Haftanın Tarihine Bakış

İstiklal Marşı, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde 12 Mart 1921'de yapılan oturumda Türkiye'nin milli marşı olarak kabul edildi.

Kurtuluş Savaşı yıllarında, ordu tarafından bir İstiklal Marşı yazılması isteği gelmesi üzerine Maarif Vekaleti (Milli Eğitim Bakanlığı) 500 lira ödüllü bir yarışma açar. Bakanlık, yarışmaya gönderilen 724 şiirden 6 tanesini seçip, bastırdıktan sonra milletvekillerine dağıtır. Ancak bu şiirleri yeterli bulmayan dönemin Milli Eğitim Bakanı Hamdullah Suphi (Tanrıöver), yarışmaya para ödülü olduğu için katılmadığını öğrendiği Burdur Milletvekili Mehmet Akif'e (Ersoy), bir mektup yazarak yarışmaya katılmasını ister.

Meclisin 12 Mart 1921'de Başkanvekili İstanbul Milletvekili Dr. Adnan (Adıvar) Bey başkanlığında yaptığı toplantıda, bu yedi şiir ele alınır. Tartışmalardan sonra İstiklal Marşı olarak kabul edilen Mehmet Akif'in şiiri, Meclis kürsüsünden Bakan Hamdullah Suphi tarafından okunur.

Mehmet Akif ise para ödülünü almak istemez. Yarışmanın şartnamesi uyarınca almak zorunda olduğu belirtilince, Mehmet Akif, parayı "Darül Mesai" adlı bir yardım kurumuna bağışlar.

Marşın kabulünden sonra Maarif Vekaleti bu kez beste yarışması açar. 24 müzisyenin katıldığı yarışmanın sonuçlanması savaş yüzünden gecikir ve Bakanlık, 1924 yılında oluşturulan özel bir komisyonun, Ali Rıfat Çağatay'ın bestesini "İstiklal Marşı" olarak belirlediğini duyurur. Ancak, Çağatay'ın bestesinin Türk müziğinin etkisi altında olduğu gerekçesiyle 1930 yılında alınan karar uyarınca Osman Zeki Üngör'ün bestesi "İstiklal Marşı" olarak benimsenir.

-Belli başlı öteki olaylar

10 Mart

1876- Graham Bell ile yardımcısı Watson, ilk telefon görüşmesini yaptı.

1910- Hollywood'da çekilen ilk film "In Old California" gösterime girdi.

1919- Çin'de kölelik resmen kaldırıldı.

1920- Yunanistan Başbakanı Venizelos'un da katıldığı toplantıda İstanbul'un resmi işgaline ve Kuvayı milliye öncülerinin tutuklanmasına karar verildi.

1938- Ankara Radyosu'nda radyofonik konserlere, Bizet'in Carmen operasıyla başlandı.

1947- Dört büyükler, Almanya'nın geleceğini tartışmak için Moskova'da toplandı.

1952- Küba'da General Fulgencio Batista, Devlet Başkanı Carlos Socarras'ı devirerek yerini aldı.

1956- Başpiskopos Makarios'un, 9 Mart günü sınır dışı edilmesinden sonra Kıbrıs'ta ayaklanmalar başladı.

1963- Saatli Maarif takvimlerinin kurucusu Naci Kasım 79 yaşında vefat etti.

1969- ABD'li siyahi lider Martin Luther King'in katili James Earl Ray, 99 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı.

1972- TBMM, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkındaki idam kararlarını 53 ret, 6 çekimser, 238 kabul oyuyla onayladı.

1974- Cumhuriyet'in 50. Yılı'nı Kutlama Komitesince İstanbul'un Karaköy Meydanı'na dikilen "Güzel İstanbul" adlı kadın heykeli, "müstehcen" olduğu iddiasıyla bazı kesimlerin tepki göstermesine yol açtı.

1988- Zorunlu Tasarruf Yasası çıktı.

