Gazetelerin Ortak "İçerik" Deklarasyonu

Gazeteler haber, yorum, köşe yazısı, fotoğraf, karikatür, grafik, çizgi ve sayfa dizaynı gibi materyallerin televizyon, radyo ve internet sitelerinde kullanılmaması amacıyla ortak deklarasyon yayınladı.

Konuyu AA muhabirine değerlendiren Akşam Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni İsmail Küçükkaya, sabah saatlerinde herhangi bir televizyon kanalında, gazetelerin birinci sayfalarından başlanarak, yazarlarının, ekonomi sayfalarının ve spor haberlerinin "peş peşe olduğu gibi" yayınlandığını gördüklerini söyledi.

Küçükkaya, bu durumun büyük emek ve kaynak harcanarak oluşturulan içeriklerin haksız kullanımına girdiğini ifade ederek, "Gazetelerin tirajlarına bunun olumsuz yansıdığına inanıyoruz" dedi.

"Televizyonların ve internet sitelerinin uzunca bir zamandır, gazetelerden alıntı yaparken, ipin ucunun fazlasıyla kaçırıldığını düşünüyoruz" diyen Küçükkaya, haberlerin kaynak gösterilerek kullanılmasında sakınca görmediğini ancak birinci sayfaların köşe yazılarının ve karikatürlerin olduğu gibi yayınlanmasının ciddi bir haksızlık oluşturduğunu kaydetti.

Bir süredir bu konu üzerinde çalışma yapıldığını ifade eden Küçükkaya, şöyle devam etti:

"Deklarasyonla bu haksızlığın giderilmesi için kamuoyunun dikkatini çekmek istedik. Önümüzdeki süreçte yasal adımlar da atılacak. Atılacağını düşünüyoruz. Gazetelerin kendi internet siteleri eskiden olduğu gibi yine özgürce, okuyucularımızın hizmetinde olmaya devam edecek. Gerek birinci sayfalarımız, gerek haber ve içeriklerimiz kendi internet sitemizde okuyucuların hizmetine sunulacak."

-Star Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Karaalioğlu-

Star Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Mustafa Karaalioğlu, bugün gazetelerde yer alan deklarasyonun, batılı ülkelerde, medya düzeninin oturduğu ülkelerde doğal yaşanmakta olan bir süreç olduğunu ifade ederek, şunları söyledi:

"Yani içerikler, bizlerin ürettiği haberler, gazete mizanpajları, köşe yazıları, karikatürler, grafikler, birer sanat eseridir. Giderek de maliyeti artan ürünler. Bunların sorumsuzca ve sınırsız bir şekilde paylaşılması kabul edilebilir bir şey değil. Gazetelerin kendi varlıklarını devam ettirebilmeleri, ticari olarak, endüstriyel olarak da güçlü kalabilmeleri için kendi içeriklerine sahip çıkmaları gerekiyor. Geç kalınmış bir şey. Bununla birlikte kendi internet sitelerimizde bu içerikleri vermeye devam edeceğiz. İçeriğe erişim konusunda sorun yok. Bizim kendi sitelerimiz çok okunan takip edilen siteler. Bu içerikler eskisi gibi serbestçe verilmeye devam edecek. Okuyucu için erişim sorunu yaşanmayacak. Sadece mal sahibinde kalacak. İşin doğrusu bu."

Bu konuyla yasalarda bazı maddelerde belirsizlik olduğuna dikkati çeken Karaalioğlu, "Onların da düzeltilmesini talep ediyoruz. İnternet medyası da gerçekten kendi rekabetçi şartlarını haberciliğe alıştıracak, kendi ekiplerini kuracak ve gazetelerle rekabet edebilecek. Doğru olan sistem bu. Bu doğru sisteme geçişe adım attık" diye konuştu.

Hürriyet Gazetesi Yazarı Taha Akyol, deklarasyonu doğru bulduğunu ve içeriğine katıldığını ifade ederek, "Ancak bu, referans niteliğindeki alıntılara engel olmamalıdır" dedi.

-Sabah Gazetesi Okur Temsilcisi Yavuz Baydar-

Deklarasyonu "haklı gerekçelere dayalı bir çıkış" şeklinde tanımlayan Sabah Gazetesi Okur Temsilcisi Yavuz Baydar, şöyle konuştu:

"Yazılı basın, pek çok başka ülkede olduğu gibi Türkiye'de de kan kaybetmektedir, tiraj kaybetmektedir, okur kaybetmektedir. Bu, bilinen bir şey. Bunun sebeplerinden biri, Türkiye'de haberleri halkın büyük kesiminin akşam bültenlerinde, büyük kanallarda 'bedava' almasıdır. Bir de sabahleyin buna boydan boya, tüm ayrıntılarıyla okunan gazete birinci sayfalarını, köşe yazılarını eklediğinizde okur açısından gazeteye para verip, alıp okumak ve taşımak bir ihtiyaç olmaktan çıkıyor."

