Çocuklar Bu Oyunlara Bayılacak

Mendil kapmaca, birdirbir, ip atlama, seksek, çelik çomak gibi 381 geleneksel çocuk oyunu yeniden yaşatılıyor. Kayseri'de kurulan Çocuk Oyunları ve Spor Kulüpleri Federasyonu çocuklar tarafından büyük ilgi görüyor.

Federasyonun diğer kentlerde de şubeleri açılmaya başlandı. Yakın bir gelecekte yarışmalar düzenlenecek. Tabii bu yarışmalarda büyükler değil, çocuklar yarışacak. Mendil kapmaca takımı, birdirbir turnuvaları, ip atlama yarışması, çelik çomak ligi... Belki bugün değil; ama birkaç yıl içinde bu isimleri daha çok duyacaksınız. Çünkü çocukluğumuzun eğlencesi geleneksel oyunların artık bir federasyonu var. Federasyonun amacı, bu oyunları futbol veya basketbol gibi çocukların arasında yaygınlaştırmak, günümüz çocuklarını bilgisayar oyunu ve televizyon bağımlılığından kurtarmak. Kimi belediye başkanı, kimi işadamı, kimi öğretmen yaşını başını almış onlarca adam, çocuk oyunları üzerine araştırmalar yapıyor, bu oyunları oynayıp kurallarını belirliyor. Bugüne kadar 381 geleneksel çocuk oyunu tespit etmişler. 80'inin kurallarını belirlemişler. Şimdi federasyona bağlı kulüplerde 7 branşta (ip atlama, seksek, birdirbir, mendil kapmaca, çelik çomak, yağ satarım bal satarım, yakar top) çalışan 5 bin çocuk ağustos ayındaki turnuvaya hazırlanıyor.

Federasyonun kurulduğu Kayseri'de bir hareketliliktir ki görmeyin. Şehrin sokaklarında, spor salonlarında ve okul bahçelerinde yaz aylarının bereketiyle çoluk çocuk, yaşlı genç birçok kişi mendil kapmaca, çelik çomak, birdirbir, ip atlama gibi geleneksel oyunları oynuyor. Çünkü geçtiğimiz mart ayında kurulan Çocuk Oyunları Federasyonu unutulmaya yüz tutmuş geleneksel oyunlara karşı ilgiyi artırdı. Adeta bir oyun seferberliği başlattı. Kayseri'deki bu heyecan Türkiye'ye de yayıldı. Federasyona 30 ilden 150 spor kulübü ve gençlik derneği başvuruda bulundu. Bu federasyonu kuran ekibin başında Kayseri'nin ünlü işadamlarından, bir dönem Kayseri ve Erciyes futbol takımlarının başkanlığını da yapan Ahmet Demircioğlu var. Ticaret odasının ve çok sayıda derneğin de yöneticiliğinde bulunan Demircioğlu, "Babam 60 yaşında torunlarıyla birlikte sokakta mendil kapmaca ya da çelik çomak oynardı. Hatırlıyorum bu oyunları sırf mahalle arkadaşlarımızla değil komşularımız, dedelerimiz, babalarımızla oynardık.

Şimdi çocukların bırak komşusu ya da akrabalarını, babalarıyla birlikte oynadığı yok. Belki arada bir futbol oynuyordur. Hâlbuki geleneksel çocuk oyunları insanlar arasındaki iletişimi artırır, sorunlarını çözer, dışa vuramadığı duyguları onları tatmin eder. Biz bilgisayar çağı çocuklarına bu oyunları öğretmek, babalarına annelerine de hatırlatmak istiyoruz." diyor.Çocuk oyunları olimpiyatı yapılacakFederasyonun kurucularından Oktay Yellikaya ise kuruluş hikâyelerini şöyle anlatıyor. "Arkadaşlarla bir araya geldiğimizde eski günlerden konuşurken konu hep çocukluğumuzda oynadığımız oyunlara gelirdi. Yeni neslin bu oyunları bilmediğini, bilgisayar oyunu ve televizyon bağımlısı olduklarını konuşurduk. Onları bu durumdan kurtarmak, çocukluğumuzdaki oyunları unutturmamak için bir şeyler yapalım dedik ve uzun süren istişare toplantılarının sonucunda federasyonu kurduk." Üç-beş kişiyle oluşan fikir zamanla daha çok insan tarafından benimsenmiş.

