ERÜ'lü bilim adamının geliştirdiği milli rüzgar erozyonu ölçüm sistemine yurt dışından yoğun talep

Erciyes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Başaran ve Erozyon Araştırma Lideri Prof. Dr. Günay Erpul tarafından Erciyes Teknopark'ın destekleriyle geliştirilen rüzgar erozyonu ölçüm sistemine dünyanın dört bir tarafından talep geliyor.

Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Başaran, erozyon araştırma lideri Prof. Dr. Günay Erpul ile birlikte Erciyes Teknopark'ın destekleriyle tozun yoğun şekilde taşındığı alanlarda rüzgar erozyonunun daha doğru hesaplanmasını ve ölçülmesini sağlamak amacıyla rüzgar erozyonu ölçüm sistemi geliştirdi. Geliştirilen sistem ABD ve Avrupa ülkelerinden yoğun talep gördü.

Prof. Dr. Başaran, rüzgar ve su erozyonunun önemli bir konu olduğunu söyleyerek, "Özellikle arazi kullanımının sürdürebilirliği, arazi bozulması açısından önemli bir etkiye sahip. Özellikle son yıllarda iklim değişimi ile birlikte iklim rejiminde meydana gelen düzensizlikler su ve rüzgar erozyonunu da tetikliyor. Ülkemizde de ileride daha şiddetli karşılaşacağımız sorunlar arasında gözükmekte. Son zamanlarda su erozyonu ile ilgili araştırmalar olsa da rüzgar erozyonu ile ilgili çok fazla araştırma yoktu. Yavaş yavaş bu araştırmalar da ülkemizde başlamış durumda. Bu tür araştırmalarda bir takım ölçümler yapmamız gerekiyor ki ne kadar toprak kayıpları var, insan sağlığını ne kadar etkileyecek, çevre sağlığını ne kadar etkileyecek bunun için de bir rakama ihtiyacımız var. Bunun için de bir takım ölçüm sistemlerine ihtiyacımız var. Biz bu çalışmaların içindeyken şunu fark ettik ki, dünyanın birçok bölgesinde yaygın olarak kullanılan ölçüm sistemleri geliştirilmiş ama ölçüm sistemlerinde dahi bir milliyetçilik var. Amerikalılar BSNE diye bir ölçüm sistemi kullanıyorlar. Avrupalı bilim adamlarının geliştirmiş olduğu ölçüm sistemini kullanmıyorlar. Avrupalı bilim insanları ise Wilson and Cook isimli bir ölçüm sistemi kullanıyorlar ve Amerikalıların sistemini kullanmıyorlar. Bilimsel anlamda da bir milliyetçilik söz konusu. Bizde kendi ölçüm sistemimizi üretebilir miyiz, geliştirebilir miyiz acaba diye yola çıktık. Sonunda da BEST (Başaran Erpul Sediment Tutucu) adı altında bir ölçüm sistemi geliştirdik. 2014 Yılında patent başvurusunu yaptık. Ölçüm sistemimizle ilgili ön araştırmaları da tamamladık" ifadelerini kullandı.

Sistemle ilgili araştırmaların uluslararası dergilerde yayınlanmasının ardından ilginin arttığını kaydeden Başaran, "Bununla ilgili uluslararası dergilerde yayınlarımızı yaptık. Bir süre sonra dünyanın birçok ülkesinden talepler gelmeye başladı. İlk talep geçen sene Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunan North Carolina State Üniversitesinden geldi. Aynı zamanda Aziz Sancar'ın da görev yaptığı bir üniversitedir. Türkiye, ilk defa bir Türk üniversitesinden Amerikan üniversitesine bizim geliştirdiğimiz bir ürün ihraç edilmiş oldu. Kendi bilimsel sistemimizi bir şekilde know how yapmış olduk. Bizim geliştirdiğimiz bir ürünü onlar kendi bilimsel çalışmalarında kullanmış oldular. Muhtemelen bu çalışmadan da çıkan yayınlar ve bu yayınların okunması ile birlikte birkaç ay önce merkezi Viyana'da bulunan Avusturya Ormancılık Araştırma Enstitüsünden de ciddi bir talep geldi. Uzun süre görüştük, pazarlıklar yapıldı. Amerika'ya gönderdiğimizin yaklaşık üç katı kadar yani 240 adet ölçüm sistemimizden ihraç ettik. Meksika'da bir üniversiteden bir grup bilim insanı bizim ölçüm sistemimizle bilimsel çalışmalarını yürütmek istediklerini söylediler. Onlara da teklifimizi gönderdik. Ürünümüz için artık şunu net bir şekilde söyleyebiliriz, rüzgar erozyonu araştırmalarında kullanılan ve bizim geliştirdiğimiz bu alet yüzde yüz yerli ve milli bir üründür. Sadece yurt dışında değil yurt içinde de BEST ölçüm sistemi ile araştırmalar yürütülüyor. TAGEM'e bağlı araştırma enstitülerinde, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Daire Başkanlığında ve birçok üniversitemizde BEST rüzgar erozyonu ölçüm sistemi ile şuanda çok sayıda araştırma, yüksek lisans tezi, doktora tezi tamamlandı veya devam ediyor. Patentimizi Erciyes Üniversitesi Rektörlüğüne devrettik. Erciyes Üniversitesi Rektörlüğü de şuanda Erciyes Teknopark aracılığı ile tüm dünyaya ürünün satışını gerçekleştiriyor" şeklinde konuştu. - KAYSERİ