Grizuda Ölen 103 Madenci Yakınından, 'Yardımlar Bize Verilmedi' Davası

Zonguldak'ın Ereğli İlçesi'ndeki Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Armutçuk Müessese Müdürlüğü maden ocağında 7 Mart 1983'te meydana gelen 103 madencinin yaşamını yitirdiği grizu faciasında, ülke çapında toplanan bağışların ölen madencilerin yakınlarına dağıtılmadığı, oluşturulan bir fona aktarılarak havzadaki tüm iş kazalarında ölen madencilerin yakınlarına maaş olarak verildiği ortaya çıktı. 103 madencinin yakınları şu anda 13.5 milyon lira bulunan fonun tasfiye edilerek paranın kendilerine dağıtılması için hukuk mücadelesi başlattı.

31 yıl önce meydana gelen faciada ölen 103 madencinin yakınlarına dağıtılmak üzere, Soma'daki faciada olduğu gibi ülke çapında yardım kampanyası başlatıldı. Zonguldak Valiliği'nce başlatılan kampanyada toplanan para, dönemin Valisi Galip Demirel başkanlığındaki komisyonun kararıyla ölen madencilerin yakınlarına dağıtılmayarak, maden işçilerine ilave sosyal haklar sağlamak amacıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde kurulan Amele Birliği Biriktirme ve Yardımlaşma Sandığı'nda oluşturulan fona aktarıldı.

10 YIL MAAŞ VERİLDİ

103 madencinin yanında, daha sonra havzada meydana gelen iş kazalarında ölen veya çalışamayacak duruma gelen madencilere ve yakınlarına 'ölüm aylığı', 'malullük aylığı' ve 'öğrenim yardımı' adı altında fondan maaş bağlandı. Yönetmelik ile fondan yararlanma süresi ise 10 yıl ile sınırlandırıldı.

1992'DEKİ YARDIMLAR HAK SAHİPLERİNE DAĞITILDI

3 Mart 1992'de TTK Kozlu Müessese Müdürlüğü maden ocağında meydana gelen grizu faciasında ölen 263 işçi için yine ülke genelinde başlatılan yardım kampanyasında toplanan paranın tamamı ise ölen madencilerin yakınlarına dağıtıldı. Bu faciada ölen madencilerin yakınlarına ayrıca 1983'teki faciada toplanan bağışlarla oluşturulan fondan da maaş bağlandı.

AMELE BİRLİĞİ YÖNETİMİNE GİRİNCE FARKETTİ

103 işçinin öldüğü faciada babası Ahmet Yiğit'i kaybeden maden işçisi Çetin Yiğit, 28 Haziran 2012'de Amele Birliği Yardımlaşma ve Dayanışma Sandığı Yönetim Kurulu'na girdiğinde durumu fark etti. Şehit madencilerin çocuklarına tanınan haktan yararlanarak babasının öldüğü ocakta kardeşiyle işe giren Çetin Yiğit, diğer madenci yakınlarıyla toplantılar yaparak durumu anlattı.

ANKARA İDARE MAHKEMESİ'NE DAVA

Ve madenci yakınlarının ortak kararıyla faciada babalarını kaybeden Çetin Yiğit'in kardeşi Engin Yiğit, Hüseyin Egeli, Şaban Arttırmak, sadece 103 madencinin yakınlarına verilmek üzere toplanan bağışlarla oluşturulan fonun tasfiye edilerek paranın kendilerine dağıtılması için Ankara 6'ncı İdare Mahkemesi'ne dava açtı. Madenci yakınları dava dilekçelerinde, idarenin toplanan bağışlarla fon oluşturulması konusunda takdir yetkisinin bulunmadığını ileri sürerek, paranın yasal faiziyle kendilerine ödenmesine karar verilmesini istedi.

BAKANLIK DAVA SÜRESİNDE AÇILMADI

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı savunmasında, grizuda ölen 103 madenciden 27'sinin toplam 34 hak sahibinin hala fondan yardım almaya devam ettiğine dikkat çekip davanın süresinde açılmadığını, Amele Birliği ise hak sahiplerinin yönetmelik ile yardım fonundan yararlandırıldığı, ayrıca 1983'teki grizudan sonra yaşanan facialarda toplanan bağışların fona aktarılacağına ilişkin yönetmelik bulunmadığını belirterek davanın reddini talep etti.

Mahkeme de geçen 22 Nisan'daki kararında söz konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığına hükmederek madenci yakınlarının talebini reddetti.

Madenci yakınları ise avukatları aracılığıyla mahkemenin kararının bozulması talebiyle Danıştay'a başvurdu.

DANIŞTAY'IN KARARINI BEKLİYORLAR

Danıştay'ın kararını bekleyen şehit madencilerin maden işçisi çocukları, babalarının ölümü nedeniyle kendilerine tanınan haktan yararlanarak işe girdikleri Armutçuk Müessese Müdürlüğü önünde iş çıkışı toplanarak tepkilerini dile getirdi. Maden işçisi Çetin Yiğit, kampanyada toplanan bağışlarla oluşturulan fonda biriken paranın şu anda 13.5 milyon lira olduğunu söyledi. Fondan 4 ayda bir cüzi miktarda maaş alarak yararlandıklarını belirten Çetin Yiğit, kampanyanın şehit madenci yakınları için başlatıldığını, ancak toplanan para ile fon oluşturulurken onlara sorulmadığını söyledi. Babası öldüğünde 11 yaşında olduğunu belirten Çetin Yiğit, şöyle konuştu

O zaman ülke çapında yardımlar toplanmış. Biz küçüktük, bilmiyorduk. Annemiz de cahil olduğundan bu yardımların ne şekilde geliştiğini bilmiyordu. Ben 30 yıl sonra bunu öğrendim. Bizim için toplanan bu bağışlarla bizlere sorulmadan fon oluşturulması gerçekten bizi derinden üzdü. O zaman insanlar, şehit madencilerin yakınlarının yaraları sarılsın diye bağış yaptı. Biz fonların oluşturulmasına karşı değiliz. Şehit madenci çocukları için oluşturulmuş olan bir fon. Ama biz bu fondan sadece 10 yıl yararlanabildik.

BİZ YARARLANAMADIK, SOMA'YA ULAŞTIRILSIN

Faciada babasını kaybeden maden işçisi Baki Tura da Biz, bizim için toplanan yardımlardan tam anlamıyla yararlanamadık. 4 ayda bir ücretler aldık. Şuan ülke genelinde Soma'daki şehit ailelerinin acılarını paylaşmak, bir nebze de olsun sıkıntılarını gidermek için yardımlar toplanıyor. Bu yardımların gerçekten hak sahiplerine sağlıklı bir şekilde ulaştırılmasını istiyorum dedi.

ŞUANDA 336 MADENCİ YAKINI FONDAN YARARLANIYOR

Amele Birliği Biriktirme ve Yardımlaşma Sandığı Başkanı Hasan Yılmaz, 1983'teki grizuda toplanan yardımların dönemin Valisi Galip Demirel başkanlığındaki komisyonun kararıyla fona aktarıldığını, 1992'deki grizuda toplanan yardımlarla ilgili ise böyle bir karar olmadığını söyledi. Yılmaz, ölen 103 madencinin yakınlarının başlattığı hukuk sürecinin devam ettiğini belirtirken, söz konusu fondan şu anda 336 madenci yakınının yararlandığını söyledi. Yılmaz, fondan ölen madencinin eşine 4 ayda bir 600, çocuklarına da yine 4 ayda bir toplam 600 lira verildiğini kaydetti.