"Dünyanın her aklı başında, demokratik ülkesinde basın özetleri vardır, sabahları geçilir" diyen Baydar, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"BBC Türkçe'nin televizyon yayınlarında da görüyorsunuz İngiltere basın özeti diye, Almanya'da radyoda da görüyorsunuz, televizyonlarda da görüyorsunuz. Bu, gayet doğal bir şey çünkü gazeteci olarak halkı bilgilendirme misyonumuzun parçası. Dolayısıyla bu, harfiyen uygulanabilecek gibi görünmese bile dikkate alınması gereken, dikkatle üzerinde durulması gereken -televizyonlar ve internet açısından söylüyorum- bir mesele. Ama diğer taraftan, Türkiye'de her şey ifratla tehdit arasında gider gelir. Bir orta yol bulunması lazım. Orta yolun nasıl bulunacağı da internet, görsel medya ve yazılı basın yöneticileri arasında varılması gerekli bir mutabakattan geçiyor."

Bugün Gazetesi yazarı Ahmet Taşgetiren, deklarasyonu, gazetelerin kendilerini savunma girişimi olarak nitelendirerek, şunları söyledi:

" Gazeteler, okurlarına ulaşmadan, hem televizyonlarda, hem sitelerde tüketiliyorlar. Bu da gazetelerin, okuyucuyla buluşmasını her şeyden önce önlüyor. Ne yazıyı yazana ne de bizatihi gazeteye telif ödenmesi söz konusu olmuyor. Bu sorun, yıllarca devam edip geldi. Şimdi anlaşılıyor ki bu konu, gazeteler için hayati sorun haline geldi. Gazeteler bir yatırım alanıdır. İnsanlar büyük yatırımlar yaparak gazete kuruyorlar. Aynı zamanda emeğe yönelik bir saygısızlık söz konusu. Bunun önlenmesi gerekir."

Konunun etik açıdan ele alınması gerektiğini de kaydeden Taşgetiren, ilgililerin soruna, birlikte çözüm üretmeleri gerektiğini de söyledi.

-Deklarasyon özeti-

20 gazetenin ortak deklarasyonu özetle şöyle:

"Bugüne kadar bazı internet sitelerinin, gazete içeriklerimizi fikir ve emek hırsızlığı yaparak, pervasızca kullanmakta olduğu kamuoyunca da gözlemlenmektedir. Takdir edileceği üzere; bu durum ciddi emek ve maliyetlerle çıkartılan gazeteler ve gazetelerin internet siteleri aleyhine açık bir haksız rekabet oluşturmaktadır. Bu, aynı zamanda hukuka ve kanunlarımıza aykırı bir durumun ortaya çıkmasına da sebebiyet vermektedir.

Değerli okuyucularımız,

Gazetelerin içerikleri; yani, haberler, yorumlar, köşe yazıları, yazı dizileri, fotoğraflar, çizgi, grafik, sayfa tasarımı ve benzeri bütün unsurların tek sahibi gazetelerdir.

Bu unsurların şimdiye kadar gazetelerin izni olmaksızın, fikir ve emek hırsızlığı yapılarak bazı internet siteleri tarafından çalınması eylemi

"gazetecilik" olarak nitelendirilemez.

Hem gerçek anlamda emek ve bilgi sonucu ortaya çıkartılan gazetelerin içeriklerini korumak ve hem de sağlıklı bir internet haber medyası düzeni için fikir ve emek hırsızlığına karşıyız.

Bu itibarla, ürettiğimiz ve bütün hakları bize ait olan; haber, yorum, köşe yazısı, fotoğraf, karikatür, grafik, çizgi ve sayfa dizaynı gibi materyallerin hiçbir şekil ve hacimde kullanılmasına izin vermeyeceğiz. 1 Ekim 2012 tarihinden itibaren, hiçbir televizyon kanalı, internet sitesi ve haber portalı, aşağıda imzası bulunan gazetelerin içeriklerini kaynak göstererek dahi kullanamayacaklardır."

Muhabir: Etem Geylan- Andaç Hongur/Berin Alpaslan Gökçe

Yayıncı: Sabri Çelebioğlu

Yayıncı Açıklaması - İSTANBUL