Gümüşhane'deki Bu Cami Karadeniz'de Tek

Gümüşhane’nin Torul ilçesine bağlı bin 850 metre rakımdaki Güzeloluk köyünde 131 yıl önce yapılan camideki deprem ve heyelan uyarı sisteminin Karadeniz’de bir benzerinin olmadığı bildirildi. Gümüşhane Kent Konseyi Başkanı ve köy sakinlerinden Hasan Pir, Gümüşhane’de Osmanlı döneminden kalma nadir camilerden birisi olan Güzeloluk köyü camisinin hicri 1299, miladi 1882 yılında Hekim Hasan Zirver Efendi tarafından yapıldığını söyledi.Gümüşhane'ye 62, Torul ilçe merkezine ise 35 kilometre mesafedeki köylerinde yapılan caminin tarihinin yanında çok önemli bir özelliği olduğunu kaydeden Pir, bunun da caminin cümle giriş kapısının her iki tarafında mimar tarafından denge taşı adı verilen silindirik taşların yer alması olduğunu ifade etti.Kapının her iki tarafında bulunan taşların döndüğünü kaydeden Pir, “Bu dönüşün sebebi şu: Caminin oturmuş olduğu zeminde herhangi bir kayma veya bir depremde herhangi bir çökme ve benzeri problem olursa o zaman denge taşları çalışmayacak. Hem sağ hem de sol tarafta bulunan bu taşlar cami yapıldığı tarihten bugüne kadar sürekli dönüyor. Demek ki yüzyıllar boyunca caminin zemininde herhangi bir çökme olmamış” dedi.Denge taşlarının Türkiye’de çok az sayıdaki camide olduğunu kaydeden Pir, “Edindiğimiz bilgiye göre Edirne Üç Şerefeli Cami, İstanbul Nuru Osmaniye Cami ve Manisa Muradiye Camisi'nde var. Ama Torul ilçesine bağlı Güzeloluk köyündeki cami biraz farklı. Türkiye’deki üç camide bu denge taşları mihrabın iki tarafında yer almasına rağmen bu camide denge taşları caminin ana giriş cümle kapısının iki tarafında yer alıyor. Bu özelliği ile Türkiye’de nadir bir örnek. Şunu da rahat söyleyebiliriz bu şekliyle bir caminin Karadeniz bölgesinde başka bir örneği yok” diye konuştu.

RUS İŞGALİNDE MAVZER MERMİSİ KİTABEYE İSABET ETMİŞ

Caminin kitabesinin de tarihi bir özellik taşıdığını dile getiren Pir, Gümüşhane’de Osmanlı döneminden kalma çok az sayıda cami olduğunu belirterek “Caminin kitabesinin alt kısmında ki kırık Rusların Gümüşhane’yi işgali sırasında bu köye kadar yaklaşan Rus askerlerinin karşı dağdan attıkları mavzer mermisiyle kırıldığını biliyoruz” şeklinde konuştu.

CAMİNİN KİTABESİ

Türkçe’ye çevrilerek caminin son cemaat bölümüne asılan kitabesine göre Güzeloluk Camii, 1881-1882 yıllarında Hekim Hasan Zirver Efendi tarafından yapılmış. 8 beyitten oluşan kitabe İsa adında bir şair tarafından kaleme alınmış. Kitabenin birinci beytinde camiyi yapan Hekim Zirver Efendi'nin yaşadığı yüzyıl içinde ikinci Lokman Hekim unvanını aldığı belirtiliyor. Kitabenin ikinci beytinde ise Hekim Zirver Efendi'den övgüyle bahsedilirken, "İçinde bulunduğu yüzyılın, hem Sokrat'ı hem de eski Yunan hekimi Hipokratis'i ve hem de Eflatun'u odur. Bilgisi ve yaptığı güzel hizmetleriyle tıp ilmine onlar gibi düzen vermiştir" deniliyor.

RECEP ERGİN

GÜMÜŞHANE