Haftanın tarihine bakış

Türkiye'nin bağımsız ve egemen bir devlet olarak tanınmasını sağlayan Lozan Barış Antlaşması, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) 23 Ağustos 1923'te onaylandı.

Lozan Barış Antlaşması, 1. Dünya Savaşı sonucunda 24 Temmuz 1923'te, İsviçre'nin Lozan şehrinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi temsilcileriyle Birleşik Krallık, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika ve Yugoslavya temsilcileri tarafından, Leman Gölü kıyısındaki Beau-Rivage Palace'ta imzalandı. Anlaşma 23 Ağustos 1923'te, II. TBMM tarafından onaylanarak yürürlüğe girdi.

Lozan Barış Antlaşması'nın ön sözünde yer alan "devletlerin istiklal ve hakimiyetine saygı gösterilmesi prensibi", yeni Türkiye'nin I. Dünya Savaşı galipleri ile eşit şartlar altında, Lozan'da siyasi bir mücadeleye giriştiğini gösteren hüküm olarak yer aldı. 143 madde, bir ön söz ve 4 bölümden oluşan Lozan Barış Antlaşması, Türk istiklal ve hakimiyetinin tanınması bakımından önem arz eden antlaşma olarak kabul edildi.

26 Ağustos 1922'de Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın sabaha karşı verdiği emirle Kurtuluş Savaşı'nın önemli safhası Büyük Taarruz başladı.

Belli başlı öteki olaylar:

21 Ağustos

1651- İstanbul halkı ve esnafı, Yeniçeri ağalarına isyan etti, bütün çarşılar kapandı.

1911- Leonardo da Vinci'nin "Mona Lisa" adlı ünlü tablosu Louvre Müzesi'nden çalındı. Tablo, iki yıl sonra Floransa'da bulundu.

1944- Son Osmanlı Halifesi Abdülmecid, Paris'te hayatını kaybetti.

1959- İstanbul'da yeniden düzenlenen "Askeri Müze" halka açıldı.

1960- Çanakkale Anıtı törenle açıldı.

1991- Sovyetler Birliği'nde darbeyle görevinden alınan Mihail Gorbaçov, iki gün aradan sonra görevinin başında olduğunu açıkladı.

2011- Türkiye, Ankara'da düzenlenen Dünya Yıldız Kızlar Voleybol Şampiyonası finalinde Çin'i 3-0 yenerek, şampiyon oldu.

2012- Somali'de 21 yıl sonra ilk meclis oluşturuldu.

2013- Wikileaks'in internet sitesinde yayımlanan ABD ordusuna ait gizli bilgileri sızdırmak suçlamasıyla askeri mahkemede yargılanan er Bradley Manning, 35 yıla mahkum edildi.

2020- Türkiye tarihinin en büyük doğal gaz keşfi Karadeniz'de gerçekleştirildi. Fatih Sondaj Gemisi Tuna-1 kuyusunda 320 milyar metreküp doğal gaz rezervi bulundu.

22 Ağustos

1703- Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküş dönemi padişahlarından II. Mustafa tahttan indirildi.

1910- Japonya, işgal ettiği Kore'yi topraklarına kattı.

1935- Türk Tarihi Tetkik Cemiyetince ilk arkeoloji kazısı, Çorum Alacahöyük'te başlatıldı.

1946- Türkiye, Sovyet Rusya'nın Boğazlar'ın savunmasına katılma isteğini reddetti.

1965- Sadun Boro, eşi Odo ve kızı Deniz, "Kısmet" teknesiyle İstanbul Limanı'ndan 2 yıl 10 gün sürecek dünya turu başlattı.

1972- Ozan ve gazeteci Orhan Seyfi Orhon, 82 yaşında hayata veda etti.

1974- Kıbrıs'ta Rumların rehin aldığı 13 Türk gazeteciden 11'i serbest bırakıldı. Adem Yavuz ve Ergin Konuksever'in hastanede olduğu açıklandı. Ancak yaralı olan Adem Yavuz, Adana'da Tıp Fakültesi Numune Hastanesinde 26 Ağustos'ta hayatını kaybetti.

1985- Şair Turgut Uyar 58 yaşında vefat etti.

1986- Üçüncü Cumhurbaşkanı Celal Bayar, 80 yılı siyasi mücadeleyle geçen yaşamına, İstanbul'da 103 yaşında veda etti.

1993- Celal Bayar için doğum yeri olan Umurbey beldesinde yaptırılan anıt mezarı, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel açtı.

2000- Azerbaycan'ın eski Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey, tedavi gördüğü Ankara'da hayatını kaybetti.

2012- Rusya'nın Dünya Ticaret Örgütü üyeliği resmen başladı.

