bursa'da Merinos Fabrikası, Atatürk tarafından açıldı.

1959- Hindistan'da Kongre Partisi liderliğine İndra Gandhi seçildi. İndra Gandhi Hindistan'da parlamenter sistemin kurucusu Cavaharlal Nehru'nun kızıydı.

1981- Türkiye'nin ilk kadın rektörü Prof. Dr. Ayşe Saffet Alpar öldü.

1990- Güney Afrika Devlet Başkanı de Klerk, Afrika Ulusal Kongresine konulan 30 yıllık yasağı kaldırdı.

1996- ABD'li aktör Gene Kelly öldü.

2004- Konya'nın Selçuklu ilçesinde 11 katlı Zümrüt Apartmanı yapım hatası nedeniyle çöktü; 92 kişi öldü.

2004- Türk belgesel sinema yönetmenlerinden Süha Arın vefat etti.

2013- Türkiye, 31.Uluslararası Vehdi Emre Grekoromen Güreş Turnuvası'nda 4 altın ve 3 bronz madalyayla birinci oldu. Rusya ikinciliği, Belarus da üçüncülüğü elde etti.

2014- Oscar ödüllü Amerikalı aktör ve yönetmen Philip Seymour Hoffman, New York'taki evinde ölü bulundu.

2015 - Mısır'da Kirdase'deki polis merkezine saldırmakla suçlanan darbe karşıtı 183 sanık hakkında idam kararı verildi.

3 Şubat

1468- Matbaayı bulan Johannes Gutenberg öldü.

1899- İlk tiyatro yazarlarımızdan Ali Bey öldü. Moliere'den uyarladığı "Ayyar Hamza" (1871) ünlü oyunlarındandı.

1928- Hutbe, İstanbul'da Türkçe okunmaya başlandı.

1931- Menemen Olayı hükümlülerinden 27 kişi idam edildi; idam mahkumlardan biri kaçtı.

1933- Ankara-İstanbul arasında ilk deneme uçuşu yapıldı.

1956- Besteci ve udi Şerif İçli 57 yaşında öldü.

1961- Besteci Sadettin Kaynak 66 yaşında vefat etti.

1966- Sovyet uzay aracı Luna-9 Ay'a indi, görüntü yolladı.

1969- El-Fetih örgütünün resmi sözcüsü Yaser Arafat, Filistin Kurtuluş Örgütü başkanlığına getirildi.

1981- Gro Harlem Brundtland, Norveç'in ilk kadın başbakanı oldu.

1984- Sağlık Bakanlığına bağlı tüm hastane ve doğum evlerinde kürtaja izin verildi.

2002- Afyonkarahisar'daki (merkezi Sultandağı) 6 büyüklüğünde depremde 43 kişi öldü, 318 kişi yaralandı.

2004- Azeri petrolünü Türkiye ve dünya pazarına ulaştıracak Bakü-Tiflis-Ceyhan Projesiyle ilgili kredi ve boru hattı geçişinde ev sahipliğiyle ilgili son anlaşmalar Bakü'de imzalandı.

2006- Mısır feribotu "El Salam 98" Kızıldeniz'de battı; bin kişi öldü.

2007- 1961 Anayasası'nı hazırlayan bilim adamlarından Prof. Dr. İsmet Giritli, İstanbul'da vefat etti.

2014- Ekvador'daki Tungurahua Yanardağı büyük patlamalarla faaliyete geçti. Yanardağın 4 kilometre yükseğe fırlattığı lavlar sonucu oluşan volkan külleri ülkedeki 24 kentin üçte birini kapladı.

2015 - BM'ye bağlı Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı, Hırvatistan ile Sırbistan arasında uzun yıllardır süren soykırım iddialarına ilişkin davada, Sırbistan'ın 1990'lı yıllarda Hırvatistan'da soykırım yapmadığına karar verdi.

4 Şubat

1902- Paris'te I. Jön Türk Kongresi yapıldı.

1923- Lozan Konferansı, Batılı baş delegelerin uzlaşmaz tutumları nedeniyle kesildi.

1945- İngiltere, Rusya ve ABD'nin bir araya geldiği Yalta Konferansı'nda, 1 Marta kadar Almanya ve Japonya'ya savaş ilan eden devletlerin San Francisco'da yapılacak konferansa katılmasına ve Birleşmiş Milletler'e kurucu üye olabilmelerine karar verildi.

1947- Hatay'da yer adlarının Türkçeleştirilmesi kararlaştırıldı.

1948- Valilik ve belediye başkanlığının ayrılmasına ilişkin kanun kabul edildi.

1964- 20-21 Mayıs olayları sanıklarından Talat Aydemir, Fethi Gürcan, Osman Deniz ve Erol Dinçer'in ölüm cezaları TBMM'de onaylandı.

1982- Yirmi iki il merkezinde bölge idare mahkemeleri kuruldu.

2000- Dışişleri Bakanı İsmail Cem, Yunanistan'a gitti. Cem, 40 yıl sonra Yunanistan'ı resmen ziyaret eden ilk Türk Dışişleri Bakanı oldu.