1989- Avrupa Kulüpler Kupası'nda finale yükselen ilk Türk basketbol takımı Efes Pilsen, Yunanistan'ın Aris takımına yenilerek ikinci oldu.

1993- Gazeteci Emil Galip Sandalcı 71 yaşında öldü.

1998- Gazeteciler Federasyonu kuruldu.

1999- Şair, deneme yazarı Salah Birsel vefat etti.

2000- Diyarbakır 1 Numaralı DGM, kapatılan RP'nin Genel Başkanı Necmettin Erbakan'ı "halkı ırk ve din farklılığı gözeterek, kin ve düşmanlığa açıkça tahrik ettiği" gerekçesiyle 1 yıl hapisle cezalandırdı.

2003- Erman Filmin kurucusu Hürrem Erman 90 yaşında öldü.

2004- Yargıtay 1. Ceza Dairesi, 7 TİP'li öğrenciyi öldürdüğü için 7 kez idam cezasına çarptırılan Haluk Kırcı'nın cezasının, 48 ayı hücrede olmak üzere müebbet ağır hapis cezasına dönüştürülmesine ilişkin kararı onadı.

2007- Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesi, Diyarbakır Emniyet Müdürü Ali Gaffar Okkan ve 5 polis memurunun öldürülmesine ilişkin davada 5 sanıktan birini müebbet, 3 sanığı ise toplam 19 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırdı; 1 sanık beraat etti.

2009- Yüksek Hızlı Tren'in ilk seferi Ankara-Eskişehir hattında yapıldı. YHT'nin işletmeye alınış töreni ise 13 Martta düzenlendi.

2013- Almanya'da Stuttgart yakınlarında bulunan Backnang kentindeki bir apartmanda sabaha karşı çıkan yangında 8 Türk vatandaşı yaşamını yitirdi.

2013- Voleybol Kadınlar CEV Şampiyonlar Ligi Dörtlü Finali'nde Azerbaycan'ın Rabita Bakü takımını 3-0 yenen Vakıfbank, tarihinde ikinci kez şampiyonluğa ulaştı.

2013- Tiyatro ve sinema sanatçısı Metin Serezli, 79 yaşında İstanbul'da hayatını kaybetti.

2014- Yurt içi altyapı kullanılarak tasarlanan "Mızrak-U" ilk testinde hedefi başarıyla vurdu.

11 Mart

1938- Avusturya Şansölyesi Schuschnigg istifa etti; yerine gelen Nazi yanlısı Seyss-Inquart'ın daveti üzerine Alman birlikleri Avusturya'ya girdi.

1941- İngiltere'nin Sofya Elçisi Rendell'a, İstanbul'da, Pera Palas Oteli'nde suikast girişiminde bulunuldu. Olayda dört kişi öldü, Rendell kurtuldu.

1947- Türkiye, Uluslararası İskan ve Kalkınma Bankası (Dünya Bankası) ve Uluslararası Para Fonu (IMF) örgütüne katıldı.

1949- İsrail ve Ürdün, Rodos'ta ateşkes antlaşması imzaladı.

1958- Türkiye "Mısır, Suriye ve Yemen" devletlerinin oluşturduğu Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni tanıdı.

1967- Gazeteci Yusuf Ziya Ortaç 72 yaşında öldü.

1968- İstanbul Belediye Başkanı Haşim İşçan, beyin kanaması sonucu 70 yaşında vefat etti.

1969- Besteci Sadi Işılay 70 yaşında hayata gözlerini yumdu.

1976- Eski ABD Başkanı Richard Nixon, Şili'deki seçimler sırasında Salvador Allende'nin seçilmesini önlemek için CIA'ya emir verdiğini itiraf etti.

1980- Gazeteci yazar Zekeriya Sertel 88 yaşında Paris'te öldü.

1983- İki Ermeni teröristin silahlı saldırısında yaralanan Türkiye'nin Belgrad Büyükelçisi Galip Balkar yaşamını yitirdi.

1985- Konstantin Çernenko'nun 10 Mart'taki ölümünün ardından Mihail Gorbaçov, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreterliğine getirildi.

