Grafikli - Yüzlerce Yıldır Kutlanan Buluşma: Hıdırellez

HALİL ŞAHİN - Hızır ve İlyas peygamberlerin yılda bir kez gerçekleştiğine inanılan buluşması ve baharın müjdecisi "Hıdırellez" yüzyıllardır kutlanıyor.

Hızır ve İlyas kelimelerinin birleştirilmesi sonunda ortaya çıkan ve her yıl 5-6 Mayıs'ta kutlanan "Hıdırellez", Anadolu, Orta Doğu, Irak, Suriye, Kırım, Azerbaycan ile Balkan ülkelerinde "bayram" olarak değerlendiriliyor.

Halk inancına göre peygamber olan ve ölümsüzlüğe sahip Hızır ile İlyas, her yıl sadece bir kez buluşuyor. Hızır peygamberin karada darda kalan kişilere yardım ettiği, onlara kılavuzluk ettiği, aynı zamanda bolluk ve bereket getirdiğine, İlyas peygamberin de suların koruyucusu olduğuna inanılıyor.

Ölümsüzlüğe kavuşmuş, bolluk, bereketi simgeleyen kişiler oldukları için onların ayaklarını bastığı her yerin yeşerdiği, temas ettikleri her şeyin bereketlendiği, şifa dağıttıkları kabul ediliyor.

Baharın habercisi, bitkilere can veren, zorda, darda kalanlara yardım eden Hızır peygamber, ak sakallı bir ihtiyar olarak tasvir ediliyor. İlyas peygamber de uzun boylu, nur yüzlü olarak betimleniyor ve elinde uzun bir değnekle dolaştığına inanılıyor.

Gül ağacı altına buluşuyorlar

Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alimcan İnayet, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tarihi tam olarak bilinemeyen Hıdırellez'in yüzyıllardır geniş bir coğrafyada kutlandığını söyledi.

İnanca göre Hızır ile İlyas peygamberlerin 5 Mayıs'ı 6 Mayıs'a bağlayan gece gerçekleşen buluşmasının bir gül ağacının dibinde olduğunu aktaran İnayet, bu nedenle Hıdrellez kutlamalarında gül ağaçlarının önemli yer tuttuğunu ifade etti.

Prof. Dr. İnayet, bu bayramı kutlayanların o gece gül ağaçlarının altına, olmasını dilediği hayallerini çizdiğini ifade ederek, şöyle devam etti:

"Çeşitli dilekler dileyenler ağaçlara bez bağlıyor. Günahlardan arınmak için ateşten atlamak da Hıdrellez'in en yaygın ritüelleri arasında bulunuyor. Hastaların çimen üzerinde yuvarlandığında şifa bulduğuna inanılıyor. O çimenleri yiyen ilk kuzuların kesilip yenmesinin de hastaları sağlığına kavuşturduğu kabuk ediliyor. Hıdrellez'i kutlayanlar geçmiş günahlarından arınmak için o gece bol su ile yıkanıyor. Ayrıca Hıdrellez öncesinde evler ve kıyafetler temizleniyor.

Hızır ve İlyas'ın bitkilere, çiçeklere dokunduğu, bu nedenle onların gücünün bu çiçeklere, bitkilere geçtiğine inanıldığı için toplanan çeşit çeşit çiçekler de kaynatılıp şifa bulmak için içiliyor. Kısmet açmak isteyen genç kızlar da küpe, yüzük, boncuk gibi eşyalarını bir çömleğe koyup, ağzını kilitledikleri çömleği bir gece gül ağacı dibinde bekletiyor. Çömlekler ertesi gün maniler söylenerek açılıyor."

Hıdırellez'in sosyal dayanışmayı güçlendiren bir gelenek olduğunu anlatan İnayet, "Hıdırellez'de insanlar bir araya gelerek bu etkinlikleri gerçekleştiriyor. Bu etkinlikler sırasına kaynaşma, dayanışma oluyor. Dayanışmayı güçlendiren bir gelenektir. Türk dünyasının önemli değerlerinden bir tanesi. Dolayısıyla sahip çıkılması gerekir." ifadelerini kullandı.