Grafikli - Milli Mücadele'yi Ateşleyen Kahraman: Hasan Tahsin

ALİ KORKMAZ - İzmir'in Yunanlılar tarafından işgaline karşı 15 Mayıs 1919'da ilk kurşunu atan Hasan Tahsin, Anadolu'da kurtuluş fitilini ateşleyen isimler arasında yerini aldı.

Gerçek adı Osman Nevres olan Hasan Tahsin, 1888 yılında Selanik'te dünyaya geldi. Babasının adı Recep, annesinin adı Rabia olan Hasan Tahsin'in Binnaz ve Melek isminde iki kız kardeşi ve Mehmet Recep adında bir ağabeyi vardı.

Mustafa Kemal Atatürk'ün de okuduğu "Şemsi Efendi" okuluna giden Hasan Tahsin, daha sonra Feyziye Mektebine geçti. 1907 yılında İstanbul'da fen eğitimi alan Hasan Tahsin, burada İttihat ve Terakki hükümeti ile çalıştı.

Hasan Tahsin, İttihat ve Terakki bursuyla Fransa'da Sorbonne Üniversitesinde siyaset bilimi bölümüne yazıldı. Okulu bitirip bitirmediği hakkında kesin bilgi bulunmayan Hasan Tahsin, Fransa'da bulunduğu sırada Trablusgarp'ı işgal eden İtalya'yı protesto için Mısırlı öğrenci lideri Şeyh Dayef ile mitingler düzenledi.

Sinemada protesto

Trablusgarp Savaşı'nı anlatan bir filmin Olimpia sinemasındaki gösterimini izleyen Hasan Tahsin, Türklerin barbar olarak gösterilmesine tepki gösterdi.

Hasan Tahsin'in söz konusu eylemde filmi izleyenlere, "Benim sizlerden ne farkım var. Sorbonne Üniversitesinde okuyor ve sizin dilinizi konuşuyorum. Türkler bu filmde gösterildiği gibi vahşi ve zalim insanlar değillerdir. Onlar da en az sizin kadar uygardırlar." diye seslendiği söylenir.

Teşkilat-ı Mahsusa dönemi

Bazı kaynaklara göre Hasan Tahsin, bir süre sonra Teşkilat-ı Mahsusa'ya katıldı ve kendisine ilk olarak I·ngiltere ic¸in c¸alıs¸an ve Osmanlı kars¸ıtı milliyetc¸iligˆi o¨rgu¨tleyen Balkan Komitesi Bas¸kanı Noel Buxton ile kardes¸i Leland Buxton'u öldürme görevi verildi.

Bu görev için Romanya'ya gitmeden önce de kendisine Hasan Tahsin ismi verildi. Buxton kardes¸leri tabancayla yaralayan Hasan Tahsin, olay yerinde bir polis memuru tarafından yakalandı.

Tutuklanan Hasan Tahsin, gerc¸ek kimligˆini açıklamadı ve suikastı kendi inisiyatifiyle gerc¸ekles¸tirdigˆini so¨yledi. 1915'te 5 yıl hapis cezasına çarptırılan Hasan Tahsin, 1916'da serbest bırakıldı. Daha sonra İsviçre'ye geçen Hasan Tahsin bir süre burada yaşadıktan sonra 1918 yılının ortalarında İzmir'e geçti.

İzmir yılları

Özel bir görevle geldiği İzmir'de bir süre ticaretle uğraşan Hasan Tahsin, "Hukuk-u Bes¸er" ile "Sulh ve Selamet" gazetelerini çıkardı, başyazarlık yaptı. Gazetelerinde kurtuluş mücadalesi için yazılar kaleme alan Hasan Tahsin, işgale karşı da halkı motive etti.

Yunan güçlerinin İzmir'i işgalinden bir gün önce şehirde Mas¸atlık denilen şimdiki Bahribaba Parkı'nın olduğu bölgede miting yapıldı.

Mitinge katılan Hasan Tahsin burada bir konuşma yaptı. Buradaki nümayişten sonra da İzmir halkının işgale direniş göstermesi için bildiri hazırlandı.

31 yaşında şehit düştü

Hasan Tahsin, mitingden bir gün sonra 15 Mayıs 1919'da sabah erken saatlerde Konak Meydanı'na gitti. Pasaport Limanı'na yanaşan Yunan gemileri de çıkarmayı başlatmıştı. Bu sırada gemilerden inen askerler kıyıda işgal edecekleri bölgeler için hazırlanıyordu.

Yunan askerlerinin yürüyüşe geçmesi üzerine Hasan Tahsin, kalabalığın arasında ileriye doğru yöneldi.

Hasan Tahsin, is¸gal kuvvetleri Konak Meydanı'na geldigˆi sırada atının u¨zerinde Yunan bayragˆı tas¸ıyan Yunanlı tegˆmeni tabancayla vurdu. İlk kurşunu atan ve daha sonra Yunan askerleri tarafından silahla yaralanan ardından süngüyle şehit edilen Hasan Tahsin henüz 31 yaşındaydı.

Hasan Tahsin, vefatının 100. yılında anılıyor

Hasan Tahsin'in işgalci Yunan kuvvetlerine attığı ilk kurşun Anadolu'da yankı uyandırdı. Hayatını ortaya koyarak işgale karşı çıkan Hasan Tahsin, kurtuluşunun da fitilini ateşlemiş oldu.

O dönem I·zmir Gazeteciler Cemiyeti Bas¸kanı olan Sabri Su¨phandagˆlı'nın o¨ncu¨lu¨gˆu¨nde, 1972 yılında, Hasan Tahsin Anıtı yaptırma kampanyası başlatıldı.

Konak Meydanı'na yapılan anıt 1974'te tamamlandı. Mezarının yeri bilinmeyen ve İstanbul Üsküdar'daki aile mezarlığında temsili bir mezar taşı bulunan Hasan Tahsin, vefatının 100. yılında düzenlenen çeşitli etkinliklerle anılıyor.

Milli Mücadele'yi ateşleyen isim

Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Öğretim Üyesi Dr. Ahmet Mehmetefendioğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, gerçek ismi Osman Nevres olan Hasan Tahsin'in 1918 yılında özel bir görevle İzmir'e geldiğini söyledi.

Hasan Tahsin'in "Hukuk-u Beşer" isimli gazeteyi çıkardığını kaydeden Mehmetefendioğlu, şöyle konuştu:

"Hasan Tahsin 15 Mayıs 1919'da büyük ülkeler adına İzmir'e çıkan Yunan birliklerine karşı ilk kurşunu attı. Hasan Tahsin'in bu eylemi düzenli bir orduya karşı yapılan ilk saldırı olması açısından önemli. Hasan Tahsin'in attığı kurşunun anlamı çok büyük. Bu kurşun Anadolu'nun birçok yerinde binleri, on binleri buluyor ve bu işgal kabul görmüyor. Sömürgeciliğe ve emperyalizme sıkılan bu ilk kurşun, son kurşun da olmuyor. Hasan Tahsin'in bu hamlesini Milli Mücadele'yi ateşleyen ve tetikleyen bir adım olarak adlandırıyoruz."