1988- Montajının tamamı Türkiye'de yapılan ilk F-16, Hava Kuvvetlerine teslim edildi.

1990- Litvanya, tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti.

1993- Türkiye'nin Hamburg Din Ataşesi Ali Mangaoğlu, Alman Polisi tarafından vurularak öldürüldü.

2010- Cumhuriyet Gazetesi karikatüristi Turhan Selçuk, 88 yaşında İstanbul'da vefat etti.

2011- Japonya'da merkez üssü Sendai olan 8.9 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Deprem ve neden olduğu tsunami felaketinde 13 bin 400 kişi öldü, 14 bin 800'den fazla kişi ise kayboldu. Deprem nedeniyle Onagawa Nükleer Santrali'nde yangın çıktı, Fukuşima'da bir reaktör patladı, bölgedeki halk tahliye edildi.

2013- İsveç'i ziyaret eden Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'e, Kral Carl XVI. Gustaf tarafından İsveç'in yabancı devlet ve hükümet başkanlarına verilen en üst düzey nişanı olan "Serafim Nişanı" takdim edildi. Cumhurbaşkanı Gül de Kral'a Türkiye'nin "Devlet Nişanı"nı verdi.

12 Mart

1918- Erzurum düşman işgalinden kurtuldu.

1921- Burdur Milletvekili Mehmet Akif Ersoy'un yazdığı "İstiklal Marşı", milletvekillerince ayakta dinlenildi ve TBMM'de "Ulusal Marş" olarak kabul edildi.

1921- Londra Konferansı sona erdi. İtilaf Devletleri barış önerdi.

1925- Çinli lider Sun Yat Sen öldü, yerine General Çan Kay Şek getirildi.

1930- Hindistan'da Mahatma Gandi, tuz üretimindeki hükümet tekeline karşı çıkmak amacıyla Ahmetabat'tan 300 millik denize doğru yürüyüşe başladı.

1933- Türk Dili Tetkik Cemiyetince eski sözcüklere Türkçe karşılık bulmak için "Dil Anketi" başlatıldı.

1935- Tarihçi Yusuf Akçura öldü.

1947- ABD Başkanı Harry Truman, Kongre'den Sovyetler Birliği'nin baskısı altında bulunan Türkiye ve Yunanistan'a toplam 400 milyon dolarlık bir yardımda bulunulması ve bu devletlerin sivil ve askeri personeline ABD'de eğitim verilmesi için yetki istedi.

1971- Silahlı Kuvvetler, "12 Mart Muhtırası"nı verdi. Başbakan Süleyman Demirel, bu gelişme üzerine istifa etti.

1979- Pakistan ve İran, CENTO'dan çekileceklerini açıkladı.

1985- Türkiye'nin Ottawa Büyükelçiliği'ne Ermeni teröristler saldırı düzenledi. Kanadalı polisi öldüren teröristler, elçilikte 11 kişiyi rehin aldı. Büyükelçi Coşkun Kırca, pencereden atlayarak kurtulabildi.

1985- Sovyetler Birliği ile ABD arasında, Cenevre'de Stratejik Nükleer Kuvvetler, Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler, Uzay ve Savunma sistemleri ile İlgili Yeni Silahların Kontrolü Görüşmeleri başladı.

1995- Bir taksiyi gasp eden teröristler, Gazi Mahallesi'nde Alevilere ait olduğu bildirilen üç kahvehaneyi gece otomatik silahlarla taradı; bir kişi öldü. 20 kişi yaralandı. 14 Martta Gaziosmanpaşa'da çıkan olaylarda 96 iş yeri tahrip edildi, 13 araç yakıldı.

1998- Komedi oyuncusu Ali Sururi İzmir'de öldü.

1999- Çek Cumhuriyeti, Polonya ve Macaristan, NATO'ya katıldı.

2000- Papa II. John Paul, "kilise"nin geçmişte Yahudilere, muhaliflere, kadınlara ve yerlilere karşı işlediği günahlardan ötürü af diledi.

