Ekran bağımlılığından kurtuluşun yolu: Dijital Detoks

Günlük hayatı kolaylaştıran dijital cihazları kullanmaktan kendini alıkoyamayanların dijital bağımlı olabileceğini ifade eden Dr. Öğretim Üyesi Hidayet Ece Çelik, "Bağımlı olmaktan kurtulmak için formül dijital detokstur. İnsanların dijital cihazlarda geçirdiği süre artarken, farkında olmadan iş, arkadaş ve ailelerine daha az zaman ayırıyor. Bir süre sonra bu dijital cihazlarından kısa süre uzaklaşılsa bile sıkıntı hissi, gerginlik, sinirlilik gibi birçok psikolojik ve fiziksel belirtiler yaşanabiliyor" dedi

Dijital bağımlılığı tanımlayan Maltepe Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri Anabilim Dalı ve AMATEM Birimi Dr. Öğretim Üyesi Hidayet Ece Çelik, "Kişinin interneti ya da dijital cihazları kullanmaktan kendini alıkoyamaması, bununla ilgili kontrolünü kaybetmesi, bu nedenle iş, okul, ev gibi çeşitli alanlarda sorumluluklarını aksatması, bu durumun toplumsal ya da kişiler arası sorunlara neden olması, teknolojik cihazlardan uzak kaldığında sıkıntı hissi, gerginlik, sinirlilik gibi çeşitli yoksunluk belirtileri yaşaması, bu cihazları kullanmaya yönelik yoğun bir istek duyması, cihaz başında ya da internette planladığından çok daha uzun zaman geçirmesi, uzak kalmak için çok çaba harcaması durumu dijital bağımlılıktır" diye konuştu.

UYKU BOZUKLUĞU, VÜCUT AĞRILARI VE PSİKOLOJİK BELİRTİLER YAŞANABİLİYOR

Teknoloji bağımlılığı olan bir kişinin sosyal medyada tamamen sanal kimliğiyle var olduğunu ve kişinin gerçeklikten uzaklaşabileceğini belirten Çelik, günün önemli kısmını internette ya da dijital cihazlarla geçirme eğilimi olan bazı kişilerin ise uyku bozukluğu, vücut ağrıları, anksiyete, depresif belirtiler gibi çeşitli psikolojik ve fiziksel belirtiler yaşayabildiğini vurguladı.

Sosyal çevresine veya işine yeteri kadar zaman ayıramadığından insanlar arası ilişkilerde sorunlar ya da iş kayıpları görülebildiğini belirten Çelik, "Teknolojik aletler faydalarının yanı sıra kişide bedensel ve ruhsal olarak olumsuzluklara da neden olur" dedi.

Çelik, insanları dijital bağımlılığa götüren süreci şu sözlerle anlattı:

"Vücudumuzda stres hormonu olan kortizolün artması başta kardiyovasküler hastalıklar olmak üzere birçok hastalığın tetikleyicisi olabilir. Mavi ışık nedeniyle hormonlarımızın salınımı bozulabiliyor. Bu da uyku bozukluğu, halsizlik, yorgunluk, dikkat dağınıklığı gibi belirtilerin ortaya çıkmasına sebep oluyor. Sosyal medyada oluşturulan sahte kimlikler bir süre sonra anksiyete, depresif belirtiler gibi çeşitli psikiyatrik sorunlara yol açabiliyor. Özellikle çocuk ve ergenlerde olumsuz kimlik gelişimi, yalnızlaşma, yabancılaşma, davranış sorunları ve çeşitli toplumsal olaylara duyarsızlaşma gibi belirtilere sebep olabiliyor."

DİJİTAL ARINMAYA İHTİYAÇ VAR

Teknolojik cihazlardan tamamıyla uzaklaşmanın ve kullanmamanın mümkün olmadığını söyleyen Çelik, dijital arınmaya ihtiyaç olduğuna dikkat çekti.

Dijital detoksun teknoloji ile kurulan ilişkinin farkına varıp, bu ilişkideki rolün aktif olarak yeniden belirlemesi anlamına geldiğini belirten Çelik, "Dijital detoksla, teknolojik aletlerle bağı tam olarak kesmeden, yaşamdaki etkilerinin en aza indirilmesi hedefleniyor. Kişilerin kendilerine ve çevresindekilere ayırdıkları zaman artıyor, dikkatlerini daha iyi topluyorlar, uykuları daha düzenli oluyor ve özsaygıları artıyor" dedi.

DİJİTAL DETOKSTA YAPILMASI GEREKENLER

Dr. Çelik, kişinin ihtiyacı ve isteklerine göre değişebilen dijital detoksun nasıl yapılacağı konusunda şu önerilerde bulundu:

"Tek bir sosyal medya platformundan ayrılmak veya bu alana belirli süreler ayırmak şeklinde olabildiği gibi, tüm teknolojik cihazlardan uzaklaşma şeklinde de uygulanabilir. Sosyal medya uygulamalarının bildirimleri kapatılabilir, bu platformlarda geçirilen süre, çeşitli uygulamalarla kontrol edilebilir. Kişinin daha çok ne zaman teknolojik cihazları kullandığını gözlemlemesiyle, gereksiz olduğunu düşündüğü zamanlarda cihazlar kapatılabilir ya da uzaklaştırılabilir. Bu uygulamalar sonucunda ortaya çıkan boş zamanlar çeşitli aktivitelerle doldurulabilir. Teknoloji bağımlılığının altında yatan süreçler farmakoterapi ya da psikoterapi gerektiren süreçler de olabilir. Bu nedenle bir ruh sağlığı uzmanından da destek almak çoğunlukla gereklidir."