Duyan herkes heyecanla karşılamış. İşadamları, kamu personeli, öğretmenler ve siyasiler destek vermiş, hatta aktif çalışmışlar. Araştırmacılar ve akademisyenler oyunları derlemiş. Beden eğitimi hocaları ve sporcular oyunları öğrenmiş ve kuralları belirlemiş. Sonuçta çocuk oyunları antrenörleri, hakemleri ve beş bine yakın oyuncusuyla federasyon işlerlik kazanmış. Oktay Yellikaya, ileride Uluslararası Çocuk Oyunları olimpiyatı yapmayı planladıklarını söylüyor. Ama öncelikleri ülkemizde geleneksel oyunları yaygınlaştırıp şampiyonalar düzenlemek.Federasyon çalışmalarına sadece sportif bir faaliyet olarak bakmıyorlar. Kültür ve tarih açısından da oyunları inceliyorlar. Bu amaçla Çocuk Vakfı ve çocuk kitapları yazarlarıyla irtibata geçip bu oyunların derlenmesi ve kitaplaştırılması konusunda yardım istemişler. Akademisyenler ve araştırmacıların çocuk oyunlarına dair çalışmalarını anlattıkları bir sempozyum düzenlemişler. Bu faaliyetleri devam ettirecekler.

Federasyonun kurucularından araştırmacı yazar Hüseyin Türkmen çocuk oyunları üzerine araştırma yapan ekibin başında yer alıyor. Araştırmalarda görmüşler ki batı ve doğu kültürlerinin oyun anlayışları da birbirinden farklı. Batıdaki çocuk oyunları, büyüdüklerinde yapacakları işlerin prototipi olurken, doğu kültüründe kurgulu ve sosyalleşmeyi ön planda tutan oyunlar var. Özellikle göçebe bir kültürden geldiği için Türk çocuk oyunlarında bu kültürün etkisi yoğun olarak görülüyor. Herhangi bir oyuncağa veya mekâna gerek duymadan her ortamda ve herkesle oynanabilecek oyunlar geliştirilmiş. Türkmen, ilk yıl için kulüplere 7 oyun gönderdiklerini, altı ay içinde oyun sayısını yirmiye çıkarmayı planladıklarını söylüyor. Her geçen yıl daha çok oyunu antrenörlere öğretecekler.

Çocuklar için bir aradalar Çocuk Oyunları Federasyonu'na akademisyenler, siyasiler ve işadamları destek veriyor. Meclis Başkanı Köksal Toptan, açılışında çocukların Meclis bahçesinde oyun oynamalarını istemiş. Yine Kayserili Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, federasyonu destekleyen isimlerden. Üstteki fotoğrafta federasyonun yönetim kurulu görülüyor. Sağdan sola: Oktay Yellikaya, Mehmet Eğlenceoğlu, Ahmet Demircioğlu, Rıfat Yıldırım, Kevser Teryakio, Menderes Soytürk, Fatih Keçiyokuşu, İsmail Yılmaz. Talas Belediye Başkanı Rıfat Yıldırım çelik çomak oyununu çok seviyor. Çelik çomak takımı, bu oyun için özel üretilen sopaları kullanıyor. Yağ satarım bal satarım, çocukların denge gelişimine katkı sağlıyor. Mendil Kapmaca oyunu için özel hakemler yetiştirildi. Kayseri'de spor sahalarına ve parklara seksek alanları çiziliyor. Çocuk Oyunları ve Spor Federasyonunun Kuruluş Nedenleri: Oyunlar bir milletin karakteridir.