2010- İçişleri Bakanı Beşir Atalay, kamuoyunda EMASYA olarak bilinen protokolün yürürlükten kaldırıldığını açıkladı.

2013- İngiltere'nin Leicester kentinde bulunan iskeletin Kral 3. Richard'a ait olduğu ortaya çıktı. Leicester Üniversitesi'nden arkeologlar, bir otoparkın altında bulunan iskeletin 528 yıl önce ölen Kral 3. Richard'a ait olduğunu açıkladı.

2014- Fransa'da sosyalist hükümet, kilise ve sağcı sivil toplum örgütlerinin şiddetle karşı çıktığı eşcinsel evlilik ve evlat edinme hakkını da tanıyan aile politikasıyla ilgili yasa tasarısını geri çekti.

2015- Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın başbakanlığı sırasında çalışma ofisine "böcek" tabir edilen dinleme cihazı konulmasıyla ilgili 13 kişi hakkında açılan davada, Ankara 7. Ağır Ceza Mahkemesi, sanıklar Sedat Zavar, Serhat Demir, İlker Usta hakkında "kaçak" olmaları nedeniyle tutuklama kararı verdi.

5 Şubat

1877- Mithat Paşa sadrazamlıktan azledildi. (Mithat Paşa, daha sonra Taif zindanında boğduruldu.)

1924- Greenwich gözlemevi saat başı sinyallerini yayınlamaya başladı.

1936- Charlie Chaplin'in (Şarlo) son sessiz filmi Modern Zamanlar gösterime girdi.

1937- Anayasa'nın 2. Maddesi'nde yapılan değişiklikle altı ilke, Anayasa metnine girdi: "Türkiye Devleti Cumhuriyetçi, Milliyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve İnkılapçıdır. Resmi Dili Türkçedir. Makam Ankara şehridir."

1939- Uludağ'da ilk kez kayak yarışmaları yapıldı.

1959- Türkiye ve Yunanistan arasındaki "Kıbrıs" konulu görüşmeler Zürih'te başladı.

1960- Besteci Selahattin Pınar, 58 yaşında İstanbul'da öldü.

1975- ABD Kongresi'nin 11 Aralık 1974'te aldığı Türkiye'ye silah ambargosu kararı uygulanmaya başlandı.

1993- ANAP İstanbul Milletvekili Adnan Kahveci, eşi ve kızı, Bolu Gerede yakınlarında geçirdikleri trafik kazasında öldü; Kahveci'nin oğlu kazadan yaralı kurtuldu.

2006- Tarihçi, yazar Cemal Kutay, İstanbul'da yaşamını yitirdi.

2007- Amerikalı astronot Sunita Williams, Uluslararası Uzay İstasyonunun soğutma sistemini tamir etmek amacıyla yaptığı 22 saat 27 dakikalık uzay yürüyüşle "en uzun uzay yürüyüşünü yapan kadın" oldu.

2010- Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğine Büyükelçi Serdar Kılıç getirildi.

2013- Türkiye'nin NATO'dan talep ettiği Patriot Hava Savunma Sistemi'nin bir bölümünün Gaziantep'e nakli tamamlanarak, devreye alındı.

2013- 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın oğlu Ahmet Özal, babasına ait saç örneğini, Özal'ın ölümüne ilişkin soruşturmayı yürüten Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'na tutanak karşılığı teslim etti. Ahmet Özal, Adli Tıp Kurumu raporunda babasının "öldürüldüğünün yazıldığını" öne sürdü.

2014- BM tarafından hazırlanan rapor, Suriye'deki çocukların muhalif güçler tarafından savaştırıldığını, Suriye rejimi ve bağlı militanlar tarafından gözaltında "korkunç" işkencelere maruz bırakıldıklarını ve öldürüldüğünü belgeledi.

6 Şubat

1921- Ankara'da Hakimiyeti Milliye gazetesi günlük olarak çıkmaya başladı.

1953- TBMM, 8 Kasım 1877'de Aziziye Tabyası'nı kahramanca savunan Nene Hatun'a (Kırkköz) Vatani Hizmet Tertibi'nden maaş bağladı.

1959- Elektronik mühendisi Jack Kilby, modern elektronik sektörünün temelini oluşturan "mikroçip"in patentini aldı.

1980- Türkiye'nin Bern Büyükelçisi Doğan Türkmen uğradığı suikasttan yaralı olarak kurtuldu.

1988- Basın Konseyi kuruldu.

1992- İstanbul DGM Başsavcısı Yaşar Günaydın, silahlı saldırı sonucu öldürüldü.

2002- Türk siyasetinin duayenlerinden Osman Bölükbaşı, Ankara'da 89 yaşında vefat etti.

2012- Bursa'da yaşamını sürdüren tiyatro ve sinema oyuncusu Baykal Kent, tedavi gördüğü Bursa Devlet Hastanesi'nde 69 yaşında hayatını kaybetti.

