Diktatör Franco'nun Mezarının Yeri Değiştirilmeyecek

İspanya'da İç Savaş (1936-1939) ve diktatör Francisco Franco (1939-1975) dönemlerine ait tarihsel hesaplaşma tartışmaları devam ediyor.

İspanya'da geçmişte Franco dönemine ilişkin açtığı davalarla bilinen eski yargıç Garzon ve 3 avukatın, Franco ile faşist görüşlü Falange partisinin kurucusu Jose Antonio Primo de Rivera'nın mezar yerlerinin değiştirilmesine ilişkin girişimlerine Yüksek Mahkemeden ret cevabı geldi.

Diktatör Franco'nun ölümünün 40. yılı olan 20 Kasım 2015 tarihinde başlatılan söz konusu girişimde ilk olarak İspanya hükümetinden olumsuz yanıt alan Garzon, daha sonra başvurduğu Yüksek Mahkemeden de bugün olumlu cevap alamadı.

Mahkemenin kararından sonra yazılı bir açıklama yapan Garzon, mücadelelerine devam edeceklerini, davayı İspanya ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine taşıyacaklarını duyurdu.

"Adalete, geçmişin karanlık sayfalarının onarımına, gerçeği öğrenme hakkına ve mağdurlara karşı bir karar alındığını" savunan Garzon, "İspanya, Franco döneminin 114 bin kurbanını inkar etmeye daha fazla devam edemez." ifadelerini kullandı.

Diktatör Franco'nun talimatıyla yaptırılan ve içinde kendisinin, faşist lider Rivera'nın, iç savaşta öldürülen ve kimlikleri belirlenemeyen ulusalcı ile cumhuriyetçi binlerce kişinin mezarının bulunduğu "Valle de los Caidos" (Şehitler Anıtı) tartışmaların odak noktasını oluşturuyor.

Eski yargıç Garzon, 2007 yılı sonunda dönemin sosyalist hükümetinin girişimiyle çıkarılan ve Franco döneminin kalıntılarının ortadan kaldırılmasını, mağdurlarının yaralarının sarılmasını amaçlayan "tarihi bellek" yasasının halen tam olarak uygulanmadığını savunuyor.

Garzon, Falange partisinin yandaşlarının anma törenlerini yaptığı yer olarak bilinen "Valle de los Caidos"un, bundan sonra "iç savaş dönemi mağdurlarının anıldığı bir yer olmasını" talep ediyor. Garzon'un İspanya devletinden istekleri arasında, diktatör Franco ve Falenge partisinin kurucusu Rivera'nın mezar yerlerinin Valle de los Caidos'tan çıkartılıp başka yere taşınması, bu anıtta gömülü olanların çıkartılıp kimliklerinin tespit edilmesi, tarihi bellek için bir araştırma merkezi kurulması ile Valle de los Caidos'un bir barış ve uzlaşı yeri haline getirilmesi yer alıyor.

ETA ve GAL örgütlerine karşı verdiği mücadelelerin yanı sıra Şili'nin eski diktatörü Augusto Pinochet ile Arjantin ve Şili'deki eski diktatörlere karşı insanlık suçları işledikleri gerekçeleriyle açtığı davalarla uluslararası alanda ünlenen Garzon, bazı tutuklu sanıkların avukatlarıyla yaptığı görüşmeleri izinsiz dinleterek usulsüz delil topladığı gerekçesiyle 2012 yılında meslekten 11 yıl men cezası almıştı.