2004- Atatürk, İsmet İnönü ve Celal Bayar'ın özel kalem müdürlüğünü yapan Haldun Derin 92 yaşında vefat etti.

13 Mart

1781- Alman kökenli İngiliz astronom William Hershel, Uranüs gezegenini keşfetti.

1893- Tanzimat dönemi yazar ve şairi Muallim Naci, İstanbul'da öldü.

1899- Atatürk, "1283" yaka numarasıyla Harp Okulunun piyade sınıfına yazıldı.

1919- Kazım Karabekir, Erzurum'da 15. Kolordu Komutanlığına atandı.

1923- Mustafa Kemal, Adana'dan başlayan bir geziye çıktı.

1926- Mustafa Kemal Paşa'nın Falih Rıfkı (Atay) ve Mahmut (Soydan) beylere anlattığı hayat hikayesi ve hatıralarının kısaltılmış şekli, Milliyet gazetesinde yayımlandı.

1952- Gazeteci, yazar Ömer Rıza Doğru, İstanbul'da öldü.

1955- Fenerbahçe-Galatasaray futbol maçında taraftarlar tribünde birbirine girdi, bir kişi öldü.

1970- Dublaj sanatçısı ve yazar Adalet Cimcoz 60 yaşında İstanbul'da öldü.

1983- Beylerbeyi'nde restorasyonu süren tarihi İsmail Hakkı Efendi Yalısı, gece çıkan yangında kül oldu. Yalının yanındaki 205 yıllık Beylerbeyi Camisi'nin kubbesi de tamamen hasar gördü.

1992- Erzincan'da 6,8 şiddetindeki depremde 653 kişi öldü.

1994- İstanbul Boğazı'nda 2 Rum gemisinin çarpışmasında yangın çıktı. 15 denizcinin öldüğü, 17 denizcinin kaybolduğu kaza sonucu denize yayılan petrol, çevre kirliliğine yol açtı.

1996- Efes Pilsen basketbol takımı, Avrupa Koraç Kupası'nı kazandı.

2003- Anayasa Mahkemesi HADEP'i kapattı.

2003- 1998 yılından bu yana tadilat gören Etnografya Müzesi yeniden açıldı.

2008- Eski MHP İstanbul Milletvekili Mehmet Gül, iş gezisi için gittiği Ukrayna'nın başkenti Kiev'de vefat etti.

2010- Fransız şarkıcı Jean Ferrat öldü.

2012-  Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi, Sivas'ta 2 Temmuz 1993'te Madımak Oteli'nin yakılması ve 37 kişinin ölümüne ilişkin ana davadan dosyaları ayrılan 7 sanık hakkındaki davanın, 2 sanık yönünden ölmeleri, 5 sanık yönünden ise zaman aşımı nedeniyle düşürülmesine karar verdi.

2013- Vatikan'da papalık seçiminin ikinci gününde Arjantinli Kardinal Bergoglio, Katolik dünyasının yeni lideri seçildi.

14 Mart

1827- TIP BAYRAMI: II. Mahmut döneminde, Hekimbaşı Mustafa Behçet'in önerisiyle ilk cerrahhanenin, Şehzadebaşı'ndaki Tulumbacıbaşı Konağı'nda "Tıphane-i Amire ve Cerrahhane-i Amire" adıyla kurulması, daha sonra "Tıp Bayramı" olarak kutlanmaya başlandı.

1879- Fizik bilgini Albert Einstein, Ulm'da doğdu.

1919- Yunanlıların, İzmir'e çıkarma planı, İngiltere Başbakanı Lloyd George, Fransa Başbakanı Clemenceau, İtalya Başbakanı Orlando ve ABD Başkanı Wilson tarafından kabul edildi.

1935- İstanbul Belediye Meclisi, Darülaceze'nin adını Düşkünler Evi olarak değiştirdi.

1939- Hatay Meclisi, Türk Lirası'nı resmi para olarak kabul etti.

