Gümüşhane Defineciler, Santa Harabelerini Talan Etti; Vatandaşlar Tepkili

Gümüşhane'nin Dumanlı köyü sınırlarında yer alan, geçmişi Ortaçağ'a kadar uzanan, 'Gökyüzüne yakın saklı kent' olarak da bilinen arkeolojik doğal sit alanı Santa Harabeleri define meraklılarının kazıları sonucu hasar gördü. 2 gün önce aynı bölgede yakalanan 4 kişinin yaptığı kaçak kazıda zarar gören kemer köprüde yıkılma tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. Vatandaşlar köylerine dadanan define avcılarından dert yanıyor. Gümüşhane'ye 72 kilometre uzaklıktaki Dumanlı köyü sınırlarında yer alan, Rumlar tarafından 17'nci yüzyılda kurulduğu bilinen 7 mahalleden oluşan Santa, taştan inşa edilen tek katlı yapılarla ve her mahallede bir kiliseden oluşuyor. Geçmişi Ortaçağ'a kadar uzanan, 'Gökyüzüne yakın saklı kent' olarak da bilinen arkeolojik doğal sit alanı bölgeye ulaşım zorluğu çekilmesi nedeniyle bakımsız kaldı. Rum sivil mimarisine özgü eserleri barındıran ve bugüne kadar ayakta kalan yapılar, son yıllarda define meraklılarının kazıları ile tahrip edildi. Santa Harabeleri'nin hasar gördüğü bölgede defineciler tarihi kemer köprülere yöneldi. 2 gün önce aynı bölgede yakalanan 4 kişinin yaptığı kaçak kazıda zarar gören Sırganlı kemer köprüde yıkılma tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. Vatandaşlar köylerine dadanan define avcılarından dert yanıyor, tarihin yok olduğunu belirterek önlem alınmasını istiyor.

'RUMLAR YAPTI, YERLİLER YIKIYOR'

Dumanlı köyünde yaşayan Osman Nuri Akgül, bölgede definecilerin tarihi yapılara zarar verdiklerini belirterek 'Köyde 300 yıllık tarihi bir köprü defineciler tarafından hasar gördü. Yanlarında getirdikleri jeneratör ve hitli ile birlikte köprünün ayaklarını ve kenarlarını delmişler, kazmışlar. Bu kişiler yakalandı. İnşallah adalet yerini bulur. Bu gibi insanlardan kurtuluruz. Rumlar tarafından yapılan tarihi yapıları bizim yerliler yıkıyor. Çok garip bir olay.Daimi işlek olan bir yolun köprüsünü gelip tahrip ediyorlar. Bu köprü Irmakbaşı, İskordon ve Taşköprü yaylalarına geçişi sağlıyordu. Bu köprüyü tahrip ettiler. Bir seneye kalmaz yıkılır. Bu köprüyü hemen eski haline getirmemiz lazım. Çok vahim bir durumu var. Devletin burayı koruma altına alması gerekiyor. Santa Harabelerindeki evler, kiliseler ve mahalleler yıkılıyorö dedi.

Dumanlı köyü eski bekçisi Hüseyin Demirci de 'Santa Harabelerin aşağısındaki virajda bir araba gördüm. Arkadaşlara 'bu araba neyin nesidir' diye sordum. Her gelene de 'niye geldin' diye soramıyoruz. Sonrasında bir tane daha beyaz bir otomobil geldi ve köprüye doğru hareket etmişler. Köy sakinleri bakmış ki getirdikleri jeneratörler ve malzemeleriyle birlikte köprüyü yıkıyorlar. Vatandaşları görünce kaçmışlarö diye konuştu.

Fatma Demirci ise 'Buralara gelip hayvanlarımızı otlatırdık. Şimdi köprümüzü zarar verdiler nasıl karşıya geçeceğiz Bu definecilerden bıktıkö ifadelerini kullandı.

Yaz boyunca inekleri ile geçtikleri köprüye zarar verildiğini belirterek 'Biz buralarda olduğumuz zaman gelemediler. Bizim buralarda olmadığımız zaman gelip bu köprüyü tahrip ettiler. Hayvanlarımız bu köprüden geçmesi imkansızö diyerek köprünün onarılmasını istedi.

4 KİŞİ KÖPRÜDE KAZA YAPARKEN YAKALANMIŞTI

Gümüşhane'nin Dumanlı köyü sınırlarında bulunan Santa Antik Kenti'ndeki tarihi Sırganlı kemer köprüde, 3 gün önce kaçak kazı yapan 4 kişi yakalanıp, gözaltına alınmıştı. Kazı sırasında sökülerek, çıkarılan taşlar nedeniyle köprüde hasar oluştu. Şüphelilerin, Arslanca köyü Balahor Deresi üzerindeyken, ortadan kaybolan 300 yıllık tarihi Kınalı Kemer Köprü'de de kazı yaptığı öne sürülmüştü. 4 kişi hakkında başlatılan yasal işlem sürüyor.

SANTA HARABELERİ

Doğu Karadeniz'deki Rum-Pontus Devleti'nin kültürel mirası olan Santa Harabeleri'nin, 17'nci yüzyılda inşa edildiği biliniyor. Rumlar'ın bölgeden 1923 yılında göç etmesiyle kaderine terk edilen harabeler, Gümüşhane'ye 72, Trabzon'a ise 42 kilometre uzaklıkta; Gümüşhane'nin Dumanlı köyü sınırlarında yer alıyor. Rum sivil mimarisine özgü eserleri barındıran ve 1999'da arkeolojik doğal sit alanı ilan edilen Santa Harabeleri, 7 mahallede taştan inşa edilen tek katlı konutlardan ve her mahalledeki en az 1 kiliseden oluşuyor. 1700- 1900 yıllarında 5 bine yakın kişinin yaşadığı harabeler, ulaşım zorluğu nedeniyle az sayıda yerli- yabancı turist tarafından ziyaret ediliyor. Santa Harabeleri'nin turizme kazandırılması için proje geliştirildi.