2013- ABD'nin iki müttefiki Japonya ve Güney Kore, ilk kez birlikte hava tatbikatına katıldı.

2015 - Milli boksör Busenaz Sürmeneli, kadınlar 75 kiloda Avrupa Gençler Şampiyonu oldu.

2022- Gökbilimciler tarafından yürütülen bir çalışmada, bu zamana kadar gözlemlenen en büyük kara delik jeti keşfedildi.

23 Ağustos

634- Dört halifeden ilki Hazreti Ebubekir vefat etti.

1514- Yavuz Sultan Selim (I. Selim) komutasındaki Osmanlı ordusu, Çaldıran'da Şah İsmail'in ordusunu yendi.

1703- Sultan II. Mustafa'nın yerine kardeşi Şehzade Ahmet (III. Ahmet) tahta çıkarıldı.

1921- Yunan ordusu taarruza geçti ve Sakarya Meydan Savaşı başladı.

1923- Lozan Barış Antlaşması, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde onaylandı.

1925- Mustafa Kemal, elinde bir "Panama şapka" ile çıktığı Kastamonu gezisi sırasında "Şapka ve Kıyafet Devrimi'ni" başlattı.

1939- Tekirdağ şarap fabrikası hizmete girdi.

1955- İngiltere'ye Kıbrıs için ilk nota verildi.

1988- Şanlıurfa Havaalanı hizmete açıldı.

2002- Türk sinemasının emektarlarından Sami Hazinses, 77 yaşında Haydarpaşa Numune Hastanesinde vefat etti.

2011- Ankara-Konya hızlı tren hattı törenle açıldı.

2011- Futbol Federasyonu, Spor Toto Süper Lig'de 2011-2012 futbol sezonunda play-off sisteminin uygulanmasına karar verdi.

2015- 15. Dünya Atletizm Şampiyonası'nda Türkiye adına yarışan Küba asıllı Yasmani Copello, 48,46 saniyelik derecesiyle Türkiye rekoru kırarak Dünya Şampiyonası'nda erkekler 400 metre engellide finale yükselen ilk milli atlet oldu.

2018- Yönetmen, tiyatro, sinema, dizi oyuncusu ve seslendirme sanatçısı Toron Karacaoğlu, Balıkesir'in Edremit ilçesinde vefat etti.

24 Ağustos

MS 79- Pompei, Vezüv yanardağının lavları altında kaldı, 20 bin kişi öldü.

1516- Yavuz Sultan Selim (I. Selim), Mercidabık'ta Memlükleri yendi.

1572- Paris'te, St. Barthelemy Günü'nde IX. Charles, Protestanları hedef alan katliamın emrini verdi. Tarihçilerin tahminlerine göre yaklaşık 50 bin Protestan'ın öldüğü olay, tarihe "St. Barthelemy Katliamı" olarak geçti.

1851- Osmanlı Hükümeti, Palmer ve Goloschimid şirketleriyle sözleşme imzalayarak borç para aldı.

1899- Arjantinli şair ve yazar Jose Luis Borges doğdu.

1949- NATO Antlaşması yürürlüğe girdi.

1954- ABD Başkanı Eisenhower, Komünist Parti'yi yasa dışı ilan etti.

1958- Bursa yangınında, tarihi Kapalıçarşı dahil 2 bin ev ve dükkan zarar gördü.

1968- Fransa, Pasifik'teki hidrojen bombası deneyinin ardından "Nükleer Kulüp'ün" beşinci üyesi oldu.

1969- Metin Oktay'ın jübile maçında Fenerbahçe ile Galatasaray 1-1 berabere kaldı.

1991- Sovyetler Birliği'nde Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov, Komünist Parti'nin feshedilmesini istedi ve parti genel sekreterliğinden istifa etti. Aynı gün Estonya, Letonya ve Ukrayna bağımsızlığını ilan etti. Sovyetler Birliği'nin dağılma süreci başladı.

2007- Kainatın doğumuna ilişkin fizik kuramı olan "Büyük Patlama" fikrini geliştiren fizikçilerden Amerikalı Ralph Alpher, 86 yaşında öldü.

2008- Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te, Itek Air'e ait Boeing 737 tipi yolcu uçağı kalkıştan bir süre sonra teknik arıza nedeniyle düştü, 65 kişi hayatını kaybetti.

2011- Futbol Federasyonu, şike davasından dolayı Fenerbahçe Futbol Takımı'nın, 2011-2012 sezonunda Avrupa Şampiyonlar Ligi'ne katılamayacağını, yerine Trabzonspor'un dahil edilmesine karar verildiğini duyurdu.

2012- Yargıtay, "Molotofkokteyli silahtır" kararını onadı.

