CHP'li Akay'dan Borçlanma Politikaları Üzerine Uyarılar

(TBMM) - CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay, TBMM Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmasında, kur farkı giderindeki artışa dikkat çekerek, "Önümüzdeki dönemde kurda artış olduğunda çok ciddi bir yükle karşı karşıya kalacağız. 2024 başında 1 trilyon 722 milyarlık bir kur farkı gideri var, toplam borç stokunun da yüzde 25'ine tekabül ediyor, bu oran artarak devam ediyor. 2024 yılının 9 aylık döneminde anapara ve faiz gideri 7 milyon asgari ücretlinin ücretini aşmıştır" dedi.

Yeni Yol Partisi'nin, borçlanma politikalarının detaylı bir şekilde araştırılması hakkındaki grup önerisi üzerine CHP Grubu adına TBMM Genel Kurulu'nda konuşan Karabük Milletvekili Cevdet Akay, kamu borçlanmasındaki artışın altını çizerek kur farkı giderlerinin kritik seviyeye ulaştığını söyledi.

"Kamunun borç stoku 2024 yıl sonu itibarıyla 9,3 trilyona ulaştı"

CHP'li Akay, TBMM Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmasında şunları söyledi:

Kullanılan borçların, kredilerin istihdamı artırıcı, üretimi artırıcı ve ihracatı geliştirici şekliyle kullanılması ve faiz giderlerinin ve anapara giderlerinin aşağı çekilmesi lazım. Fakat maalesef öyle değil. 2021 yılında 2,7 trilyon olan kamunun toplam borç stoku 2024 Ocak itibarıyla 6,7 trilyona çıkmış, 2024 yıl sonu itibarıyla da yani 12 aylık süre içerisinde 2,5 trilyonluk artışla 9,3 trilyona ulaşmıştır. Bu kronik bir problemdir.

Burada bir problem daha var; Kur farkı giderleri. Kur farkı giderleri döviz kuru baskılandığı için şu anda sıkıntı yaratmamaktadır ama önümüzdeki dönemde kurda artış olduğunda çok ciddi bir yükle karşı karşıya kalacağız. 2024 başında 1 trilyon 722 milyarlık bir kur farkı gideri var, toplam borç stokunun da yüzde 25'ine tekabül ediyor, bu oran artarak devam ediyor. 2024 yılının 9 aylık döneminde anapara ve faiz gideri 7 milyon asgari ücretlinin ücretini aşmıştır. Bu kronik bir problemdir.

"Görev zararları artarak devam ediyor"

Görev zararları almış başını gitmiş, görev zararları artarak devam ediyor. Halkımız borcu borçla öderken kamu kurum ve kuruluşları da artık borcu borçla ödüyorlar. Türkiye Varlık Fonu'nun PİD alt fonu kamu bankalarına sermaye desteği sağlaması gerekirken Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan borç kullanıyor ama bu borcu vadesi geldiğinde ödemiyor, yine kamu bankalarından kredi alarak geri ödüyor. Bu şekilde 3,6 milyar euroluk bir borç kullanımı var. Borçla ilgili borç vade yapısının düzeltilmesi gerekiyor, faiz oranlarının aşağıya çekilmesi gerekiyor. Dünya'nın en yüksek ikinci faiz oranını ödüyoruz. Borç vade yapısına baktığımızda, borcumuzun yüzde 56'sı döviz borcu ve vade yapısı da kısa vadeli değil, orta ve uzun vadeli; bu yapının da aşağı çekilmesi gerekiyor. Ziraat Bankası ve Halkbank'ın 2024 yılı görev zararı 125 milyar lira. Bu yılın sadece ocak ayındaki görev zararı 13,7 milyar lira. Görev zararlarını aşağı çekip kamuda israfı önlememiz ve verimli bir şekliyle kullanmamız lazım.

"Avrupa standartlarında, ciddi bir kamu ihale mekanizmasının kurulması gerekiyor"

Ayrıca, borç üstlenim taahhütleriyle ilgili de sıkıntılar var. 17 milyar dolarlık bir kullanım var. Bunlar KÖİ projesi yapan firmalara kullanılıyor. Bunların hangi şartlarda, nasıl kullanıldığını, Hazine garantilerinin geri dönüşünün nasıl olduğunu, bu projelerin maliyetleri ve ihale bedelleri arasındaki farkların neler olduğunun da tespit edilmesi, ciddi bir kamu ihale mekanizmasının kurulması, bunun da Avrupa standartlarında olması gerekiyor. Bu problemler çözülmeden kamu borcuyla ilgili sorunun çözülmesi mümkün değil."