Anadolu da oynanan oyunlarımızın derlenmesi, çocuklarımıza oynatılması, popülaritesi yüksek oyunlarımızın kuralları geliştirilerek yaygınlaştırılması ve yaygınlaştırılan bu oyunlarımızın sporlaştırılarak dünya spor kültürüne hediye edilmesidir. Şehirleşme ve sosyalleşme doğrultusunda çocuklarımızı yerel yönetimlerle paralel çalışarak, tüm semt sahalarında 4-10 yaş grubu arasındaki çocuklara sosyal hayata çekmek, aktif bir yaşamın içine çekmektir. 4-10 yaş gurubu çocukların beden haritasını çıkarmak, sportif yeteneklerini belirlemek ve çocukların sporcu kimliğini hazırlamak. Aynı zamanda çocuklarımızın bu verilerini arşivlemektir.Federasyonumuzun Kurulum Amaçları:

a- Tüm spor yönetimlerinde demokrasinin gerçekleştirilip korunmasına yardımcı ve destek olmak. (Çocuklarımız oyun ya da spor yaparlarken kurallar dâhilinde çalışma yapacaklardır. Kurallara uymak, başkalarının haklarına riayet etmek, gibi davranışları kazanacak çocuklarımız, aynı zamanda demokrasiyi de içselleştireceklerdir.)

b- Spor kulüplerinde lisanslı sporcu sayılarını artırmak, spor kulüpleri ve Federasyonun danışma ve karar organlarında sporcuların temsil edilmesini özendirmek, sporcuları eğitici, öğretici ve yönetici olarak da yetiştirmek.

c- Özürlüler dâhil ülkemizde sporcu çocuğu, oyun çocuğunu Federasyon çatısı altında örgütlemek ve desteklemek.

d- Sporcu çocuğun ve oyun çocuğunun; eğiticilerin, öğreticilerin ve yöneticilerin görüş ve önerilerini ilgili yerlere ulaştırmak ve değerlendirmek.

e- Spora küçük yaşlarda oyunla başlanması ve bu alanlarda bilimsel yöntemlerin uygulanması ile Sporda Erdemli olmanın ( Fair Play ) yaygınlaştırılıp özendirilmesi için yayınlar ve programlar hazırlamak,

f- Her çocuk için Spor olanaklarını ve uygulamalarını yaygınlaştırmak, ferdi veya takım halinde Çocuk oyunları ve Sporuna katkı sağlayacak her türlü faaliyete ayni ve nakdi yardım ortamlarını bulmak,

g- Çeşitli etkinlikler düzenleyerek veya düzenlenenlere katılarak amaçlarla ilgili olarak görüş bildirmek ve kamuoyu oluşturmak,

h- Eğitim, araştırma, planlama ve geliştirme alanlarında çalışmalar yapmak,

i- Spor kulüplerinin kaynak ve güçlerini birleştirmek, saha ve tesisler kurmak, kiraya vermek, kiralamak, kullanmak ve işletmek, spor eğitimi olanakları ve ortak kullanabilecekleri araç ve gereçleri sağlamak, Yerel yönetimlerin imkânlarını tespit ederek çocuk oyunları ve sporlarına yönlendirmek.

j- Federasyona üye kulüplere sportif malzeme, gıda yardımında bulunmak, öğreticiler görevlendirmek. Öğreticilerin görevlendirilme esaslarını yeniden düzenlemek, formasyonlu spor çalıştırıcılarını yetiştirmek.

k- İç ve dış kaynaklardan da yararlanarak çocuk oyunları ve spor dallarında, kulüplerin halkla ilişkiler, tesis, araç-gereç, malzeme, sağlık ve sosyal güvenlik, bütçe ve benzeri sorunlarına çözümler bulmaya çalışmak, Sağlık Fonu oluşturmak.