2015- 15. Dünya Atletizm Şampiyonası'nda altın madalya kazanan Jamaikalı Shelly-Ann Fraser-Pryce, kadınlar 100 metrede üç dünya şampiyonluğu elde eden ilk isim oldu.

2016- İtalya'da meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki depremde 292 kişi hayatını kaybetti.

2016- TSK Müşterek Özel Görev Kuvveti ve Koalisyon Hava Kuvvetleri tarafından Suriye'nin Halep kentine bağlı Cerablus bölgesinin terör örgütü DEAŞ'tan temizlenmesi amacıyla "Fırat Kalkanı" harekatı başlatıldı.

2017- İzmir'de yürütülen soruşturma kapsamında, FETÖ üyesi olduğu iddiasıyla tutuklu bulunan ABD uyruklu din adamı Andrew Craig Brunson, "devletin gizli kalması gereken bilgilerini siyasi veya askeri casusluk amacıyla temin etme", "Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni ortadan kaldırmaya teşebbüs etmek", "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'ni ortadan kaldırmaya teşebbüs etmek" ve "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçlarından da tutuklandı.

25 Ağustos

1481- Beyazıt'a yenilen Cem Sultan, Kahire'de törenle karşılandı.

1900- Felsefeci Nietzsche öldü.

1944- Fransız II. Zırhlı Tümeni Paris'e girdi. Kentteki Alman askerleri, Müttefikler'e teslim oldu.

1965- Türk Sinematek Derneği kuruldu.

1982- Edebiyat Araştırmacısı ve Tarihçi Prof. Dr. Abdülbaki Gölpınarlı, 82 yaşında öldü.

1992- Tiyatro ve sinema sanatçısı Nisa Serezli 64 yaşında vefat etti.

2000- UEFA Şampiyonu Galatasaray, Şampiyon Kulüpler Kupası Şampiyonu Real Madrid'i 2-1 yenerek Süper Kupa'yı kazandı.

2001- İş adamı Üzeyir Garih, Eyüp Sultan Mezarlığı'nda bıçaklanarak öldürüldü.

2012- Ay'a ilk ayak basan kişi olarak tüm dünyada tanınan astronot Neil Armstrong, 82 yaşında hayata veda etti.

2015- Türkiye, ABD'nin DEAŞ'a yönelik hava saldırıları için üslerini kullanmasına izin verdi.

2017- Olağanüstü Hal (OHAL) kapsamında Resmi Gazete'de yayımlanan 694 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Milli İstihbarat Teşkilatı, cumhurbaşkanına bağlandı.

2020- TFF Yönetim Kurulu, Süper Lig takımlarının yer alacağı B Takımlar Ligi'nin kurulmasını kararlaştırdı.

26 Ağustos

1071- Büyük Selçuklu hükümdarı Alparslan komutasındaki ordu, Bizans ordularını Malazgirt'te yendi. Malazgirt Zaferi ile Anadolu'nun kapıları Türklere açıldı.

1920- ABD'de kadınlar ilk kez oy kullandı.

1922- Büyük Taarruz (Başkumandanlık Meydan Muharebesi) başladı.

1924- Türkiye İş Bankası kuruldu. İlk genel müdürü eski İktisat Vekili, Mübadele İmar ve İskan Bakanlığından ayrılan Celal (Bayar) Bey oldu. Türkiye İş Bankasının kuruluş sermayesi 1 milyon liraydı.

1932- İzmir Fuarı açıldı.

1932- Türkiye'de ilk kez yapılan Büyükdere'deki yüzme yarışlarında İstanbul ekibi birinci oldu.

1936- İngiltere, Süveyş Kanalı dışında, Mısır'a bağımsızlığını verdi.

1936- İlk sesli televizyon gösterimi BBC kanalından yapıldı.

1957- Transistörlü radyo piyasaya sürüldü. 1927'de yalnızca yedi olan radyo alıcısı sayısı 1950'lerde 300 bini aştı.

1972- Atlantik Okyanusu'nu uçakla geçen ilk pilot Charles Lindbergh öldü.

1986- Kamerun'da volkanik gölden çıkan karbondioksit ve hidrojen gazlarının karışımı sonucu 1500 kişi hayatını kaybetti.

1991- İstinye Tersanesi kapatıldı.

1997- Türkiye'nin ilk kadın seramik sanatçısı Füreya Koral 87 yaşında öldü.

2002- Anıtkabir'de yeniden oluşturulan "Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi" Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından açıldı.

2015- 15. Dünya Atletizm Şampiyonası'nda Türkiye'yi temsil eden Ramil Guliyev, dünya şampiyonasında erkekler 200 metrede finale yükselen ilk Türk atlet oldu.

2015- Güney Sudan Hükümeti, iç savaşı sona erdiren barış anlaşmasını imzaladı.

