Doğu Türkistan'da Kültür ve Edebiyat Söyleşisi: Uygur Şair Tahir Hamut İzgil Konuştu

İnsan ve Medeniyet Hareketi tarafından düzenlenen " Doğu Türkistan'da Kültür ve Edebiyat" konulu söyleşiye, Uygur şair ve yönetmen Tahir Hamut İzgil konuk oldu.

Bahariye Mevlevihanesi'nde gerçekleştirilen söyleşide İzgil, Uygur edebiyatına Çin etkisinin girmesinden daha önce Uygur şairlerin, siyasi kişiliğe sahip olduğunu ve halkın Çin'e karşı direnişinde milli ve dini bilinç uyandırdığını söyledi.

İzgil, Uygur şairlerin halkı bilinçlendirmede ve direnişe sevk etmede şiiri kullandığını belirterek, "1933'te ve 1944'te kurulan cumhuriyetlerin ideolojik zeminini hazırlayan şairlerdir." dedi.

Uygur dili ve şiirinin tarihi ve gelişimine dair de İzgil, "Araplarınki bal dilidir, Farslarınki şeker dilidir, Türklerinki hüner dilidir. Uygurlar, Arapça ve Farsçadan etkilense de 'Atabetü'l-Hakayık' ve 'Divanu Lugati't-Türk' gibi eserlerle Türk dilinin ne kadar zengin olduğu ortaya konulmak istenmiştir." diye konuştu.

Tahir Hamut İzgil, Doğu Türkistan'daki Uygur şiirlerinin genelde ana temasının sömürge olduğuna dikkati çekerek, "Konular dönem dönem değişmiştir. Vatan, ana ve sevgi gibi çok fazla tema vardır. Uygur edebiyatı, zengin bir tema içeriğine sahiptir. Ancak 1949 sonrası Uygur şiiri bir direniş şiiridir diyebiliriz." ifadelerini kullandı.

Tahir Hamut İzgil hakkında

Uygur şair, film yapımcısı ve aktivist İzgil, 1969'da dünyaya geldi. Türkçe olarak "Çağdaş Uygur Şiiri Antolojisi"ni hazırladı. 1990'larda Uygur şiirinin öncülerinden olan İzgil'in eserleri, Çince, Japonca, İngilizce başta olmak üzere çeşitli dillere çevrildi.

İzgil, Uygurların yaşadıklarını 2023 yılında yayınlanan "Waiting to Be Arrested at Midnight" adlı hatıra kitabında da anlattı.

Sincan Sanat Enstitüsü Film Bölümü'nde baş eğitmenlerden biri olarak çalışan İzgil, çeşitli belgesel, film ve kısa filmlere imza attı.