Bu fonla ilgili bir yönetmelik hazırlamak.

l- Amaçlarla ilgili kooperatifler, vakıflar işletmeler, konfederasyonlar kurmak veya katılmak, üye veya ortağı olduğu bu kuruluşlara her türlü yardımda bulunmak

m- Yurtiçi ve yurtdışı kamu, özel ve gönüllü beden eğitimi, gençlik ve spor kuruluşları ve uluslar arası gençlik ve spor kuruluşları ile yasalara uygun bir şekilde karşılıklı işbirliği ve dayanışma içinde bulunmak,

n- Gençlik ve sporla ilgili; kamu, gönüllü ve özel kuruluşlar, federasyon, dernek ve üst kuruluşlarla hizmetlere ve amaçlara yönelik anlaşmalar yapmak ve bu kuruluşlarla karşılıklı ayni ve nakdi yardımlaşma içinde olmak,

o- Federasyonun amaçları doğrultusunda, Federasyon ve üye kulüpler adına sponsor kuruluşlarla işbirliği yaparak kaynak yaratmak.

p- Avrupa Birliği, Dünya Bankası vb. Uluslar arası Kuruluşlar nezdinde Federasyonun amaçları doğrultusun gerekli girişimlerde bulunarak projeler hazırlama, hibe, kredi, fon, vb. gibi kaynaklardan yararlanmak.

q- Başta Okul öncesi eğitim ve İlköğretim olmak üzere tüm çocukların spora yönlenmesini sağlamak. (4-10 Yaşları arası) Burada yetişen çocukların başta Türk sporu olmak üzere ulusal ve uluslararası düzeyde elit sporcu olarak yetişmesine yönelik çalışmalar yapmaktır. Çocukların sportif yeteneklerini belirlemek, belirlenen yetenekler doğrultusunda gerekli yönlendirmeleri yapmak diğer spor federasyonları ile gerekli irtibatı sağlamaktır.Çocuklardaki Sosyal, Ekonomik, Kültürel v.b. sorunlarını saptamak, tespit edilen bu sorunların Halka duyurulmasını sağlamak, bu sorunların çözümüne çocukların katılmasını sağlamak, değerlerimizi ve geleneklerimizi dejenere eden olumsuz sosyal ve kültürel ilişkilere karşı çocukları yönlendirecek faaliyetlerde bulunmakFederasyonumuz bu çalışmaları aşağıda isimleri yazılı olan kurum ve kuruluşlar ile işbirliği içinde yürütmeyi planlamaktadır.Oyun ve Sporun ana yurdu Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğümüz ve teşkilatıdır.Milli Eğitim BakanlığımızYerel YönetimlerÜniversiteler (BESYO) Spor Hekimliği ve diğer çocuklarla ilgili birimler.Basın Yayın organlarımızlaÇocuk Esirgeme KurumuEmniyet Genel Müdürlüğü (Çocuk ile ilgili bölümleri)Sivil toplum Örgütleri;Ve Diğer tüm kurum ve Kuruluşlar ile yakın diyalog içinde çalışmayı amaçlamaktadır.

Bir çalışmanın başarılı olabilmesi için arz-talep oluşturulması gerekir. Doğal olarak ta halkımıza çocuklarımızın sosyal hayatlarına oyunla ve sporla nasıl katılacağı doğrultusunda bilgilendirilmesi en önemli mevzudur. Bundan hareketle velilerimize oyunun ve sporun önemini anlatmak için basın yayın, konferans, dergi, gazete gibi organları çıkararak ya da mevcutlarında yazarak toplumsal bilinçlenme oluşturmaktır. Bu çalışma arz ve talebi oluşturacaktır.

Projenin çıkış amacı sadece ülkemiz çocukları ile sınırla olmayıp tüm dünya çocuklarını oyun ve sporla yetişmelerini sağlamaktır.

Bütün dünya çocuklarının katılımı ile dünya çocuk oyunları olimpiyatını düzenleyerek dünya barışına katkıda bulunmaktır. Kısaca çalışmalarımızı özetleyecek olursak, Çocuklarımızın bu gün eğitim adı altında yıllarca masa başına bağlamak; geçmişte çocuk projemizin olmayışındandır. Öyle ki çocuk projemizin olmaması sokak çocukları kavramını gündemimize girmesine neden olmuştur. Sokaklar güvensiz bir ortam haline gelmiştir. Çocuk oyunları ve spor federasyonu bu boşluğu dolduracaktır.