2016- İstanbul Boğazı'na inşa edilen "dünyanın en geniş köprüsü" Yavuz Sultan Selim Köprüsü, dünyadan çok sayıda liderin katılımıyla hizmete açıldı.

2016- Şırnak'ın Cizre ilçesinde polis kontrol noktasına PKK'lı teröristlerce bomba yüklü araçla yapılan saldırıda 11 polis şehit oldu, 78 kişi yaralandı.

2016- Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının yürüttüğü, CHP Antalya Milletvekili Deniz Baykal ve bazı eski MHP milletvekillerine ait olduğu öne sürülen görüntülerle ilgili soruşturma kapsamında, FETÖ elebaşı Fetullah Gülen'in de arasında bulunduğu 96 kişinin mal varlıklarına tedbir konuldu.

2017 - Türkiye Erkek Sualtı Hokeyi Milli Takımı, Avrupa Şampiyonu oldu.

2018 - Katolik Kilisesi'nin ruhani lideri Papa Franciscus, Katolik din adamlarının karıştığı cinsel istismar skandalları için özür diledi.

2020 - ABD yönetimi, Güney Çin Denizi'nde devam eden inşaat çalışmaları ve askeri eylemlere destek sağladıkları gerekçesiyle Çinli 24 şirketi ve bazı Çin vatandaşlarını yaptırım listesine aldı.

2021- Bağımsız İstanbul Milletvekili Ümit Özdağ'ın başkanlığındaki Zafer Partisi'nin kuruluş dilekçesi İçişleri Bakanlığına sunuldu.

27 Ağustos

598- Hazreti Ali doğdu.

1389- I. Murat, Sırp güçlerine karşı Kosova Meydan Muharebesi'ni kazandı. Murat Hüdavendigar, zaferden sonra savaş alanını incelerken yaralı Sırp Miloş Obiliç'in hançer darbesiyle şehit düştü.

1783- Mongolfier Kardeşler, hidrojen gazıyla doldurdukları ilk balonu uçurdu.

1922- Türk ordusu, Yunan işgalindeki Afyonkarahisar'ı kurtardı.

1925- Mustafa Kemal Paşa, sivil elbisesi ve "Panama şapka" ile İnebolu Türkocağı'nda ünlü "şapka nutkunu" verdi. "Şapka giyilmesine ilişkin kanun" 25 Kasım 1925'te kabul edildi.

1927- Mustafa Kemal Paşa'ya suikast hazırlamak üzere Sisam'dan Anadolu'ya geçen Hacı Sami ölü, arkadaşları yaralı ele geçirildi.

1947- Cezayir, Fransa'dan bağımsızlığını istedi.

1950- BBC kanalı, ilk deniz aşırı yayınını Fransa'ya yaptı.

1958- İlk stereo plaklar piyasaya çıktı.

1964- Türkiye'deki ilk Amerika aleyhtarı gösteri, ABD'nin Kıbrıs konusundaki tutumu nedeniyle Ankara'da yapıldı.

1975- İlk maçını işgal ordularına karşı oynayan Fenerbahçeli futbolcu ve eski kulüp başkanı Dr. İsmet Uluğ öldü.

1979- Hindistan'ın son genel valisi Lord Louis Mountbatten, İrlanda açıklarında demirli bulunan yatına IRA (İrlanda Cumhuriyet Ordusu) tarafından yerleştirilen bombanın patlamasıyla öldü.

2003- Mars'ın Dünya'ya en yakın geçişi 60 bin yıl aradan sonra gerçekleşti.

2015- Avusturya'nın Burgenland eyaletinde, bir kamyonet içerisinde havasızlıktan ölmüş 71 sığınmacının cesedi bulundu.

2016- Kadın emniyet personelinin, şapka, kep veya örgü bere altında, yüzünü kapatmayacak şekilde başına üniforma renginde desensiz giysiler takabilmesine ilişkin yönetmelik yürürlüğe girdi.

2017- 20 Yaş Altı İşitme Engelliler Kadın Basketbol Milli Takımı, namağlup Avrupa şampiyonu oldu.

2019- NASA, dünyayla çok daha az irtibat kurularak derin uzay seyahatine olanak tanıyacak Derin Uzay Atomik Saati'ni çalıştırdı.

2020- Yeni Zelanda'nın Christchurch kentindeki 2 camiye düzenlediği silahlı saldırıda 51 kişiyi şehit eden, 49 kişiyi de yaralayan terörist Brenton Tarrant, ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.

2021- Milli Savunma Bakanlığı, 20 yıl boyunca Afganistan'daki görevini başarıyla yerine getiren Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin tahliyesinin 48 saatten az sürede tamamlandığını açıkladı.