Çocuklar televizyonu "kontrollü" izlemeli

NAİM BOŞKUT - İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi ve Turgut Özal Tıp Merkezi Çocuk Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Özlem Özel Özcan, okul çağındaki çocukların nasıl televizyon izlemesi gerektiğine ilişkin önerilerde bulundu.

Doç. Dr. Özcan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, televizyonun çok güzel vakit geçirme aracı olduğunu, bir yandan da öğretici tarafının bulunduğunu belirtti.

"Televizyon çocuklar için eğer gelişim düzeylerine uygun bir şekilde kullanılmazsa sorunlar yaratabilir" diyen Özcan, şöyle devam etti:

"Bir kere çocukta aktif öğrenmeyi engelleyebilir çünkü televizyonda her şey daha hazır bir şekilde sunuluyor. Oysa çocuğun araştırarak, inceleyerek, oynayarak, sınayarak öğrenmesi onun zihinsel, duygusal gelişimini daha olumlu yönde etkileyecektir. Televizyondaki çok uygun olmayan mesajlar da çocuğun gelişimini olumsuz yönde etkileyebilir. Yaşına uygun olmayan programları izlemesi, televizyonda şiddete tanık olması gelişimini olumsuz etkilemesinin yanı sıra ruhsal bozuklukların da ortaya çıkmasını tetikleyebilir. Bu nedenle ekran, bunu sadece televizyon olarak da düşünmemeli, bilgisayar, akıllı telefonlar da dahil, bunları çok akılcı bir şekilde kullanıp, onların olumsuz etkilerini daha pozitife çevirmek gerekir. Bu konuda da ailelere çok önemli roller düşüyor."

Ailelerin çocuğun evde ne kadar televizyon izleyeceği, ne kadar televizyonla beraber kalacağı konusunu da çok tartıştığına değinen Özcan, şöyle konuştu:

"Bazen çok sık gördüğümüz bir uygulama oluyor. Mesela çocukların odasında televizyon oluyor ve televizyon izleme kontrolü tamamen çocukların eline veriliyor. Bu bir kere çok sakıncalı bir davranış. Bundan uzaklaşmak gerekiyor. Televizyon izleyecek programları tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmadığı için aileyle beraber çocuğun ortak karar vermesi gerekir. Bazen öğrenmeyi artırmak için aile, televizyon izlemeye etkin olarak da katılabilir. Yani çocukla birlikte oturup televizyon izleyebilir. Televizyonda gördüklerini tartışabilir. Televizyon programları üzerine yorumlar getirebilir. Bunlar çocukları daha olumlu bir şekilde etkileyecektir. Bu nedenle çocukla ortak olarak, anlaşarak karar vermek gerekiyor. Tabii televizyonu ortadan kaldırdığınız zaman çocuğa yeterli uyaran sunmama gibi sorununuz ortaya çıkabilir. O nedenle televizyon ortadan kaldırıldığında da bunun yerine çocuğun ilgisini daha da çekecek, çocuğu daha da motive edecek etkinlikler getirilmesi gerekiyor."

- Okul çağındaki çocuklarda televizyon izleme

Doç. Dr. Özcan, televizyonun öğrenme üzerinde hem olumlu hem de olumsuz etkileri olduğuna dikkati çekti.

"Televizyon öğrenilecek materyali sunabilir ancak bunun yanında öğrenmeyi zorlaştırabilir" diyen Özcan, şunları kaydetti:

"Bu, televizyonun nasıl kullanıldığıyla ilgilidir. Uzun süre televizyon izlemek, televizyona bağımlı kalmak dikkat sorunlarına yol açabilir, öğrenme problemlerine yol açabilir ya da var olan problemleri daha da tetikleyebilir, daha da arttırabilir. Bu nedenle özellikle okul çağındaki çocuklarda televizyon kullanımına daha da dikkat etmek gerekiyor. Yani çocuklar okuldan eve döndükten sonra dinlenirken televizyonu kullanmaları çok da sağlıklı değil. Belki yapabilecekleri, daha rahatlatabilecek aktiviteler iyi olabilir. Öte yandan televizyon izlenmesinin uzaması çocuğun okulla, derslerle bağını daha da zayıflatabilir."

Televizyon programlarının dikkatli seçilmesi gerektiğini vurgulayan Özcan, "Televizyon, program doğru seçilirse ve aileyle izlenirse, çocuk doğru yönlendirilirse, her zaman kullanılmamak kaydıyla bir ödül olabilir. Diyelim ki, 'bir filmi beraber izleyeceğiz', 'televizyondaki bir çizgi filmi beraber izleyeceğiz' gibi ödül olabilir ama bunun sürekli kullanılması abartılı ya da şantaj gibi kullanılması çok sağlıklı değildir" diye konuştu.