1953- Sovyetler Birliği Komünist Partisi 1. Sekreteri Stalin'in ölümü üzerine yerine getirilen Malenkov, görevini 8 gün sonra Kruşçev'e devretti.

1955- Besteci, kanto sanatçısı Şamran Hanım (Kelelciyan) 85 yaşında öldü.

1964- BM Güvenlik Konseyi, Barış Gücü'nün Kıbrıs'a gitmesini kararlaştırdı.

1977- Ressam Hikmet Onat 95 yaşında İstanbul'da öldü.

1978- Tiyatro ve sinema oyuncusu Aziz Basmacı İstanbul'da öldü.

1980- ABD Hava Kuvvetleri'ne ait C-130 tipi askeri nakliye uçağı, İncirlik Hava Üssü'ne iniş yaparken düştü. 18 ABD askeri öldü.

1983- Devlet Güvenlik Mahkemelerinin kurulmasını öngören yasa tasarısı, Danışma Meclisinde kabul edildi.

2000- Greenpeace, yıllardır çevre kirliliği konusunda mücadele ettiği uluslararası kuruluşlardan Shell petrol şirketine ortak oldu.

2003- Türkiye Cumhuriyeti'nin 59. Hükümeti Siirt Milletvekili Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında kuruldu.

2008- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya, "laikliğe aykırı fiillerin odağı haline geldiği" iddiasıyla AK Parti'nin kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi'nde dava açtı.

2011- Türkiye'nin ilk haber spikerlerinden Jülide Gülizar, Ankara'da tedavi gördüğü hastanede 82 yaşında vefat etti.

2013- Çin'de 12 gün süren 12'nci Ulusal Halk Kongresi'nde Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri ve Devlet Başkanı Yardımcısı Şi Cinping ülkenin yeni devlet başkanı, Başbakan Yardımcısı Li Kıçiang ise başbakan seçildi.

2013- Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (Cern) bilim adamları, parçacıklara kütlelerini verdiği düşünülen ve "Higgs Bozonu" adı verilen atomaltı parçacığının varlığından artık emin olduklarını açıkladı.

15 Mart

1921- Son Osmanlı sadrazamlarından, İttihat ve Terakki liderlerinden Talat Paşa, suikasta kurban gitti. Berlin'de, sokakta bir Ermeni'nin arkasından kurşunladığı Talat Paşa, 1 Eylül 1874'te Edirne'de doğmuştu.

1933- Almanya'da Hitler, Üçüncü Reich'ı ilan etti.

1938- Sovyetler Birliği'nde olağanüstü mahkemede ölüm cezasına çarptırılan, aralarında Ekim Devrimi'nin önderlerinden Nikolay Buharin'in de bulunduğu 18 kişinin cezaları infaz edildi.

1955- Tiyatro sanatçısı Muammer Karaca'nın yaptırdığı "Karaca Tiyatrosu", İstanbul'da açıldı.

1961- Turkish Daily News kuruldu.

1964- Sinema yıldızı Elizabeth Taylor ile aktör Richard Burton evlendi.

1971- Gazeteci, oyun yazarı Cevat Fehmi Başkut öldü. "Buzlar Çözülmeden", "Paydos" oyunlarıyla tanınan Başkut, 1905'te Edirne'de doğmuştu.

1981- Varlık Yayınlarının kurucusu, şair Yaşar Nabi Nayır 73 yaşında İstanbul'da öldü. Nayır, "Yedi Meşaleciler" olarak adlandırılan şairlerdendi.

1983- Maliye Bakanlığı, Hisarbank ve İstanbul Bankasına el koydu.

1996- Aydın Menderes, Afyon'un Sandıklı ilçesinde geçirdiği trafik kazası sonucunda felç oldu.

2001- İktisat Bankası'na el konuldu.

2001- İstanbul-Moskova seferini yapan Tupolev-154 tipi uçak, Atatürk Havalimanı'ndan kalkışından kısa süre sonra Çeçen korsanlarca kaçırıldı. Medine'ye indirilen uçağa Suudi antiterör timlerince düzenlenen operasyonda, Türk yolcu Gürsel Kambal, Rus Hostes Yuria Fomina ve bir korsan öldü.

