Esnafın Piri Ahi Evran Sahnede

Tuğba Özgür Durmaz - Selçuklu Devleti döneminde kurularak Osmanlı Devleti'nin son dönemlerine kadar esnafın hem sanat hem de ahlaken gelişmesini sağlayan Ahilik Teşkilatı, kurucusu Ahi Evran ekseninde tiyatro sahnesinde yeniden canlanıyor.

Antalya Devlet Tiyatrosu'nda geçen ay seyirciyle buluşan "Yol, Ter, Gül

(Ahi Evran)", Hüseyin Erdoğan'ın kaleminden Prof. Dr. Nurhan Karadağ'ın yönetiminde Oktay Gözpınar, Ahmet Açıkgöz, Bahar Işık, Gökhan Tüzün, Murat Bölük ve Gözen Müftüoğlu'nun performansıyla sahneye taşınıyor.

Peki, 13. yüzyılın esnafının ele alındığı oyunda neler var- Sahnede, işleyen ve üreten demirci, derici, berber gibi esnafın çalışma seslerinin ritmik bir müziğe dönüştüğü çarşı kurulu.

Sahnede, o dönemde Ahi esnafının her sabah dükkanını açarken ettikleri duadan, kalfalıktan ustalığa geçen debbağın "şed kuşanma" töreniyle ustalık kuşağının bağlanmasına kadar pek çok detay canlandırılıyor.

Dönemin aktif kadınları da oyunda ihmal edilmiyor. Ahi Evran'ın eşi Fatma Ana önderliğindeki kadınların çalışma, üretim ve ürünlerini satmaları da sahneye aktarılıyor.

-Yaşam amacı "yol", emeği "ter", ahlakı "gül"-

Oyunun yönetmeni Nurhan Karadağ, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Ahi Evran'ın Yunus Emre gibi Ahmet Yesevi okulundan geldiğini, kendisi de bir debbağ

(derici) olan Evran'ın esnafları meslek dayanışması için de örgütlediğini, her mesleğin kurallarını belirlediğini, çıraklıktan kalfalığa, kalfalıktan ustalığa yükselmenin şartlarını oluşturduğunu, yardım sandıklarıyla esnaflar arasında dayanışmayı sağladığını anlattı.

Karadağ, Ahi Evran'ın bugüne kadar yaşama sebeplerini de onun ahlaklı güzel insanı oluşturma çabasıyla Anadolu hümanizmasının güzel bir örnek teşkil ettiğini belirterek, "Onu yeniden anmak, insanlık değerlerini yitirmemiş her insanı etkileyecek" ifadesini kullandı.

Ahi Evran'ın o dönemde Anadolu'yu işgal eden Moğollarla da savaşarak Anadolu'nun kurtulmasına büyük katkı sağladığını ancak Selçuklu Sultanının teşkilatın askeri güce sahip olmasını hoş karşılamadığını savunan Karadağ, oyunda sürekli Ahi Evran'a Sultandan "Sen önemli bir adamsın, bu işleri bırak, bilimsel çalışmalarına Konya'da medreselerde ders vererek devam et" çağrısı yapıldığını söyledi.

Ömrünü mesleğine adayan ve Ahiliği gaye edinen Ahi Evran'ın "Yaşam amacım bu" diyerek bu teklifi geri çevirmesinin oyunun da adında geçen "yol" ile örtüştüğünü dile getiren Karadağ, "ter"in her yerde emeğin sembolü, "gül"ün ise güzelliği simgelediğini dile getirdi.

Oyunun uluslararası festivallere de gitmesini çok istediğini söyleyen Karadağ, "Umarım bu oyunla, Anadolu gerçeği bütün dünyaya tanıtılır" temennisinde bulundu.

-"Ahi Evran modern bir tragedya kahramanı"-

Karadağ, "Ahi Evran modern bir tragedya kahramanı" diyerek, klasik tragedyada insan üstü bir güce sahip kahramanın bile bile ölüme gittiğini ancak hiçbir gizil gücü olmamasına rağmen bilerek ölümü seçtiğini dile getirdi.

Ahi Evran'ın, kendisini sevenlerin atfettiği "yılan olup yedi kat yerin altına girip çıktığı" gibi efsaneleşen gizil güçleri ısrarla reddettiğini ve etten kemikten bir insan olduğunu vurguladığını belirten Karadağ, Evran'ın trajik yanını "Hem insan üstü varlık değil, hem de bile bile gidiyor ölüme. Bile bile ölüme gitmek zordur, Pir Sultan da öyleydi. Bu bir dünya görüşü meselesi" sözleriyle ifade etti.

Yayıncı: Ebubekir Gülüm - ANKARA