Dört Bin Yıllık Şehrin Yer Altı Yolları Ortaya Çıkarılacak

ZAFER SEL - Dört bin yıllık tarihi geçmişi bulunan Trabzon'da, surlarla çevrili antik kentte yaşayanların ihtiyaçlarının dışarı açılan dehlizlerden sağlandığı, yer altındaki bu geçitlerin zamanla kapandığı biliniyor. Trabzon Valiliği'nin başlattığı çalışmayla tarihi Ortahisar ile Zağnos Vadisi arasındaki dehlizler yeniden açılacak.

Trabzon'un tarihsel geçmişi Milattan Önce 2000'li yıllara kadar uzanıyor. Güvenliğinin sağlanması için batıda Zağnos, doğuda Tabakhane Vadisi arasındaki doğal yükseltide kurulan kentin çevresine zamanla surlar inşa edilmiş. Yukarıhisar, Ortahisar ve Aşağıhisar olmak üzere üç bölümden oluşan surların büyük kısmı günümüze kadar ulaştı.

Bunlardan Yukarıhisar ve Ortahisar Kuzgundere ile İmaret Dereleri arasındaki yüksek kaya kitlesi üzerine kurulmuş. En eski kent merkezi olarak da bilinen bu bölüm kabaca bir yumağa benzediği için şehrin adının bu anlama gelen Trapez ya da Trapezus kelimesinden geldiği sanılıyor. Fatih Sultan Mehmet'in 1461'de Trabzon'u fethetmesiyle Ortahisar Osmanlı Devleti'nin vilayet yönetimi merkezi olarak yapılandırıldı.

Trabzon'un sur içinde kalan bu mekanları Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü tarafından kentsel sit alanı olarak tespit edilerek koruma kapsamına alındı.

Bu arada, Valilik, hem tarih bilincinin oluşturulması hem de turizmin çeşitlendirilmesi için Trabzon antik kentinin kurulduğu sur içi mekanlarının tarihsel dokuya uygun yeniden düzenlenmesi için çalışma başlattı.

-"Vadiye açılan yollar"

Trabzon Valisi Recep Kızılcık, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Ortahisar surları konusunda geliştirilen proje ile sur içinden surların dışına açılan yolun (dehliz) arkeolojik kazı yapılarak ortaya çıkarılmasının hedeflendiğini belirterek, şunları söyledi:

"Surlarla çevrili kalelerin dışarı ile irtibatı kontrollü kapılardan, dehlizlerden sağlanmaktadır. Burada da durum benzer şekilde olduğunu düşünüyoruz. Trabzon surlarının Ortahisar bölümünden Zağnos Vadisi'ne bazı yollar açılmakta, sur içindeki yerleşimin başta su olmak üzere ihtiyaçlarını bu şekilde karşıladığı çok yüksek bir ihtimal.  Ortahisar'ın aynı zamanda yer altında da kültürel zenginlikleri bulunduğunu, özellikle Bizans döneminde kullanılan dehlizlerin olduğunu biliyoruz. Bunlar zamanla kapatıldı. Bu dehlizlerin tekrar ortaya çıkartılması ve tarih turizmine kazandırılması için çalışma başlatıldı."

Ortahisar'ın altında Bizans döneminden kalma dehlizlerin tespit edilerek turizme kazandırılacağını, roleve ve restarosyonlarının yapılacağını ifade eden Kızılcık, "Misafirler Ortahisar'da yerin üzerinde 1461 yılından beri oluşmuş Türk İslam mimarisinin özgün yapısını görme imkanına sahip olmanın yanında, aynı mekanın altında dehlizlere de girerek, Millattan Önce 2000'li yıllara kadar bir tarih yolculuğu yapma imkanını yakalayacak. Böylece Trabzon'un medeniyetler ve hoşgörü şehri olduğunu bir kere daha ortaya çıkarmış olacağız" dedi.

Kızılcık, çalışmanın dehlizlerle ilgili bölümünün Ağustos ayının ilk haftasında "Ortahisar Dehlizi Gün Işığına Çıkıyor" projesiyle başlatılacağını, yaklaşık maliyetinin 103 milyon lira olacağının tahmin edildiğini sözlerine ekledi. - Trabzon