2013- Sayısız oyun, ödül ve 1991 yılında layık görüldüğü devlet sanatçılığı unvanıyla 42 yıllık sanat yaşamını taçlandıran Macide Tanır, İstanbul'da tedavi gördüğü hastanede solunum yetmezliği nedeniyle 90 yaşında hayatını kaybetti.

7 Şubat

1640- Padişah Dördüncü Murat öldü. Sultan İbrahim padişah oldu.

1695- Padişah İkinci Ahmet öldü. 50 yaşında tahta çıkan ve dört yıl saltanatta kalan İkinci Ahmet'ten sonra, İkinci Mustafa tahta çıktı.

1914- Charlie Chaplin'in (Şarlo) ilk filmi "The Little Tramp" gösterildi.

1966- Kurtuluş Savaşı komutanlarından, Genelkurmay başkanlarından Orgeneral Abdurrahman Nafiz Gürman öldü.

1973- "Maraş" iline "Kahramanlık" unvanı verildi ve adı "Kahramanmaraş" oldu.

1984- ABD'li astronot Bruce McCandless, uzayda ilk kez serbest yürüyüş yaptı.

1992- Avrupa Topluluğu üyesi ülkeler arasında Avrupa Birliğini oluşturan Maastricht Antlaşması imzalandı.

1995- Uzay mekiği Discovery, Rus uzay istasyonu "Mir" ile tarihi buluşmasını gerçekleştirdi.

2006- FIFA Disiplin Kurulu, Türkiye-İsviçre maçı sonrası çıkan olaylar nedeniyle (A) Milli Takıma altı maç saha kapatma ve seyircisiz oynama ile 200 bin İsviçre Frangı para cezası verdi. Kurul, ayrıca futbolculardan Emre ve Alpay'ı altı, Serkan Balcı'yı iki maç, antrenör Mehmet Özdilek'i de bir yıl hak mahrumiyetiyle cezalandırdı. Daha sonra, Tahkim Kurulu, (A) Milli Takımın cezasını üç maç saha kapatma ve seyircisiz oynamaya, Emre'nin cezasını da dört maça indirdi.

2007- Bakü-Tiflis-Kars demiryolu projesinin uygulanmasına ilişkin anlaşma Tiflis'te imzalandı.

2011- Aden Körfezi açıklarındaki Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) deniz unsurlarının görev süresinin bir yıl daha uzatılmasını öngören Başbakanlık Tezkeresi, TBMM'de kabul edildi.

2011- Sudan Devlet Başkanı Ömer El Beşir, Güney Sudan'da kuzeyden ayrılma konusunda yapılan referandumun sonuçlarını resmen kabul ettiğini duyurdu.

2013- İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejad, İslam İşbirliği Teşkilatı toplantısına katılmak üzere gittiği Kahire'de Suriyeli bir gencin ayakkabılı saldırısına uğradı. Hz.Hüseyin Camisi'nde akşam ve yatsı namazlarını kıldıktan sonra halkla selamlaşan Ahmedinejad 'a Suriyeli bir genç ayakkabı fırlattı. Ayakkabı korumalara isabet etti, Suriyeli genç ise gözaltına alındı.

2014- 22. Kış Olimpiyat Oyunları (Soçi 2014), Rusya'nın Soçi kentinde düzenlendi. 23 Şubat'ta sona eren oyunlarda Türkiye, 6 sporcuyla mücadele etti.

2014- Tunus'ta yeni anayasanın kabulü törenle kutlandı. Tunus Ulusal Kurucu Meclisi'nde "Dünya Tunus'un yeni anayasasını kutluyor" adı altında düzenlenen törene Türkiye adına TBMM Başkanı Cemil Çiçek katıldı.

8 Şubat

1870- Kız öğretmen okulu Dar-ül Muallimat açıldı; sınavla 32 kız öğrenci alındı.

1921- "Antep" iline "Gazi" unvanı verildi.

1935- Milletvekili seçimlerinde, Türk kadını ilk kez seçme seçilme hakkını kullandı. Meclise 18 kadın milletvekili girdi.

1954- Gazeteci yazar Abidin Daver İstanbul'da öldü.

1963- Irak'ta, Abdüsselam Arif'in önderliğindeki "Baas"çı subaylar yönetimi ele geçirdi; Başbakan Kasım öldürüldü.

1978- İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Cerrahi Kliniğinin kurucusu Ordinaryüs Prof. Dr. Ahmet Kemal Atay, İsviçre'de öldü.

2001- Gazeteci-yazar Ahmet Kabaklı 77 yaşında hayata gözlerini yumdu.

2004- Türk pop müziği sanatçısı Cem Karaca vefat etti.

2013- Mars'ta çalışmalarını sürdüren gezginci robot Curiosity, gezegen yüzeyindeki ilk kaya delme işlemini başarıyla gerçekleştirdi.

2015 - Türk sanat müziğinin dev ismi Müzeyyen Senar, İzmir'de tedavi gördüğü hastanede, 97 yaşında hayatını kaybetti.