2002- GAP'ın sulama tünellerinden T2 de faaliyete geçti.

2006- Kara Kuvvetleri Komutanlığı birlik sembolü değişti. Genelkurmay Başkanlığı, vatandaşların da görüşlerine başvurarak, Kara Kuvvetleri Komutanlığının yeni birlik sembolünde Atatürk'ün Kocatepe sırtlarında resmedildiği figürün yer almasına karar verdi.

2012- Türkiye, Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi'ni ilk imzalayan ve ilk onaylayan ülke olarak onay belgesini Avrupa Konseyi'ne sundu.

16 Mart

1920- İtilaf Devletleri, İstanbul'u işgal etti.

1921- Sovyetler Birliği, Ankara Hükümetini resmen tanıdı; Moskova Antlaşması imzalandı.

1929- Tuluatçı Kel Hasan Efendi 55 yaşında İstanbul'da öldü.

1939- Ses sanatçısı Eftelya Hanım (Denizkızı) İstanbul'da vefat etti.

1940- Nobel Ödülü'nü kazanan ilk kadın yazar Selma Lagerlöf 82 yaşında öldü.

1956- Keman sanatçısı Suna Kan, İtalya'da ödül aldı. Gazeteler, "Paganini sağ olsaydı, Suna Kan'ı alnından öperdi" diye yazdı.

1964- TBMM'de gizli yapılan olağanüstü toplantıda, hükümete gerektiğinde Kıbrıs'a müdahale yetkisi verildi.

1965- Zeki Müren'in başrolde olduğu Çay ve Sempati oyununun, Arena Tiyatrosu'nda sahnelenmesine başlandı.

1966- Yazar Emin Türk Eliçin 60 yaşında öldü.

1969- Türkan Şoray, ücretini 60 bin liradan 75 bin liraya çıkardı. Böylece Türk sinemasının en pahalı oyuncusu oldu.

1971- Deniz Gezmiş ve Yusuf Aslan, Sivas'a bağlı Gemerek'te jandarmayla girdikleri çatışma sonunda yakalandı.

1972- Cumhuriyet Senatosu; Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkındaki idam kararını onayladı.

1978- İstanbul Üniversitesinden çıkan öğrenci grubuna bomba atıldı; 7 öğrenci öldü. Silahlı kişilerce gruba ateş açıldı; çok sayıda kişi yaralandı.

1978- İtalya'da eski başbakanlardan Aldo Moro, terör örgütü Kızıl Tugaylarca kaçırıldı.

1994- TBMM tarafından dokunulmazlıkları kaldırıldıktan sonra gözaltına alınan 5'i DEP'li 6 milletvekili, TCK'nin 125. Maddesi'ne muhalefet ettikleri gerekçesiyle DGM'ye sevk edildi. Vatana ihanetle suçlanan milletvekilleri, 17 Martta tutuklanarak cezaevine konuldu.

1998- Halkbilim araştırmacısı Pertev Naili Boratav, Paris'te öldü.

1999- Kosova'daki Sırp güçlerine karşı, yetmiş gün sürecek hava harekatı başlatıldı.

2004- TTK'nin Karadon maden ocağındaki grizu patlamasında sekiz Çinli işçiden beşi öldü, üçü yaralandı.

2012- Afganistan'da NATO'ya bağlı Uluslararası Güvenlik Destek Gücü (ISAF) bünyesinde Kabil Bölge Komutanlığı'nda görevli Türk askerlerini taşıyan helikopterin düşmesi sonucu 12 asker şehit oldu.

2014-  Bakü'de düzenlenen Voleybol'da DenizBank Kadınlar CEV Şampiyonlar Ligi Dörtlü Finali'nde Vakıfbank ikinci oldu, Eczacıbaşı VitrA, organizasyonu dördüncü tamamladı.